حاکمیت بر داده‌ها با "ابر اروپایی"؛ رویا یا واقعیت؟

به گزارش سیتنا، سایت دویچه وله در گزارشی نوشت: کاری ساده که با چند کلیک قابل انجام است: دراپ‌باکس یا گوگل‌درایو را باز می‌کنیم، داده‌ها را آپلود می‌کنیم و با همین چند قدم ساده، از همه‌جا، هرجا که اینترنت هست، به داده‌هایمان دسترسی داریم و می‌توانیم آنها را با دیگران به اشتراک بگذاریم. استفاده از چنین "ابری" آسان است. استفاده‌ از این "ابر" داده‌ها اما تنها توسط کاربران عادی و فقط برای مصارف شخصی نیست بلکه شرکت‌ها و سازمان‌های کوچک و بزرگ هم با آن کار می‌کنند.

پروفسور یوزه وان‌دیک از بخش رسانه و جامعه دیجیتال دانشگاه اوترخت هلند، معتقد است که [هیچ] چیز رایگانی بی‌علت نیست و می‌گوید: «رایگان به این معناست که نه پول که به ازایش، داده پرداخت می‌کنیم.» او داده‌ها را در حقیقت پول رایج کنونی می‌داند.

آنچه قطعی است این است که واقعا مشخص نیست، کنسرن‌های بزرگی که در این حوزه می‌شناسیم، با داده‌های ما چه می‌کنند. کارشناسان داده‌هایی را که به شبکه و ابرها می‌دهیم، اکسیژن مورد نیاز برای گسترش هوش مصنوعی می‌دانند. پروفسور وان‌دیک این داده‌ها را "مواد اولیه باارزش برای تولید و آفرینش علوم جدید" می‌داند.

"اروپا نباید وابسته به کنسرن‌های آمریکایی باشد"

همین مسئله است که باعث شده، در جهان امروز، اینترنت به میدان مبارزه برای حاکمیت دیجیتال تبدیل شود و کشورهای گوناگون تلاش کنند در برابر فناوری و غول‌های آمریکایی و چینی در این عرصه، به دنبال مشخص کردن مرزها و قلمرو خود در فضای دیجیتال باشند و شکاف میان خود و این شرکت‌ها را گسترش دهند.

داده‌ها با ارزش‌اند و نباید آنها را به این آسانی به ابرها سپرد. اروپا برای چیره شدن بر این چالش با دو مسئله مهم روبروست: نبود زیرساخت‌های لازم قابل مقایسه و در برخی موارد، عدم آگاهی از مشکلات احتمالی. پروفسور وان‌دیک در مقایسه اروپا و آمریکا و چین می‌گوید، «ما [اروپا] استانداردهای دیگری در رابطه با کنترل دموکراتیک داده‌ها، شفافیت، کنترل بر روی داده‌ها و استفاده از داده‌های ناشناس داریم.» به اعتقاد او همه این موارد برشمرده‌شده برای اروپا از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. این کارشناس با استناد به همین استانداردها، معتقد است که اروپا نباید وابسته به کنسرن‌های آمریکایی باشد که تنها اهداف تجاری را دنبال می‌کنند.

حاکمیت دیجیتال و جایگزینی برای غول‌های آمریکایی

مارکوس بکه‌دال، کارشناس آلمانی از مجله تخصصی "سیاست شبکه"، دراین ارتباط از "حاکمیت دیجیتال" سخن می‌گوید.

فقدان حاکمیت دیجیتال در اروپا به روشنی احساس می‌شود. در حال حاضر تنها شمار کمی از شرکت‌ها قدرت را در بازار در دست دارند؛ شرکت‌هایی مانند آمازون، گوگل، مایکروسافت و علی‌بابا. به گفته‌ی تیری برتون، کمیسر اتحادیه اروپا، حدود ۸۰ درصد از اطلاعات روی زمین تنها توسط تعداد انگشت‌شماری از شرکت آمریکایی و چینی پردازش می‌شود.

استاد هلندی از این مسئله که دانشگاه‌های هلند "تقریبا کاملا وابسته" به خدمات ابری شرکت‌های آمریکایی هستند، انتقاد می‌کند. در آلمان هم مواردی مشابه وجود دارد. یک سال پیش بود که خبری با این مضمون منتشر شد: پلیس فدرال آلمان تصاویر ضبط‌ شده دوربین‌هایی را که نیروهای پلیس بر لباس‌های خود حمل می‌کنند، در سرویسی از آمازون ذخیره کرده است. این مسئله سر و صدای زیادی به پا کرد اما حتی با گذشت ۸ ماه از انتشار آن خبر، به نوشته‌ی مجله‌ی تخصصی "سیاست شبکه" در آلمان، تغییری در این زمینه رخ نداده است. دلیل: "جایگزین مناسبی یافت نشد".

سیاستمداران اپوزیسیون در آلمان و کارشناسان شبکه به این مسئله به عنوان ریسک امنیتی می‌نگرند. به گفته‌ی مارکوس بکه‌دال از مجله‌ی "سیاست شبکه"، «شرکت‌های آمریکایی موظف به فراهم آوردن امکان دسترسی دستگاه‌های امنیتی آمریکا به همه داده‌هایی هستند که در سرورهای آنها ذخیره شده است.» به گفته‌ی او، در این میان به ویژه داده‌های شهروندان غیرآمریکایی در معرض خطر است چرا که با آنها هرآنچه بخواهند، می‌توانند انجام دهند، چون دستگاه‌های آمریکایی تنها در برابر شهروندان آمریکایی پاسخگو هستند و نه کس دیگر. این کارشناس می‌گوید، همین موضوع در مورد خدمات‌دهندگان چینی هم معتبر است.

رهایی از غول‌های اینترنتی با Gaia-X

اما چاره چیست؟ چگونه می‌توان از وابستگی به شرکت‌های آمریکایی و چینی که در حال حاضر زیرساخت ابری جهانی را مدیریت می‌کنند خلاص شد؟ اروپا می‌گوید از طریق Gaia-X، ابری اروپایی. در اوایل نوامبر ۲۰۱۹، اتحادیه اروپا اعلام کرد در حال ایجاد زیرساخت‌های ابری اروپایی تحت حمایت دولت، با نام Gaia-X است؛ ابتکاری است که به شرکت‌های فناوری داخلی امکان می‌دهد وابستگی خود را به شرکت های آمریکایی و چینی پایان دهند. رهبران اروپایی زیرساخت‌های قوی فناوری داخلی را برای کنترل بیشتر شهروندان اروپایی بر داده‌های خود لازم می‌بینند.

قرار است پروژه Gaia-X نه تنها جایگزینی برای ذخیره‌ی داده‌ها بر پایه استانداردهای اروپایی باشد که باید امکان استفاده مشترک از این داده‌ها را هم فراهم کند. وزارت اقتصاد آلمان این پروژه را، زیرساخت داده‌ها که در شبکه‌ای به هم متصل‌اند می‌داند و آنرا "مهد اکوسیستمی اروپایی" نام می‌نهد. طراحان این پروژه، شرکت‌های بزرگ و کوچک، حوزه علمی و نهادها و ارگان‌های دولتی یا عمومی را ذینفع از این شبکه می‌دانند.

گفته می‌شود تا پایان سال ۲۰۲۰ این ابر اروپایی شروع به فعالیت می‌کند. کارشناسان درگیر در این پروژه‌ی عظیم اما می‌گویند هنوز پرسش‌های پاسخ داده‌نشده زیادی وجود دارد و مطمئن نیستند با این همه ناروشنی، پروژه‌ی ابر اروپایی واقعا در پایان سال جاری میلادی آماده‌ خواهد بود.

انتهای پیام