مصورسازی داده ها و اطلاعات، ابزاری اثربخش برای انتشار شفاف داده‌های دولتی

به گزارش سیتنا از روابط عمومی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات حکمرانی این مرکز در گزارشی با عنوان «مصورسازی داده‌ها و اطلاعات: ابزاری نوین جهت تسهیل خط مشی گذاری و مشارکت عمومی» آورده است که بهره‌گیری از داده‌ها و اطلاعات به‌عنوان دارایی‌های با ارزش دولت در مسیر حکمرانی شواهدمحور ضروری است. در صورت استفاده مؤثر از داده‌ها، خط‌مشی‌گذاران می‌توانند تصمیمات دقیق‌تری بگیرند. بااین‌حال، اثربخشی داده‌ها در تصمیم‌گیری‌های حکمرانی، متکی بر ساده‌سازی و تبدیل داده‌های بزرگ به اشکال قابل فهم و ادراک عمومی است. برای پرداختن به این موضوع، محققان و دانشمندان حوزه خط‌مشی در حال بررسی روش‌های نوآورانه برای استخراج بینش‌های عملی از داده‌ها به‌شکلی قابل فهم و کارآمد هستند و مصورسازی داده‌ها به‌عنوان ابزاری حیاتی در این زمینه در حال ظهور است.

این گزارش مطرح می‌کند که در دنیای داده‌محور امروز، استفاده از قدرت داده و اطلاعات برای تصمیم‌گیری آگاهانه در حکمرانی بسیار مهم است. بااین‌حال، استفاده مؤثر از داده‌ها همچنان یک چالش باقی می‌ماند. زیرا مقادیر زیادی از داده‌های جمع‌آوری‌شده اغلب به‌دلیل ماهیت پیچیده‌شان استفاده نمی‌شوند.

در این گزارش آمده است که مصورسازی داده‌ها، هنر نمایش بصری داده‌های پیچیده به شیوه‌ای ساده و از نظر بصری جذاب، پتانسیل بسیار زیادی در تسهیل تصمیم‌گیری هوشمندانه و نتیجه‌گرا دارد. با تبدیل حجم زیادی از داده‌ها به تصاویر قابل‌درک، تصمیم‌گیرندگان می‌توانند به‌سرعت مسائل پیچیده را درک کرده، تصمیمات حیاتی بگیرند و از عواقب احتمالی، به‌ویژه در مواقع بحرانی و مسائل حساس جلوگیری کنند.

این گزارش توضیح می‌دهد که بصری‌سازی داده‌ها علاوه‌بر مزایایی که برای خط‌مشی‌گذاران دارد، نقش حیاتی در تعامل شهروندان با حاکمیت و افزایش مشارکت آنها ایفا می‌کند. تهیه نمودارها یا اطلاع‌نگاشت‌ها به افراد با سطوح مختلف دانش و توانایی‌ها اجازه می‌دهد تا اطلاعات را به‌راحتی درک کرده و بستری برای مشارکت فعال شهروندان فراهم کند.

این گزارش بیان می‌کند که مصورسازی داده‌ها اهمیت زیادی در حکمرانی و قانون‌گذاری دارد. این ابزار از طریق به‌کارگیری روش‌های بهتر نمایش داده‌ها برای افزایش درک از داده‌های پیچیده، ساده‌سازی پردازش داده‌ها و تسهیل فرایندهای تصمیم‌گیری از تصمیم‌گیرندگان حمایت می‌کند. علاوه‌بر این، مصورسازی داده‌ها پتانسیل ارتقای شفافیت، تقویت دولت باز و افزایش مشارکت شهروندان را دارد.

در این گزارش آمده است که بررسی نمونه‌های موجود از مصورسازی داده‌ها در زمینه‌های سیاسی پنج دسته کلی را نشان‌می‌دهد: استفاده از تجسم‌داده‌ها در وب‌سایت‌های داده باز ملی یا محلی، نمودارهای تصویری ایجاد شده توسط نهادهای دولتی برای ارائه داده‌های موضوعی، پروژه‌های تحقیقاتی دولتی با هدف حل مشکلات عمومی از طریق رویکردهای نوآورانه، توسعه همکاری‌ها با کسب‌و‌کارهای خصوصی و مؤسسات دانشگاهی برای تولید اطلاع‌نگاشت‌های تعاملی، استفاده از روزنامه‌نگاری داده‌محور برای بیان مسائل سیاسی و حکومتی.

این گزارش توضیح می‌دهد که در نتیجه بررسی این نمونه‌ها می‌توان به این مسئله اشاره کرد که مصورسازی داده می‌تواند به‌عنوان یک ابزار کارا و اثربخش برای انتشار داده‌های دولتی به‌صورت آشکار و شفاف مورد استفاده قرار گرفته و مشارکت شهروندان را ارتقا بخشد. در راستای ارائه سوابق تقنین مرتبط نیز می‌توان اشاره کرد که این ابزار با ارائه اطلاعات به‌نحوی قابل درک برای تمامی ذی‌نفعان، بستری برای تحقق شفافیت و پاسخ‌گویی فراهم خواهد کرد.

این گزارش مطرح می‌کند که در راستای تسریع و تسهیل انتقال اطلاعات مهم بیان شده در گزارش‌های منتشر شده توسط مرکز پژوهش‌های مجلس، تولید اطلاع نگاشت‌ها و نمودارها در کنار این گزارش‌ها پیشنهاد می‌شود. تولید خروجی‌های بصری، بهره‌مندی حداکثری از گزارش‌ها را برای مسئولان ممکن می‌سازد.

در این گزارش آمده است که گام نخست و ضروری در جهت بهره‌مندی از مصورسازی داده، دسترسی به داده‌ها و اطلاعات می‌باشد و این موضوع نیازمند اراده مستمر دولت در زمینه توسعه داده‌های باز و تسهیل دسترسی آزاد به اطلاعات است. با وجود تصویب چندساله قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات، متأسفانه مشاهده می‌شود که این قانون امکان برای دسترسی آزاد به اطلاعات را فراهم نساخته است. ازاین‌رو، استفاده از ابزارهای تنظیم‌گری همچون تدوین قوانین جدید و آیین‌نامه‌ها، طراحی سیستم‌های نظارتی و غیره در زمینه تحقق این قانون پیشنهاد می‌شود.

این گزارش ادامه می‌دهد که یکی از موضوعات مهم در زمینه استفاده از ابزار مصورسازی، ملاحظات اخلاقی در زمینه گردآوری و تحلیل داده، به‌ویژه در مورد حریم خصوصی، امنیت و مدیریت مسئولانه اطلاعات حساس، است. این موضوع بیش از هر اقدامی، نیازمند تدوین قوانین و دستورالعمل‌های شفاف و صریح در زمینه حفاظت از داده‌های شخصی است. با وجود اینکه در سال‌های اخیر طرح‌ها و لوایح متعددی در زمینه حفاظت از داده‌ای شخصی ارائه شده‌است، لکن همچنان مشاهده می‌شود که در زمینه حفاظت از داده‌های شخصی، قوانین و مقررات مشخصی وجود ندارد.

این گزارش بیان می‌کند که با توجه به تنوع در مسائل، نیازهای اطلاعاتی و گستردگی موضوعات مورد بررسی در مجلس، بلکه در تمام سطوح حاکمیت، پیشنهاد می‌شود از ظرفیت نوآفرین‌های سیاستی در زمینه مصورسازی داده‌ها و به بیانی بهتر، ارائه تحلیل‌های داده‌محور استفاده شود.

در این گزارش مطرح می‌شود که تحلیل حجم عظیم داده‌ها و اطلاعات نیازمند بهره‌مندی از فناوری‌های نوین همچون هوش‌مصنوعی است. هوش‌مصنوعی، با افزایش سرعت تحلیل داده‌ها و تولید نمودارها، بهره‌گیری سریع مسئولان و ذی‌نفعان را از داده‌ها و اطلاعات میسر ساخته و بستری برای تصمیم‌گیری شواهدمحور را تسهیل می‌کند. در راستای آگاه‌سازی و افزایش شفافیت پیرامون مسائل مهم در کشور، طراحی و اجرای سامانه‌های تعاملیِ مصور در مرکز پژوهش‌های مجلس پیشنهاد می‌شود. این سامانه‌ها می‌تواند بستری برای آگاه‌سازی، توانمندسازی و همراه‌سازی شهروندان را فراهم آورده و با ارائه اطلاعات قابل درک برای عموم شهروندان، ارتقای سرمایه اجتماعی را به‌همراه داشته‌باشد.

انتهای پیام