معمای اوزیل: آلمانی قهرمان یا ترک مهاجر؟

به گزارش ورزش سه، نیم قرن پیش بود که پدر بزرگ مسعود اوزیل راهی آلمان شد. نیروی کار در آلمان با کمبود روبرو شده بود و او یکی از صدها کارگر ترک تبار بود که بارش را از خانه کوچکی در شهر بندری زونگولداغ کنار دریای سیاه به زندگی بهتر بست و همراه همسر و فرزندانش راهی جایی در شصت مایلی گلزنکرشن شد. نوه او، مسعود اوزیل، در بازی با توپ معرکه بود، بازیساز بود و مرد میانی تهاجمی. مسعود پروازی کرد بلند. هم پیراهن شالکه را پوشید و پیراهن هم برمن را. او می توانست هم برای تیم ملی ترکیه بازی کند و هم تیم ملی آلمان، ولی تیم ملی آلمان را برگزید. او گفت "من دو قلب دارم، یکی آلمانی و یکی ترکی".

اوزیل جام جهانی 2014 را فتح کرد. 92 بار پیراهن تیم ملی آلمان را پوشید. برای رئال مادرید به میدان رفت و سپس راهی آرسنال شد. توییتر و اینستاگرام او جمعا هفتاد و دو میلیون فالوور داشته اند. او از جام جهانی 2010 به بعد در همه دیدارهای بین المللی با پیراهن ژرمن ها به میدان رفته و در جام جهانی 2018 پیش از نیمکت نشینی برابر سوئد در همه بازی ها راهی میدان شده. با این وصف همه چیز برای او تلخ شد، سیاه، خیلی سیاه.

همه چیز از ماه می شروع شد. یک روز پیش از اعلام اسامی ملی پوشان آلمانی برای حضور در جام جهانی. زمانی که اوزیل و ایکای گوندوگان، یک ترک تبار ملی پوش دیگر آلمانی، کنار اردوغان رئیس جمهور ترکیه ایستادند و عکس مهربانانه ای گرفتند. عکسی که از نگاه بسیاری از آلمانی ها "نفرت آور" بود و یادآور هیتلر و طرفدارانش. اردوغان به سوی انتخابات دیگری می رفت و خیلی ها او را "دیکتاتور" می خواندند. رینهارد گریندل رئیس فدراسیون فوتبال آلمان همان زمان گفت "... هم اوزیل و هم گوندوگان اشتباه بزرگی را مرتکب شده اند". گریندل کمی بعد وقتی اوزیل در روز معارفه بازیکنان تیم به رسانه ها برابر میکروفون ها قرار نگرفت افزود "... اگر اوزیل نمی خواهد مصاحبه کند، بی تردید می خواهد حرف هایش را در میدان بزند".

اولیور بیرهوف دستیار یواخیم لو ماجرا را تمام شده خواند، ولی هو شدن اوزیل طی آخرین دیدار تدارکاتی تیم در لورکوزن خاطر نشان کرد ژرمن های پرشماری شمشیر را برای اوزیل از رو بسته اند. جام جهانی شروع شد و وقتی به پایان رسید آلمان بدترین نمایشش طی هشتاد سال را بر جای گذاشته بود و به عنوان تیم آخر گروهش از جام بیرون افتاده بود. با شعله افروز شدن مجادلات، گوندوگان که جایی در ترکیب اصلی پیدا نکرده بود دور از تیررس باقی ماند، ولی گریندل و بیرهوف به اوزیل حمله کردند، همین طور برخی رسانه های دست راستی. زخمی که ظاهرا کوچک به نظر می رسید عمیق شد و عمیق تر و اوزیل سرانجام در بیانیه تلخی نوشت "... دیگر برای تیم ملی آلمان بازی نخواهم کرد، چرا که نژادپرستی در آن موج می زند. وقتی می برم آلمانی بودم و وقتی می باختم یک پسر مهاجر".

کمی بعد اولی هوینس از مدیران بایرن، اوزیل را بازیکنی خواند که از 2014 تاکنون حتی یک تکل هم نزده. ارتفاع آتش بیشتر شد اردوغان هم روغنی بر آن افزود و پرسش نیشداری را خطاب به ژرمن ها مطرح ساخت "آیا تحمل چند فرهنگی بودنی که به آن می نازید را دارید؟" و سپس به اوزیل تبریک گفت پیراهن تیم ملی آلمان را از تن بدرآورده و زیباترین گل را وارد دروازه فاشیست ها کرده. روزنامه دولتی استار در ترکیه با جمله "مسعود سیلی محکمی به نئو نازی ها زد" از جدایی اوزیل و تیم ملی آلمان استقبال کرد.

تدریجا گروهی شروع کردن به همدردی با اوزیل. کارل هاینس رومنیگه، یکی دیگر از مدیران بایرن، مدیران فدراسیون را "آماتور" خواند و رئیس فدراسیون را زیر تازیانه برد. ولی همه اینها ضربه ای قلمداد شد به تیم ملی چند تباری آلمان طی یک دهه سپری شده. مگر کلوزه و پودولسکی لهستانی تبار نبودند؟ مگر خدیرا به خانواده تونسی تعلق نداشت؟ مگر بواتنگ سیاهپوست تبار غنایی ندارد؟ همین اواخر بود که یکی از سیاستمداران دست راستی آلمان گفته بود "... نمی خواهم کسی مثل بواتنگ همسایه ام باشد".

آلمان و ترکیه در یک چیز مشترک بوده اند، در دل سپردن به انگاره "نژاد و خون". هر دو کشور به تبار خود می بالند و مردمانش ناسیونالیسم افراطی را رد نکرده اند. ملی گرایی آنها آمیخته با حس وفاداری بوده، آمیخته به شور و دلبستگی به نژاد، زبان، سنت‌ها و عادت‌ها، ارزش‌های اجتماعی و فرهنگی  ولو مبالغه ‌آمیز. وقتی تیم ملی ترکیه در یورو 2016 بازی کرد یک سوم تیم بیست و سه نفری خارج از ترکیه به دنیا آمده بودند، ولی با پیراهن ملی آبا و اجدادی شان راهی میدان شده بودند.

حالا مسعود اوزیل برای جامعه شناس ها شده بازتابنده سوی تیره "چند فرهنگی گرایی اروپا". شده همان مهاجر موفق زیر سوال رفته از سوی جامعه سپیدی که به او نیش می زند "نمی توانی دو قلب داشته باشی، تو یا آلمانی هستی یا ترک". تیتر سایت الجزیره نشان دهنده فاصله های عمیق بود: "اوزیل آلمانی است یا ترک؟"

انتهای پیام