«در آستانه نظام مالیاتی هوشمند»

به گزارش سیتنا، دکتر امیدعلی پارسا، رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور در یادداشت ماه شماره 58 ماهنامه نسل چهارم نوشت:

نظام مالیاتی ایران، اگرچه مسیر تحول و پویایی را در پیش گرفته و در سال های اخیر، توسعه در سه بعد قوانین و مقررات مالیاتی، مکانیزاسیون و هوشمندسازی نظام مالیاتی و گسترش پایه های مالیاتی را در دستور کار خود قرار داده است؛ با این حال بررسی شاخص های اقتصادی از جمله نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی و مقایسه آن با کشورهای توسعه یافته نشان می دهد، هنوز راه بسیاری تا تبدیل شدن نظام مالیاتی ایران به یک نظام مالیاتی نوین و در حد و اندازه نظام های پیشرو در پیش دارد.

در حالی که نسبت مالیات به GDP در ایران نسبت ناچیزی در حدود 8 درصد است که با حجم اقتصاد کشور و همچنین هزینه های دولت قابل قیاس نیست، این نسبت در کشورهای توسعه‎یافته حدود 30 درصد است. همچنین در کشورهای پیشرو، حدود 80  الی 85 درصد بودجه، از محل درآمدهای مالیاتی تامین می‎شود؛ در حالی که در ایران تنها حدود 35 درصد بودجه عمومی کشور از این محل تامین می‎شود. همین امر باعث شده تا تغییر و تحولات مهمی در راستای جهش درآمدهای مالیاتی اتفاق بیفتد. تغییراتی که عمدتا سیاست کلی سازمان مبنی بر «وصول با اصول» یا به عبارتی وصول مالیات از دهک‎های بالای جامعه و اخذ مالیات متناسب با درآمد، ثروت و مصرف از افراد را  هدف قرار داده است، اما مهمترین برنامه سازمان امور مالیاتی کشور در سال های اخیر برای تحقق این سیاست، سوق دادن نظام مالیاتی به سمت یک نظام مالیاتی هوشمند، مدرن و پویا بوده است.

نظام مالیاتی مدرن، نظامی است هوشمند که بر مبنای عدالت، مالیات می‎ستاند؛ تمکین داوطلبانه مودیان در آن بالاست؛ محبوب و مقتدر است  و قادر به ارایه اظهارنامه پیش‎فرض به مودیان می‎باشد.
بدیهی است با اجرای طرح جامع مالیاتی در کشور، عملا گام نخست مدرن سازی نظام مالیاتی محقق گشته و در حال حاضر نظام مالیاتی کشور، یک نظام مکانیزه است که با تکیه بر آن، امکان رصد هر مودی، بررسی آخرین وضعیت هر پرونده در هر نقطه از کشور و حتی رصد هر مامور مالیاتی به صورت آنلاین وجود دارد.. با اجرای طرح جامع مالیاتی، همچنین بیش از 30 خدمت مالیاتی به صورت الکترونیکی به مودیان ارایه می شود و مجموعه این تحولات، سازمان امور مالیاتی کشور را جزو پیشگامان توسعه دولت الکترونیک قرار داده است.

البته در گام دوم مدرن سازی نظام مالیاتی و با تکمیل پایگاه اطلاعات مودیان مالیاتی، نظام مالیاتی قابلیت‎های هوشمندی از خود ارایه خواهد داد. می توان گفت، نظام مالیاتی در حال گذار از مالیات الکترونیک (e-Tax) به نظام مالیات هوشمند (i-Tax) است. نظام مالیات هوشمند، در حقیقت مقصد و پایان راه مدرن‎سازی نظام مالیاتی است. در نظام مالیاتی هوشمند، همه ریزداده‎های اطلاعاتی افراد در اختیار سازمان امور مالیاتی قرار می گیرد و سازمان امور مالیاتی کشور بر اساس این اطلاعات دقیق و شفاف، از افراد مالیات اخذ می‎نماید. البته نظام هوشمند مالیاتی فواید و مزایای پرشماری برای اقتصاد کشور ایجاد می نماید. برای مثال هم اکنون با تکیه بر اطلاعات طرح جامع مالیاتی، امکان حذف شیوه تشخیص علی الراس از نظام مالیاتی فراهم شده است. شیوه ای که همواره بحث ها و مسایل زیادی پیرامون خود داشته و به دلیل نبود اطلاعات شفاف از مبادلات اقتصادی افراد، سازمان امور مالیاتی ناگزیر به اجرای آن بود.

هم اکنون، سازمان امور مالیاتی کشور اطلاعات مهمی از قبیل صورت معاملات فصلی، تراکنش های بانکی افراد و سایر اطلاعات اقتصادی اشخاص که توسط سایر مراجع قانونی و دستگاه های ذیربط به سازمان ارایه شده را در اختیار دارد و بعبارتی به پیشرفته ترین و جامع ترین بانک اطلاعات اقتصادی افراد تجهیز شده است که براساس آن می تواند به برآورد دقیقی از میزان درآمد و مالیات افراد دست پیدا نماید. لذا از سال جاری، مبنای تعیین درآمد مشمول مالیات اشخاص حقیقی، اظهارنامه مالیاتی مودی است و پذیرش اظهارنامه مودیان مشروط بر تنظیم شفاف اطلاعات و رعایت قوانین و مقررات مربوط بوده و اظهارنامه ارایه شده توسط مودیان با بانک‎های اطلاعاتی مالیاتی که در اجرای مقررات مواد 169 و 169 مکرر قانون مالیات‎های مستقیم ایجاد شده، مطابقت داده خواهد شد.  

البته با تکمیل شدن اطلاعات پایگاه اطلاعات مودیان مالیاتی و همکاری همه دستگاه های ذیربط برای ارایه اطلاعات مورد نیاز سازمان و همچنین توسعه زیرساخت های فناوری در کشور به ویژه اجرای قانون پایانه فروشگاهی در ابعاد سراسری، نظام مالیاتی هوشمند به مرحله اجرا نزدیکتر خواهد شد. با اجرای نظام مالیات هوشمند که امید بسیار می رود تا سال 1400 نسخه اولیه آن به اجرا درآید، عملا فرار مالیاتی به حداقل می‌رسد، فساد اداری به شدت کاهش می‎یابد، تکریم مردم به حداکثر می رسد، عدالت مالیاتی گسترش می یابد، درآمدهای مالیاتی رشد پیدا می‎کند و در نهایت نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی کشور نیز از 8 درصد جهش خواهد یافت.

هر چند برای تحقق این امر، تنها یک عامل و نیاز اساسی مطرح است و آن همکاری همه دستگاه های ذیربط در ارایه اطلاعات اقتصادی و سایر اطلاعات مورد نیاز سازمان امور مالیاتی کشور در فرصت زمان باقیمانده تا چشم‎انداز ترسیم شده است.

انتهای پیام