تا پنج سال آینده استفاده از شبکه 4G به بلوغ می رسد و استفاده از 5G فراگیر می‌شود/ افزایش پایداری شبکه در مواقع بحران از اقدامات اساسی همراه اول در سال جاری است/ اولویت ما استفاده از تجهیزات تولید داخل است؛ حتی اگر گرانتر از نمونه خارجی باشد

به گزارش سیتنا، مرتضی طاهری بخش، دارای مدرک کارشناسی ارشد مخابرات و کارشناسی ارشد MITM است که هم اکنون عهده دار سمت معاون فنی و توسعه شبکه همراه اول و ریاست هیات مدیره شرکت نقش اول کیفیت است. او با بیش از 15 سال سابقه مدیریتی در همراه اول، سمت هایی مانند معاون عملیات مناطق و مدیرکل عملیات شبکه شرکت ارتباطات سیار ایران را در کارنامه کاری اش دارد. راه اندازی مرکز NOC، مدیریت پروژه فاز 5 و6 توسعه شبکه و مدیریت برنامه توسعه فاز 7 (توسعه نسل 4 و 4.5) شبکه همراه اول- سریع ترین و بزرگترین پروژه توسعه ای در منطقه - از مهمترین دستاوردهای او در این دوران بوده است.

در شرایط حاضر با توجه به اشباع بازار فروش سیم کارت در ایران، اپراتورهای تلفن همراه برای ارائه سرویس های جدید و با کیفیت رقابت جدی و تنگاتنگ دارند. طاهری بخش نیز به عنوان مدیری تحول گرا از دستاوردهای حوزه اش در این ماراتن سخت می گوید. گفت‌وگوی نسل چهارم با مرتضی طاهری بخش را بخوانید.

به عنوان سوال نخست پیرامون آخرین وضعیت فنی و توسعه‌ای شبکه ارتباطات سیار در حوزه های مختلف توضیح بفرمایید.

ما در حال حاضر در 1246 شهر یعنی در تمامی شهرهای ایران، نسل سه و چهار و در بیش از 450 شهر نسل 4.5 را پیاده سازی کرده ایم و بزرگ ترین پوشش شبکه دیتا را در ایران داریم که چه در جاده ها و روستاها و چه در شهرها کار بسیار بزرگی انجام شده است و توسعه خوبی داشته ایم. در سال گذشته بیش از 8200 تکنولوژی نسل 2، 3، 4 و 4.5 را وارد شبکه کردیم که توسعه بسیار چشمگیری برای شرکت ارتباطات سیار بود.

پروژه اتصال سایت های شبکه GSM روستایی یا WLL را در همراه اول داشتیم که تا انتهای سال 97 حدود 3500 سایت به شبکه وصل شدند و شبکه از نظر کیفیت بالا رفت و به تجربه بهتر مشتری در روستاها و جاده ها کمک کرد. در سال 97 تمرکز اصلی ما بر روی ارتقای کیفی شبکه دیتا بود.

شبکه  دیتا پیشرفت خیلی خوبی داشت و باعث شد تا در انتهای سال، نزدیک به 60 درصد رشد داشته باشیم و شاهد رکورد روزانه 5600 ترابایت ترافیک در اسفند ماه 97 بودیم. کارهایی که در حوزه توسعه انجام دادیم، در حوزه فیبر سایت ها، نزدیک به 600 سایت را به فیبر وصل کردیم و مجموع سایت هایی که فیبردار شدند در حال حاضر 9 هزار است، یعنی اغلب سایت های نسل های چهار در مسیر فیبر منتقل می شوند. برای اولین بار Virtual RNC را پیاده کردیم، به نوعی شبکه دسترسی رادیویی را بر روی Cloud آوردیم و RNC ها را به صورت Virtual افزایش دادیم. 

در بخش شبکه های مربوط به Core کارهای بزرگی انجام شد که vEPC را راه اندازی کردیم که به عنوان اپراتور پیشرو در این زمینه شبکه را بر بستر Cloud پیاده کردیم و به سمت شبکه های نسل پنج حرکت کردیم و از الان در بخش Core پیاده می کنیم. در این بخش مراکز دیتاسنتر مخابراتی را در چهار نقطه آماده کردیم. در حوزه شبکه IP Backbone  ترافیکی که می توانست شبکه را حمل کند 60 هزار گیگابیت در ثانیه بود و در سال 97 توسعه سه برابری داشتیم و نزدیک به 190 هزار گیگابیت در ثانیه ظرفیت رسید و برای حمل کردن ترافیک های بالا در حال آماده شدن هستیم. در شبکه های DNS و NAT توسعه خوبی داشتیم و ظرفیت 4 برابری در حوزه CGNAT و DNS به دست آوردیم.

برنامه توسعه روستایی USO که وزارت ارتباطات به ما ابلاغ کرده بود را در دستور کار داشتیم و نزدیک به 100 سایت در روستاها که بیش از 5هزار روستا را پوشش می داد، در دست داریم. نزدیک به 1100 روستا را توانستیم به نسل سه یا چهار تجهیز کنیم و به روستاهای دیگر که ارتقاء یافته بودند اضافه شد. در سال گذشته استراتژی پنج ساله حوزه فناوری شبکه، تدوین و ابلاغ شد که در آینده کسب و کار و شرکت تاثیرگذار خواهد بود.

تست عبور از سرعت یک گیگابیت در ثانیه را در شهریور 97 در اصفهان و تهران در شبکه واقعی انجام دادیم. با دانشگاه ها ارتباطات خوبی گرفتیم و در نمایشگاه ها دموهای خوبی ارائه دادیم. در بحث تسلط بر فناوری های جدید 11 کارگروه تشکیل دادیم  که در حوزه‌هایی مانند SDN/NFP، 5G، IoT، Cloud، AI، Big Data، CRAN، IPv6، Data Center، QoS و MEC در داخل شرکت تشکیل شده اند و در سمینارها شرکت می کنند و هدف ما این است که بر فعالیت های جدید حوزه موبایل ورود پیدا کنیم و تسلط بر حوزه دانشی فناوری های جدید داشته باشیم. 25 هزار نقطه 2G داریم که از آن حدود 17هزار نقطه شبکه 3G و 14هزار نقطه شبکه 4G و 4.5G است.

با توجه به اینکه طی سال های اخیر سیاست توسعه شبکه تلفن همراه به نسل های بالا مورد توجه قرار گرفته و شبکه ارتباطات سیار هم به سرعت به سمت 3G و پس از آن به  4Gارتقاء یافته است، حال که در دنیا برنامه توسعه شبکه های تلفن همراه به 5G مطرح است، سیاست ارتباطات سیار در این حوزه را بفرمایید.

بحث های مربوط به 5G را از سال 96 به طور جدی شروع کردیم. انتهای سال 2018 استاندارهای 5G نهایی شد و برای سال 2019 محدودتر و جدی تر بحث های مربوط به پیاده سازی پایلوت ها و تجاری سازی پایلوت ها مطرح شد. پیش بینی این است که تا سال 2020 بتوان برای تجاری سازی 5G در دنیا تلاش کرد. در همراه اول ویژگی هایی که برای 5G معرفی می کند، مربوط به دسترسی به سرعت های بالاتر از گیگابیت در ثانیه، پایداری بالای شبکه و تاخیر پایین شبکه کمتر از 10 میلی ثانیه است.

بحث بعدی مربوط به IoT و Massive Connection است یعنی در فضای بسیار کم اتصالات زیادی فراهم کنیم. نیاز است که Core شبکه روی Cloud قرار گیرد که این کار را انجام دادیم، بخش دسترسی شبکه روی فیبر باید باشد که روی 9 هزار نقطه فیبر داریم. در بخش رادیویی باید تجهیزات نسل پنجم نصب شود و فعلا قابل دسترسی نیست و در سال 2025 شبکه 4G به بلوغ می رسد و کامل می شود و می توانیم به شبکه 5G ورود کنیم.

شبکه 5G در گام اول به صورت Hotspot برای مناطقی که ترافیک بالا است یا نیاز است یکی از ویژگی های 5G پیاده سازی شود، عرضه می شود. باید برای پنج سال آینده فکر کنیم که یکی از شبکه های 2G یا  3G را خاموش و از فرکانس آن استفاده کنیم و سایت های 3G به 4G تبدیل شوند و یک شبکه 3G و یک شبکه 4G و یک شبکه Hotspot نسل پنجم داشته باشیم. این برنامه ای است که برای آینده داریم.

در شبکه 5G در بخش رادیو دنبال این هستیم که شبکه نسل چهارم ارتباطات سیار به مرور ارتقاء یابد که بعد از پنج سال این اتفاق رخ می دهد.

با توجه به تغییر نحوه ارائه سرویس در اپراتورها و حرکت به سمت ارائه سرویس های نوین بر بستر دیتا، برنامه شرکت ارتباطات سیار برای ارائه این نوع خدمات چیست؟

برنامه ای که برای سال 98 داریم این است که بتوانیم به عنوان اپراتور، خودمان بستری را آماده کنیم که ویژگی هایی که شبکه های اجتماعی پرمصرف دارند را داشته باشیم و بتوانیم RCS را پیاده سازی کنیم و این عمل در نهایت به تجربه مشتری کمک می کند تا بتواند بر بستر دیتا از سمت اپراتور پیامی را رد و بدل کند. با توجه به اینکه همه حرکت به سمت استفاده از شبکه های دیتا و اینترنت است، با خرید بسته ها هزینه ها مدیریت می شود. اگر اپراتور بتواند بستری را بر پایه OTA فراهم کند، طبیعتا مردم استقبال می کنند و هزینه ها هم پایین تر می آید.

طرح های جامع و بالادستی ارتباطات سیار بر اساس الزامات، نیازها و استانداردها را بفرمایید.

ما دو سند بالادستی داریم، یکی رگولاتوری و دیگری بحث ایمنی شبکه. سند راهبردی پنج ساله تدوین شد و پایه ای برای ارائه طرح های جامع همـــراه اول است و در حــوزه هایی مانند فرکانس طرح های بهینه ای دادیم. در رابطه با خدمات ابری طرح کلانی استخراج کردیم و در سال 98 به دنبال آن هستیم که تجهیزات Core بیشتری را داشته باشیم و شبکه نسل پنجم را فراهم کنیم.SDN را خیلی جدی دنبال می کنیم. طرح های جامعی در بحث اینترنت اشیاء داریم و در سال 98 برای شهرهایی مانند اصفهان در بیش از 20 نقطه و در تهران در سه نقطه تست شبکه IoT را داشتیم که موفق بودیم. طرح های جامع مربوط به پیاده سازی CRAN در برنامه امسال و سال بعد وجود دارد و پیاده سازی 11 کارگروهی که عرض کردم به صورت N2N انجام می شود. 

وضعیت امور مرتبط با نگهداری، نظارت و مدیریت شبکه بر اساس سیاست‌های شرکت ارتباطات سیار را بفرمایید.

در حال حاضر به طور متمرکز تمام اجزای شبکه از تهران قابل مدیریت و کنترل است و با کمک مخابرات استان ها توانستیم شبکه خوب و با کیفیتی را آماده کنیم. وضعیت نگهداری خوبی داریم و در بیش از 25 استان از نظر شاخص های جهانی و کیفی به نرم جهانی رسیدیم و سرعت اینترنت خوبی داریم. در حوزه مدیریت شبکه، همراه اول مجهز به ابزارهای پیشرفته برای کنترل کیفیت شبکه شده است. فرایندهای مربوط به مدیریت شبکه به دلیل آنکه از 8 سال پیش آغاز شده بود، به بلوغ خوبی  رسیده است و از منظر نگهداری و عملیات شبکه در سطح خوبی هستند.
 
پیرامون همکاری با سایر اپراتورها در داخل کشور در زمینه تبادل ارتباطات، ترانزیت ترافیک و رومینگ ملی و استفاده از منابع مشترک، توضیح بفرمایید.

شبکه همراه اول شبکه بزرگی است و ما خوشحال هستیم که به اپراتورهای ایرانسل و رایتل در جاده ها و روستاها رومینگ می دهیم و مشترکین هم راضی هستند و در برخی مناطق متقابلا ما از ایرانسل رومینگ گرفته ایم و خوشحال هستیم که روزانه بیش از یک و نیم میلیون مشترک از دو اپراتور دیگر از همراه اول برای رومینگ استفاده می کنند و از مشترکین ما روی شبکه های دیگر حدود 25 هزار نفر در روز روم می کنند. شبکه ای که ایجاد شده است به کاهش هزینه ها در سطح کلان جامعه کمک می کند و هزینه های ملی را کاهش می دهد. دستوری که وزیر محترم ارتباطات در رابطه با 3G و 4G در بهمن ماه 97 دادند بسیار راهگشا بود. بین همراه اول و ایرانسل سایت هایی که پوشش 3G و 4G نداشتیم را با همکاری هم گرفتیم. سود اصلی از این خدمات را مردم دریافت می کنند. رومینگ بین الملل هم در اکثر اپراتورها فعال است. 

در خصوص تعاملات ارتباطی همراه اول با سایر اپراتورهای جهان، بفرمایید با چه تعداد اپراتور و چند کشور رومینگ دارید؟

در 112 کشور و 270 اپراتور خارجی رومینگ داریم. برخی اپراتورها قراردادهای حجمی دارند و مشترکین بیشتر از سرویس Voice استفاده می کنند و بستر دیتا نیز آماده است. 

در راستای اجرای طرح رجیستری تلفن همراه و اینکه امکان دور زدن این طرح وجود نداشته باشد، چه سیاستی را در بخش فنی ارتباطات سیار مدنظر دارید؟

سیستم رجیستری سازمان تنظیم در مسیر برقراری مکالمه و به روزرسانی منطقه و رجیستری است و اگر سریال گوشی وارد نشده باشد امکان سرویس گیری وجود ندارد. تمام خدمات از سازمان تنظیم انجام می شود و کاری که ما انجام می دهیم این است که شبکه ما به سرور وصل است و تا زمانی که سرور اجازه ندهد گام بعدی برای رجیستر شدن مشترک در شبکه و برقراری مکالمه امکان پذیر نیست.

پیرامون اقدامات ارتباطات سیار در پوشش سریع و اضطراری شبکه در مواقع بحران همانند سیل اخیر توضیح بفرمایید.

از دو سال قبل برنامه BCM را در شرکت به طور عملیاتی آغاز کردیم، دستورالعمل‌ها تدوین و به واحدهای مختلف ابلاغ شدند که در مواقع بحران چه اقداماتی انجام دهند. گاهی کارهایی باید در شبکه به طور اتوماتیک انجام شود، تمام دستورات مربوطه استخراج شد و در اختیار تیم های عملیاتی شرکت قرار گرفت. چندین مانوور برگزار کردیم و همراه اول در بحران سیل اخیر سربلند بیرون آمد. ما توانستیم با همت تمام همکاران همراه اول و مخابرات استان ها، شبکه را سر پا نگه داریم و سرویس خوبی به مردم ارائه دهیم، به جز شهر پلدختر که در روز اول سیل دچار مشکلات زیرساختی سیستم انتقال شدیم و قطعی گسترده ای نداشتیم که مردم اذیت شوند. در ایام سیل شبکه دیتا اوج مصرف سال 97 را شکست و نزدیک به 5700 ترابایت را در یک روز تجربه کردیم. فاصله زیادی با چیزی که مطلوب خودمان است داریم و در شرایط بحران در کنار مشترکین هستیم، این شعار ماست. باید برای این کار هزینه زیادی انجام شود و یکی از کارهای اصلی سال جاری افزایش پایداری شبکه در مواقع بحران است.

با توجه به نامگذاری امسال به عنوان سال رونق تولید، سیاست ارتباطات سیار در راستای حمایت از تولید داخل را بفرمایید و بفرمایید چند درصد از تجهیزات شبکه شما بر پایه تجهیزات تولید داخل است؟ در سایر بخش هایی که بر پایه تولیدات خارج هم است بفرمایید سیاست شما برای جایگزینی با تجهیزات داخلی چیست؟

تجهیزات اصلی شبکه در تمام دنیا برای اپراتورها را سه تولید کننده اصلی هوآوی، نوکیا و اریکسون تولید می کنند و ما هم مستثنی نیستم، اما تجهیزات جانبی شبکه را اکثرا از تولیدکننده‌های داخلی می گیریم و در چند سال اخیر با ارزیابی سازمان تنظیم و بحث مصوبه 163 که میزان استفاده از تولید داخل است، ما اپراتور اول شدیم و این تضمینی است برای خودمان که حتی اگر جنسی مشابه خارجی در داخل تولید شود و قیمت بالاتری هم داشته باشد، از تولید داخل استفاده کنیم و طی جلساتی که با سندیکای مخابرات داشتیم قرار بر این شد که از تولیدکنندگان داخلی حمایت کنیم تا سطح کیفیت شان را ارتقا دهند.

در خصوص حفظ امنیت شبکه و حفاظت از حقوق مشترکان چه سیاستی را در بخش فنی مدنظر دارید؟

خوشبختانه تا به حال همراه اول در حفاظت از اطلاعات مشترکین و شبکه ای سربلند بوده و هزینه زیادی هم کرده است. اداره کل ایمنی و مرکز عملیات ایمنی شبکه به طور 24 ساعته هوشیار است و تمامی راهکارهای نرم افزاری و سخت افزاری و آموزش هایی که برای منابع انسانی لازم بوده را انجام داده اند و دغدغه بسیاری در خصوص امنیت و ایمنی شبکه داریم.

با توجه به اینکه شما ریاست هیات مدیره شرکت ناک را برعهده دارید، بفرمایید آیا این شرکت برنامه ای برای حضور پیمانکاری در سایر کشورهای دنیا مدنظر دارد؟

بله یکی از برنامه های ما در ناک این است که بتوانیم خدمات مهندسی را صادر کنیم و شرکت ناک این توانمندی را دارد. در فاز 7 نیز نشان داد که در زمینه توسعه، بهینه سازی، نگهداری و مدیریت شبکه های موبایل شرکت توانمندی است و در برنامه هایمان حضور پیمانکاری در سایر کشورهای دنیا را داریم، هرچند سخت است، اما شدنی است.

سوالی که پیش‌تر در فضای رسانه ای مطرح شد استفاده اپراتورها از عبارت نسل 4.5 بود، آیا این نسل وجود دارد و در صورت پاسخ مثبت بفرمایید همراه اول چند سایت فعال نسل 4.5 دارد؟

بله وجود دارد و به طور کلی LTE Advanced Pro توسط 3GPP استاندارد شده و تحت عنوان 4.5 است و زمانی که ما از نسل 4.5 استفاده می کنیم سرعت حدود 300 مگابیت در ثانیه را می توان روی تلفن همراه دریافت کرد و این مورد را تست هم کردیم و اگر شبکه خلوت باشد، می شود از آن استفاده کرد و اگر نسل چهار به تنهایی باشد حدود 150 مگابیت در ثانیه می شود و ما در 5500 نقطه نسل 4.5 داریم.

در پایان اگر نکته ای باقی مانده که نیاز به توضیح است، بفرمایید.

چالشی که فکر می کنم صنعت ICT در آینده با آن مواجه خواهد شد بحث تعداد متخصصانی است که مهارت لازم برای تکنولوژی های جدید را خواهند داشت. در متخصصان، مهارت لازم برای فناوری های جدید را کم داریم و دانشگاه ها و مراکز آموزشی و خود متخصصان باید تلاش کنند که مهارت های فردی شان را بالا برده تا انقلابی در دانش نیروهای متخصص داشته باشیم. 

انتهای پیام