ایران می‌تواند صدای کشورهای در حال توسعه در شورای حکام ITU باشد/ حضور نمایندگان جوان ایران در ITU را افزایش می‌دهیم/ برای ایجاد بازار مشترک حوزه ICT، با کشورهای همسایه توافق کردیم

به گزارش سیتنا، دکتر مهدی آهویی، مشاور وزیر و مدیرکل امور بین الملل و مطالعات راهبردی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، پیرامون برگزاری اجلاس اخیر ITU در دبی که با حضور وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات کشورمان برگزار شد با ماهنامه نسل چهارم به گفت‌وگو نشسته است،  مشروح این گفت و گو را در ادامه می خوانید.

جناب دکتر آهویی، نظر به برگزاری اجلاس اخیر اتحادیه جهانی مخابرات در امارات، در خصوص این اجلاس و انتخاب ایران در شورای حکام، توضیح بفرمایید.

اجلاس برگزار شده در دبی، موسوم به اجلاس سران مختار ITU است که هر چهار سال یک بار برگزار می شود و در این اجلاس در مورد راهبردی ترین خط مشی های ITU تصمیم گیری می شود. در همین حال، قطعنامه های متعددی صادر، اسناد بسیاری امضاء و اعضای شورای راهبری ITU هم هر چهار سال یکبار در همین اجلاس تعیین می شوند. این اجلاس هر سال در یکی از کشورها برگزار می شود و البته این اجلاس در ژنو برگزار نمی شود.
امسال برای چهارمین بار توانستیم بعد از 12 سال عضو شورای حکام ITU شویم. یکبار در سال 2002 و در دولت اصلاحات تا سال 2006 به عضویت شورا درآمدیم، اما بعد از آن انتخاب نشده بودیم. سایر سوابق انتخاب ما در شورای حکام، به قبل از انقلاب اسلامی بر می گردد، اولین حضور ما به 1959 تا 1963 و دومین حضور ایران هم به 1973 تا 1977 میلادی برمی گردد؛ بنابراین امسال چهارمین دفعه ای است که ما به عضویت شورا انتخاب شدیم. در انتخابات 2014 رای کمی داشتیم و امسال با کسب 146 رای به عضویت شورا در گروه E درآمدیم. رای امسال ما دو برابر رای قبلی در سال 2014 است و اکثریت اعضای ITU از مجموع 178 رای قابل قبول، به ما رای دادند. این میزان رای ما از تمام گروه کشورهای آفریقایی و CIS و کشورهای شرق اروپا و کل گروه D وC  و تعدادی از کشورهای غرب اروپا از گروه B بالاتر هستیم. قابل ذکر است که پنج منطقه برای حضور در شورای حکام انتخاب شده اند که در شورا با گروه های D، C، B، A و E شناخته می شوند.
گروه بندی ها شامل گروه A مشتمل بر مجموعه کشورهای آمریکایی با 9 صندلی، گروه B شامل کشورهای اروپای غربی با 8 صندلی،  گروه C شامل کشورهای اروپای شرقی و آسیای شمالی با 5 صندلی، گروه D کشورهای آفریقایی با 13 صندلی و گروه E هم شامل استرالیا و آسیا است که شامل خاورمیانه، ایران، کشورهای عربی و به سمت شرق آسیا و نیوزلند می شود که 13 صندلی دارد و در کل، مجموعه شورا 48 صندلی دارد.
این اولین موفقیتی بود که در این اجلاس کسب کردیم. از این زمان به بعد از ما به عنوان عضوی از شورا، انتظار می رود با تیمی ثابت از مجموعه متخصصان، در گروه‌های مطالعاتی ذیل ITU و گروه های کاری ذیل کنفرانس های مختلف ITU حضور داشته باشیم.

لطفا پیرامون دیدارهای وزیر محترم ارتباطات با همتایان و سایر مقامات حاضر در این اجلاس توضیح بفرمایید.

ملاقات های دو جانبه ای بین وزیر ارتباطات ایران و وزرای کشورهای دیگر انجام شد. آقای جهرمی تمرکز خاصی در بحث همسایگان دارند و از هر موقعیت بین المللی برای تماس با همسایگان استفاده می کنند. جلسات خوبی با آذربایجان، ترکیه، عراق و افغانستان در رابطه با مسائل مطرح همچون اختلافات فرکانسی با آذربایجان داشتیم. در همین راستا مقرر شد تا گروهی تشکیل دهیم  تا تداخلات فرکانسی در مرز را برطرف سازند.
در مورد باکوتل صحبت هایی انجام شد که بسیار مهم است تا ایران بتواند با قدرت در این نمایشگاه حضور داشته باشد و آقای جهرمی پنج شاخه را طرح کردند که حداقل با این پنج شاخه در باکوتل حضور خواهیم داشت. این پنج شاخه شامل حوزه فضایی است که نمونه ای از ماهواره ای که در دانشگاه امیرکبیر ساخته شد را به آنجا منتقل می کنند و ظرف یک یا دو ماه آینده در مدار قرار خواهد گرفت. همچنین ازامنیت سایبری تیمی در باکوتل خواهد بود. دو تیم از استارت آپ ها در این نمایشگاه حضور خواهند داشت و یک تیم در مورد مسائل فیبر و زیرساخت اعزام  می شوند و در حوزه پستی هم تیمی اعزام خواهد شد. علاوه بر این ها شرکت های مخابراتی در باکوتل حضور خواهند داشت و جایگاهی برای آنها در نظر گرفته شده است.
اینها تیم هایی هستند که وزارت ارتباطات اعزام می کند و تیم های بخش خصوصی مجزا هستند، البته استارت آپ ها شامل بخش خصوصی می شوند، تا با حمایت ما در باکوتل شرکت کنند.
در مورد همکاری منطقه ای بین ایران، روسیه، ترکیه و آذربایجان، فعلا توافقات اولیه برای ایجاد بازار مشترک در حوزه ICT و اتصالات مستقیم بین این پنج کشور انجام شد تا بتوانیم ارتباط مستقیم فیبر را برقرار کنیم که این ارتباط اخیرا با ترکیه برقرار شده است و قرار است هند نیز به این توافقنامه اضافه شود.
تشکیل کمیسیون مشترک نیز مورد بحث قرار گرفت. همچنین با افغانستان در حوزه فیبری صحبت هایی انجام دادیم تا ایران بتواند از فیبری که از مرز تا هرات کشیده شده است استفاده کند و افغان تلکام همکاری های لازم را انجام دهد.
با ترکیه نیز صحبتهایی انجام شد و آقای جهرمی گفتند علی رغم روابط سیاسی خوبی که با ترکیه داریم اما تا به حال نتوانستیم ارتباطات ICT برقرار کنیم و لازم است از این ظرفیت استفاده شود، البته در این حوزه بخش خصوصی از بخش دولتی سبقت گرفته است. تفاهم نامه ای که از قبل داشتیم را مورد بررسی قرار دادیم تا اجرایی شود و اگر این تفاهم نامه اجرایی شود ظرفیت ها تا چهار برابر افزایش می یابد. طرف ترک قبول داشت بخش خصوصی از دولتی جلوتر است. اقای اردوغان برای تبادلات تجاری با ایران 30 میلیارد دلار لحاظ کردند که بخش ارتباطات می تواند سهم عمده ای را به خود اختصاص دهد.
وزیر ارتباطات ترکیه آمارهایی از دستاوردهایشان در حوزه ارتباطات اعلام کردند، آقای جهرمی نیز با ایشان صحبت کرده و اعلام کردند شباهت های زیادی خصوصا در حوزه توسعه مشترک های شبکه موبایل و اینترنت با ترکیه داریم، ولی مشکلاتمان مخصوصا در حوزه سرویس های تلفن ثابت به هم نزدیک است و احتیاج به توسعه بیشتر داریم. قرار بر این شد کمیسیون مشترک تشکیل شود و مقامات ترکیه اعلام کردند همکاری قابل توجهی در حوزه IT، اینترنت، امنیت سایبری، پستی و فضایی نداریم؛ هرچند این موضوع خبر بدی است ولی در عین حال خبر خوبی است برای آنکه بتوانیم همکاری در این حوزه ها را بنا کنیم.
جلسات دیگری با وزیر ارتباطات اندونزی برگزار شد، همانطور که مستحضرید وزارت ارتباطات مسوول کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و اندونزی است، بنابراین تعامل ما در سطح وزیر با اندونزی بسیار مهم است. البته طرف مقابل ما، وزارت ارتباطات اندونزی عضو کمیسیون مشترک نیست اما تعاملات در این سطح اولین باری بود که بعد از مدتی طولانی انجام می شد. در همین راستا، در اوایل سال آینده میلادی وزیر ارتباطات اندونزی با دعوت آقای جهرمی به ایران سفر خواهند کرد.
اندونزی پیشرفت های خوبی در حوزه اقتصاد دیجیتال داشت و معتقدند ICT فقط حوزه ای نیست که در مورد سخت افزار صحبت کنید، بلکه تجارت اپلیکیشن ها مهمتر از سخت افزار ICT است. در همین حال، پیرامون شهرهای هوشمند، دولت الکترونیک و امنیت سایبری تبادلاتی انجام شد.
ملاقات با دبیرکل ITU و دبیرکل APT انجام شد. با دبیرکل ITU صحبت های خوبی صورت گرفت و ایشان از صحبت های آقای جهرمی تمجید کردند و معتقد بودند سخنرانی وزیر ارتباطات ایران مورد توجه قرار گرفته است.
وزیر ارتباطات از دبیرکل ITU دعوت کردند تا از اپراتورها و فعالان بخش خصوصی ایران بازدید داشته باشند. برای حضور SMEها در نمایشگاه سال آتی ITU هم صحبت شد. همچنین آقای جهرمی در مورد دو نمایشگاه تلکام و الکامپ صحبت کردند و قرار شد در صورت امکان آقای ژائو در این نمایشگاه ها حضور داشته باشند.

همانطور که اشاره فرمودید در اجلاس سران مختار امسال، ایران به عنوان عضو شورای حکام ITU انتخاب شد، در همین راستا پیرامون نقش آفرینی بیشتر کشورمان در ساختار ITU و شورای حکام و به صورت کلی مجامع بین المللی مرتبط با این حوزه، توضیح بفرمایید.

مهمترین راهبردهای ITU توسط شورا تعیین می شود و شورای حکام بخش تعیین‌کننده ای در خط مشی برای حفظ هویت ITU دارد که دولت ها در آن نقش اصلی را ایفا می کنند و همچنین توسعه فضای ITU که بخش های غیردولتی هم امکان مشارکت داشته باشند، مد نظر است.
تاکنون کشورهای اروپایی و آمریکایی قواعد مورد نظرشان را در توسعه پایدار پیاده می‌کردند و منافع کشورهای در حال توسعه را در نظر نمی گرفتند، در حال حاضر ایران می تواند صدای کشورهای در حال توسعه باشد؛ چراکه بسیاری از کشورهای در حال توسعه در مخالفت با مواضع  کشورهای غربی صحبت نمی کنند و ایران می تواند در شورای حکام این موارد را پیش برد.
علت این اختلاف آن است که کشورهای در حال توسعه تمایل دارند ITU بتواند حوزه اختیارات خود از حوزه سنتی Telecommunication را به حوزه های جدیدی همچون اینترنت، هوش مصنوعی، اینترنت اشیاء و غیره افزایش دهد و کشورهای غربی مخالف ورود ITU به بحث های اینترنتی هستند؛ چراکه می خواهند حاکمیت اینترنت را در سایرنهادها همچون ICAN  که بیشتر غیردولتی است و شرکت ها در آن نقش دارند، پیش برند و تمایل ندارند ITU به عنوان یک نهاد دولتی وارد بحث های اینترنت شود.
تحول ساختار ITU از بحث های جدی است که در حال حاضر مطرح است و شورا در آن نقش مهمی دارد که طبیعتا حضور ما در آن حائز اهمیت است و می تواند کانالی را هم برای تدوین ساختار  ITU و هم بخش خصوصی ما باز کند تا بتوان از این فرصت استفاده کرد و درعین حال با تاکید بر حاکمیت دولت ها در ITU، بتوانیم منعکس کننده نظرات بخش غیر دولتی در ITU هم باشیم.
نقصی که داریم این است که در سایر اجلاس های بین المللی صدای بخش خصوصی شنیده نمی شود. تغییر ساختار ITU فرصتی است برای ایران که نقش خود را نشان دهد، مشارکت داشته باشد و راه را هموار کند تا بخش خصوصی ایران بتواند نقش پررنگ تری داشته باشد. طبیعتا ما می توانیم از فرصت عضویت استفاده کنیم و برای دوره بعدی، حضورمان را تثبیت کنیم. عضویت شورا حلقه بسته ای از کشورها است که انتخاب می شوند. استمرار حضور در شورا، هم نقش آفرینی بخش خصوصی را افزایش می دهد و هم جایگاه ایران از نظر سطح کلاس بین المللی مهم است، که امکان دارد صرف این چهار سال به نتیجه نرسد و باید ادامه دار باشد تا عضویت تثبیت شود و منوط  به نوع و جنس حضور ما است.

برای تقویت و استمرار حضور موثر ایران در ITU و شورای حکام چه برنامه‌هایی مد نظر دارید؟

در گام اول باید حضور دولتی را سامان بخشیم، چرا که کم تعداد هستیم و حضورمان باید به کار تیمی و منسجم تبدیل شود. آقای جهرمی به دبیرکل ITU اعلام کردند از الان به بعد حضور نمایندگان جوان ایران در ITU را افزایش می دهیم. باید تیمی از متخصصان تشکیل دهیم و این تیم را از بین جوانان انتخاب کنیم که ستاد مسئول انجام این کار است و سپس برنامه ریزی مناسبی داشته باشیم تا چند نماینده بخش خصوصی در اجلاس حضور داشته باشند.

در پایان اگر نکته ای در خلال گفت‌وگو مطرح نشده است را بیان بفرمایید.

باید بگویم که سفر به امارات، سفری سیاسی بود، چراکه اولین سفر یک مقام عالی رتبه ایرانی بعد از 3 سال پس از حادثه سفارت عربستان یعنی از سال 94 بود و وزیر ارتباطات این سفر را انجام دادند. لازم به ذکر است که وزارت ارتباطات مسوول کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و امارات نیز می باشد و سال هاست  این کمیسیون تشکیل نشده و فعال نیست، ولی این سفر پیام خوبی داشت و استقبال خوبی هم از ایران شد. در این شرایط تحریم ها تجدید رابطه با امارات می تواند به نفع منافع کشور باشد.
وزارت ارتباطات مسوول کمیسیون مشترک امارات، فیلیپین، مالزی و اندونزی است که مدت طولانی است که جلسه ای تشکیل نشده است. با طرف اندونزی و مالزی به نتایجی رسیده بودیم اما تحریم ها ما را دچار مشکل کرد و فعلا پیشرفتی نداشته ایم. کار کمیسیون های مشترک امضای تفاهم نامه نیست بلکه پیشبری و انجام تفاهم نامه های امضا شده است.
برای همکاری با امارات و اندونزی اعلام آمادگی کرده ایم اما منتظر وضعیت تحریم‌ها هستیم.
انتهای پیام