شبکه ملی اطلاعات پروژه ای مستمر است و در قالب بازه زمانی قرار نمی گیرد

به گزارش سیتنا به نقل از سایت نسل چهارم، بخش گفت‌وگوی ویژه سیزدهمین شماره از ماهنامه نسل چهارم با شرح مقدمه ای، افزوده است:

در شامگاه روزی کاری در هفته نخست مهرماه 95، مهمان دکتر فیروزآبادی در محل مرکز ملی فضای مجازی بودیم. ایشان علی رغم مشغله کاری به گرمی میزبان ما بودند و با دقت و حوصله به سوالات ما پاسخ دادند. در شروع گفت‌وگوی ماهنامه نسل چهارم با دبیر شورای عالی فضای مجازی، توضیحاتی در خصوص عملکرد یک ساله این نشریه ارائه شد و در ادامه، سوالات پیرامون شبکه ملی اطلاعات مطرح شد که مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید:

به عنوان سوال نخست توضیحاتی در مورد نقش شورای عالی و مرکز ملی فضای مجازی در سیاست‌گذاری و نظارت بر پیشبرد اهداف شبکه ملی اطلاعات بفرمایید.

در شورای عالی فضای مجازی، شش الزام برای شبکه ملی اطلاعات مصوب شده که در آن وزارت ارتباطات به عنوان مجری طرح و مرکز ملی فضای مجازی به عنوان ناظر این طرح ملی انتخاب شدند و در حقیقت وزارت ارتباطات به عنوان مجری مکلف شده بود که طرح شبکه ملی اطلاعات را در شورای عالی فضای مجازی ارائه نماید. به همین دلیل ما در برنامه های مرکز ملی فضای مجازی در یک سال گذشته برنامه ای طراحی کردیم که بر اساس یک همکاری تنگاتنگ با وزارت ارتباطات در خصوص شبکه ملی کار کردیم تا بتوانیم طرح شبکه ملی اطلاعات را آماده کنیم که طبق توافقی که با وزارت ارتباطات به عمل آوردیم به این نتیجه رسیدیم که در نهایت سه بسته را فراهم کنیم. 
بسته اول، شامل تبیین الزامات در خصوص شبکه ملی اطلاعات است. چون در الزامات واژه هایی به کار رفته بود که باید آن واژه ها تبیین می شدند، به عنوان مثال گفته شده بود که شبکه ملی اطلاعات باید شبکه ای مستقل و امن با مدیریت داخلی باشد که این عبارات باید به تفکیک مورد تعریف و تبیین قرارمی‌گرفت؛ به همین دلیل ما سندی را به صورت مشترک با وزارت ارتباطات تحت عنوان تبیین الزامات شورای عالی فضای مجازی برای شبکه ملی اطلاعات تهیه کردیم. 
سند دوم، مشتمل بر این موضوع بود که آن چیزی که در شبکه ملی اطلاعات تحویل داده شود باید توسط وزارت ارتباطات مشخص شود. بر اساس آن در حقیقت به این نتیجه رسیدیم چون شبکه ملی اطلاعات پروژه ای مستمر است و در قالب زمان مشخص نمی شود و یا به عبارتی نمی توانیم بگوییم که از زمان خاصی آغاز و در زمانی مشخص به اتمام می رسد، لذا ما شبکه ملی اطلاعات را با توجه به رشد و توسعه فناوری اطلاعات در دنیا مقوله ثابتی ندیدیم که اگر به عنوان مثال این اهداف خاص محقق شد دیگر شبکه ملی اطلاعات به اتمام رسیده باشد؛ ما در حقیقت پروژه ای داریم برای حرکت به سمت شبکه ملی اطلاعات. 
در این طراحی به نتیجه رسیدیم پروژه را در دو فاز تعریف کنیم. نخست فاز اصلاح سیستم های موجود به نحوی که ما به برخوداری شبکه ملی اطلاعات نزدیک می شویم. مرحله دوم طراحی کامل شبکه های پیشرفته و توسعه یافته در کشور است، که مرحله اول در سه فاز تعریف شد که فاز نخست آن در هفته دولت افتتاح شد و فازهای بعدی در دهه مبارکه فجر سال جاری و روز جهانی ارتباطات سال آتی به بهره برداری می رسد که ما در روند اجرا و بهره برداری از فازها نظارت مستقیم خواهیم داشت.
سند سوم نیز که باید توسط وزارت ارتباطات تهیه شود مشتمل بر جزئیات فنی پروژه است که ما در جزئیات فنی ورود آنچنانی نخواهیم داشت؛ چرا که تهیه واجرای این سند از وظایف وزارت ارتباطات و مجریان پروژه است. 
در نهایت می توان گفت آنچه مرکز ملی در آن ورود می کند سند اول تبیین الزامات است که تهیه شده و به نظر اعضای حقیقی و حقوقی شورا رسیده است و در حال جمع آوری نظرات اعضا هستیم. علی رغم این که این سند نه تنها توسط تیم مشترک مرکز ملی و وزارت ارتباطات تهیه شد بلکه در طول دوره تهیه آن جلسات متعددی را در وزارت ارتباطات برگزار کردیم که از تمام ذی نفعان دعوت شد و در همایشی دو روزه حضور یافتند و نظراتشان اخذ شد، ولی با همه این احوال باز هم مجددا از تمام اعضای شورا درخواست کردیم تا نظراتشان را مطرح نمایند. 

علی رغم مباحثی که فرمودید ظاهرا برخی از اعضای شورا انتقاداتی را به نحوه پیاده سازی و بهره برداری از شبکه ملی اطلاعات مطرح کرده اند، لطفا توضیحاتی در خصوص این انتقادات بفرمایید.

در این مبحث دو نکته قابل بررسی است. نخست این که در داخل شورا، آرای متفاوت جای گرفته اند که اگر آرا متفاوت نباشد طبیعتا شورایی تشکیل نمی شود. پس اینکه آرا در شورا مختلف است نکته ای طبیعی است. به ویژه در خصوص مبحثی پیچیده همچون شبکه ملی اطلاعات؛ چراکه ابعادش مورد وفاق و تجربه جهانی نیست و تجربه ای در حال تکوین و بحثی جدید است.
باید گفت در این حوزه نظرات متعددی وجود دارد، اما خوشبختانه یکی از موفقیت های بزرگ شورای عالی فضای مجازی که بسیار ارزشمند است این بود که توانست در مبحث شبکه ملی اطلاعات به جمع بندی برسد و خروجی شورای عالی فضای مجازی ملاک اجرای شبکه ملی اطلاعات است. 
به عبارتی دیگر می توان گفت دیدگاه های مختلفی در خصوص این مقوله وجود داشته است. برخی معتقد هستند شبکه ملی اطلاعات یک شبکه اختصاصی داخلی است و دیدگاه دیگر این است که شبکه ملی اطلاعات، شبکه شبکه هاست. در حقیقت در کشور N شبکه وجود دارد و شبکه ملی اطلاعات همه این شبکه ها را تجمیع کرده و تحت نظام رگولاتوری مشخصی با مشخصات تکنولوژیکی خاصی که در الزامات قراردارد پیش می برد که این دیدگاه غالب شده است. در تعریفی که در شورای عالی فضای مجازی نیز تبیین شده است شبکه ملی اطلاعات زیرساخت ارتباطی فضای مجازی کشور است و شبکه ای مبتنی بر قرارداد اینترنت به همراه سوئیچ ها، سیگنال ها و مراکز داده است به صورتی که درخواست های داخلی به هیچ وجه از طریق مسیرهای خارج کشور مسیریابی نشود و امکان شبکه های اینترانت و خصوصی امن داخلی در آن فراهم شود. در حقیقت نگاه جامع بر این است که ما شبکه مادر را طراحی کنیم و در عین حال بتوانیم با دنیا نیز ارتباطات مخابراتی و اینترنتی را حفظ کنیم. بنابراین آن توقعاتی از شبکه ملی اطلاعات که یک شبکه اختصاصی داخلی داشته باشیم و برخی از امور مردم بر روی این شبکه انجام شود و برخی بر روی شبکه اینترنت، به تصویب نرسید، ولی متاسفانه برخی از انتقادات این جنبه را پیگیری می کند و انتظار داشتند ما درب منازل مردم سیم جداگانه ای تحویل دهیم و بگوییم این سیم شبکه ملی اطلاعات است؛ در حالی که ما به هیچ وجه به دنبال چنین مقوله ای نیستیم. 

شورای عالی فضای مجازی در تبیین مفاهیم کلی و نظارت بر نحوه اجرای این شبکه چه تسهیلاتی را برای کاربران نهایی مورد تاکید قرارداده است؟

شبکه باید طوری طراحی شود که در حقیقت بتواند با ایجاد تعرفه رقابتی و پیروی از مدل های اقتصادی مناسب، ما را به سمت ملی شدن شبکه ببرد. شبکه فقط مبتنی بر سخت افزار نیست. آرایش شبکه باید مبتنی بر مقوله های اقتصادی نیز باشد که در نهایت عمومی شدن استفاده از شبکه ملی افزایش پیدا کند، که شورا در تبیین الزامات به این مطلب توجه ریشه ای داشته و بر این تاکید نموده که اندازه بازار ICT در کشور باید بزرگ شده و ملی شود و تولید محتوا در این شبکه به نحوی باشد که تولیدکنندگان محتوا تشویق شوند. به همین دلیل در فاز یک  برای ترویج و توسعه  CDNها و یا اختلاف تعرفه ترافیک داخلی و خارجی تاکید وجود داشت و ما به شدت به دنبال این اختلاف تعرفه هستیم و وزارت ارتباطات نیز باید در این جهت حرکت کند و تفکیک محتوای داخلی و خارجی صورت گیرد. یعنی کسی که از سایت هایی مانند آپارات استفاده می کند نباید همان مبلغی را بپردازد که برای دانلود محتوا از نتفلیکس یا سایت مشابه خارجی می پردازد. ما در ابتدا نگاهمان بر این است که استفاده از بانک های اطلاعاتی داخلی و خدمات الکترونیکی ایرانی افزایش یابد و این مقوله پیشران شبکه ملی اطلاعات است. 
شبکه ملی اطلاعات تنها این نیست که بگوییم روترها، سوئیچ ها، سخت افزارها و یا نرم افزارهای مدیریتی به چه صورت باشند و تنها این موارد کفایت نمی کنند؛ چرا که در این صورت، شبکه نقش موجودی بی جان را ایفا می کند. می توان گفت؛ علاوه بر اینکه ما روی این نرم افزارها و سخت افزارها نظر خواهیم داد، روی مدل های اقتصادی ای که در این حوزه وجود دارند و باعث می شوند هر چه بیشتر بازیگران و ذی نفعان داخلی وارد شبکه شوند و خدمات بیشتری را ارائه دهند و در حقیقت اقتصاد دیجیتالی در کشور شکل گیرد هم نظر داریم و در چشم انداز داریم تا همراه با ایجاد زمینه برای افزایش اشتغال، تولید ثروت هم مد نظر باشد.

اجازه دهید به بهره برداری از فاز نخست شبکه ملی اطلاعات و نقش ارکان اجرایی وزارت  ارتباطات در این بهره برداری بازگردیم. نظر به اقدامات موثر چند ماه اخیر این وزارت در ایجاد زیرساخت های مطمئن و امن برای پیشبرد اهداف شبکه ملی اطلاعات و اجرای طرح‌های کلان برای ترغیب ذی نفعان به حضور در این شبکه، نقش بارز در بهره برداری از این پروژه با کدام سازمان بوده است؟

همان طور که مستحضرید اقدامات شرکت ارتباطات زیرساخت، اقدامات موثری در پیشبرد و توسعه شبکه ملی اطلاعات است و در همین حال باید اقدامات اساسی دیگری نیز در اولویت قرارگیرند. یعنی ما معتقدیم وقتی در زمان تحریم شدید علیه کشورر ما، 3G و 4G به سرعت و با کیفیت بسیار خوب توسعه پیدا کرد، این در حقیقت حرکت در زمینه ملی شدن شبکه ملی اطلاعات بود. وقتی که ما می توانیم مشخصات شکاف دیجیتالی در کشور را بهبود بخشیم در حقیقت توانسته ایم شاخصه های ثبات ملی در کشور را بهبود بخشیم.بنابراین ما در جهت شبکه ملی اطلاعات حرکت کرده ایم. البته اقدامات موثری در شرکت ارتباطات زیرساخت صورت گرفته است که مجموعه همه این اقدامات، موارد با ارزشی بوده است که به عنوان فاز یک مورد بهره برداری قرارگرفت.
در شرکت ارتباطات زیرساخت کارهای خوبی صورت گرفت که برخی از آن موارد گفته شده است. به عنوان مثال در پیاده سازی IXPها، کار با ارزشی صورت گرفت. همچنین اقدامات شرکت زیرساخت در ایمن سازی زیرساخت های ارتباطات بین الملل کشور توانست از حملات DDOS جلوگیری نماید و توانست حفاظت از سیستم را بالا ببرد و سایر اقداماتی که راجع به نظم بخشی در شبکه به عمل آمد در جهت شناسنامه دارتر کردن ارتباطات در کشور بود. همه این موارد از اقدامات موثر شرکت ارتباطات زیرساخت در حوزه بوده است.
همچنین اصلاح نظام پهنای باند و نرخ گذاری پهنای باند داخلی و خارجی از جمله اقدامات موثر شرکت زیرساخت در این بازه زمانی بود و امیدواریم سایر مواردی که شرکت زیرساخت به دنبال اجرای آن میباشد که از آن جمله ایجاد امکان استقرار CDN ها در ظرفیت های خالی شرکت زیرساخت است هم محقق شود و در فاز بعدی حمایت از شبکه های پیام رسان داخلی با ارائه امکانات و تسهیلات به آن ها در دستور کار قرار گیرد تا پیام رسان های داخلی در کشور توسعه پیدا کنند.

به عنوان سوال پایانی بفرمایید از هم اکنون به بعد، نظارت شورا بر نحوه پیشبرد شبکه ملی اطلاعات چگونه است و پیشنهاد شما به دستگاه های ذیربط برای بهره برداری هر چه بیشتر از این پروژه چیست؟

امیدواریم در شورای عالی فضای مجازی تبیین الزامات شبکه ملی به تصویب برسد تا تصویر ما از شبکه ملی اطلاعات روشن تر شود وبازه های قابل تحویل توسط وزارت ارتباطات هم اگر در شورای عالی به تصویب برسد در حقیقت کار شورای عالی در این بازه خاتمه می یابد. در نهایت در اجرا، مرکز ملی فضای مجازی وظیفه نظارتی خود را خواهد داشت. همچنین وزیر محترم ارتباطات هر هفته جلسه ای دارد که از ذی نفعان بزرگ در شبکه دعوت می شود در این جلسات شرکت کنند. مدیران عامل اپراتورهای تلفن همراه، اینترنت و FCP ها در این جلسات حضور دارند و دراین جلسات نماینده مرکز نیز حضور دارد. سه کمیته هم تشکیل شده است که در آن کمیته ها نیز نمایندگان مرکز به عنوان ناظر حضور فعال دارند و امیدواریم در مراحل مختلف پیشرفت شبکه هم ذی نفعان حضور فعالی داشته باشند و هم ما نظارت فشرده ای را داشته باشیم.

انتهای پیام