وقتی بازی با واژه‌ها کلید دسترسی به بودجه‌ی فناوری اطلاعات می‌شود!

به گزارش سیتنا، "نوید کمالی" محقق و پژوهشگر حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات در یادداشت ارسالی برای سیتنا، آورده است: در طول تاریخ بشر و در هر دوره خاص تاریخی ، یک ادبیات ویژه متناسب با جغرافیای فرهنگی و تاریخی آن دوره در بین عموم بسط و گسترش می یافته است، اما تجربه تاریخی در کشور اما اثبات نموده است که با تغییر هر دولت نیاز است تا واژه ها و ادبیات نیز همانند دولت تغییر نمایند!

بدلیل گستردگی بیش از حد این موضوع در این نوشتار بطور خلاصه به تاریخچه کاربری واژه های "ملی" و "هوشمند" خواهم پرداخت تا شاید این یادداشت تلنگری باشد برای جلوگیری از این اقدامات نسنجیده در عرصه ادبیات مدیران اجرایی کشور و بطور خاص مدیران ارشد عرصه فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران.

در طول دو دهه گذشته و بطور خاص اواخر دهه 70 و همچنین در طول دهه 80 خورشیدی در راستای افزایش خودکفایی کشور در عرصه های مختلف علمی از جمله با تاکید بر حوزه های استراتژیک از جمله فناوری اطلاعات و ارتباطات  تلاش شد تا با حمایت از طرح های داخلی زمینه استقلال داخلی ما نسبت به ابزارهای کاربردی غربی برطرف شود که این نگرش بدور از متن ماجرا می توانست یک تحول بزرگ در عرصه علمی کشور و تحقق منویات رهبر حکیم انقلاب (حفظه الله) در عرصه استقلال علمی و صنعتی کشور باشد.

بطور خلاصه در دهه گذشته نماد این سیاست مورد توجه دولت مردان وقت را می توان در واژه زیبا و افتخار آمیز "ملی" تعریف نمود که نتیجه آن دهه ها پروژه و طرح کلان در عرصه فناوری اطلاعات و ارتباطات با برند ملی است.
از جمله این پروژه ها را می توان در لینوکس ملی ، جستجوگر ملی ، ایمیل ملی ، مرورگر ملی ، اینترنت ملی و ... مشاهده نمود که هیچ یک از آنها جز در رسانه ها نمود عینی و ملموس دیگری پیدا ننمودند.

شاید از یک بعد نام این پروژه ها در کوتاه مدت موجب غرور ملی در بین جامعه شود اما باید پذیرفت جوانان امروزی ایرانی به لطف بهره گیری از دانش روز ، بطور کامل با ابعاد مختلف این پروژه ها آشنا بوده و با درک نمایشی بودن برخی از این تلاشها، با نگاهی منفی به اقدامات آتی این گونه مدیران خواهند نگریست.

باید صادقانه پذیرفت که حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات کشور ما سالها است که به بیماری "بازی با واژه ها" آلوده است و در هر دهه یک پروژه با دهه ها اسم مختلف از سوی مدیران مختلف مطرح می شود که یکی از مهمترین آنها پروژه شبکه ملی اطلاعات یا همان "اینترنت پاک" ، " اینترانت ملی " و ... است که با توجه به اهمیت آن در تامین امنیت حوزه پدافندی زیر ساختهای اطلاعاتی کشور در هر دوره تاریخی و با تغییر هر وزیر و رئیس! با اسمی متفاوت معرفی گشته و دلایلی مبسوط در باطل دانستن نام قبلی از سوی مدیران وقت مطرح شده است.

با نگاهی به گذشته و تاریخچه این وقایع که با جستجویی مختصر در جستجو گرهای غیر ملی! از جمله گوگل بطور کامل عیان هستند می توان دریافت که امروز کمتر مجموعه فعالی بدلیل ذهنیت منفی مخاطبین این جسارت را به خود می دهد که از واژه "ملی" برای معرفی محصولات و طرح های خود بهره ببرد تا جایی که حتی دیگر نام و نشانی از لینوکس های ملی در دست نیست و پروژه ای دیگری با نام سیستم عامل "زمین " جایگزین آن شده است که وضعیت آن نیز با کمی جستجو در اینترنت مشخص است!

اما در ادامه به شرح آنچه که بیش از پیش تعجب هر مخاطبی را بر می انگیزد می پردازم:

شاید در مجموعه مدیریتی ما این موضوع بسیار طبیعی و بدیهی باشد که با تغییر دولتها ، طبقات مختلف مدیریت در سطح جامعه با تغییر و جابجایی رو برو گردند که سطح این تغییرات گاها تا جابجایی مسئولین آبدارخانه های ادارات نیز متغییر است ! اما این که طرح های کلان کشور را با تغییر واژه ها را به عنوان ابتکار تدبیر و امیدی مطرح نماییم جای بسی تعجب دارد!

بطور مثال در چند ماه گذشته مبحث فیلترینگ هوشمند به نقل محافل فناوری اطلاعات و ارتباطات مبدل شده است  و برخی از مسئولین از آن به عنوان ابتکاری بکر و بی همتا و ناشی از تفکر تدبیر و امید در عرصه فناوری اطلاعات کشور نام می برند اما آیا واقعا این موضوع صحت دارد و یا باز طب واژه "هوشمند سازی" دهه فعلی را به خود اختصاص خواهد داد؟!

برای درک این موضوع در ابتدا باید به تعریفی که از فیلترینگ هوشمند ارائه می گردد بپردازیم:

مسئولین محترم این عرصه اعلام داشته اند که در مدل فیلترینگ هوشمند کاربران بدلیل احراز هویت شدن ، دسترسی های مختلفی به شبکه اینترنت خواهند داشت همانگونه که در نرم افزارهای موسوم به Parental Control  شاهد این نوع مدیریت دسترسی هستیم. اما آیا این تعریف با  تعریف ارائه شده برای اینترنت پاک در دولت قبلی متفاوت است! و آیا شبکه ملی اطلاعات هدفی جز این را از ابتدای شکل گیری بحث های نظری خود پیگیری می نموده است !؟

مطمئنا استفاده از واژه های متفاوت در دوره های مختلف سیاسی برای متفاوت نشان دادن طرح ها با طرح های دوره مدیریت قبلی ، نیازمند آسیب شناسی جدی است زیرا یکی از دلایل آن می تواند الزام آور نبودن سندهای بالادستی حوزه فناوری اطلاعات برای دوره های مدیریتی مختلف دانست که نتیجه آن اتلاف میلیونها دلار سرمایه ملی در عرصه فناوری اطلاعات است .

برای جلوگیری از طولانی شدن این  نوشتار صرفا به این نکته اشاره می کنم که تب استفاده ار واژه "هوشمند" و "هوشمندسازی" به طرز صعودی در حال افزایش در بین رده های مختلف مدیران دولت یازدهم است لذا بهتر است در اقدامی ابتکاری تعاریف متناسب با وظایف هر وزارت خانه را تعریف نموده تا مدیران در استفاده از این واژه با اشتباه روبرو نگردند و دیگر شاهد تکرار تاریخ و پروژه های بی محتوا همچون " جستجوگر هوشمند" ، " مرورگر هوشمند" و ... نباشیم.

در پایان امیدوارم مدیران عزیز حوزه فناوری اطلاعات دولت یازدهم کار را به جایی نرسانند که در سالهای آتی عموم مردم فهیم ایران خصوصا فعالین عرصه فناوری اطلاعات و ارتباطات از واژه های "هوشمند" و "هوشمند سازی" گریزان باشند!

انتهای پیام