دنیای آینده متعلق به کوانتوم است/ فناوری کوانتوم در میانه‌ی انقلاب دوم است/ ایران بر دروازه‌‌ی کوانتوم قرار دارد/ درک صحیح پژوهشگاه ICT از ورود به‌موقع در فناوری کوانتوم ارزشمند است

به گزارش سیتنا، کوانتوم دومین انقلاب قرن حاضر است و دنیای آینده به عبارتی متعلق به کوانتوم است. درهم‌تنیدگی کوانتومی (Quantum entanglement) پدیده‌ای بسیار عجیب است که حتی آلبرت اینشتین هم وجود آن را تایید نمی‌کرد. در این حالت، جفت‌های ذرات به طور جدایی‌ناپذیری به هم پیوند خورده‌اند به طوری که صرف نظر از فاصله آن‌ها، از روی وضعیت یکی، وضعیت ذره دیگر قابل درک است. می‌توان از این فرآیند برای انتقال از راه‌ دور (دوربری) اطلاعات بین‌ این ذرات در فاصله‌های بسیار زیاد استفاده کرد.

در بیان مثالی از چگونگی کارکرد این علم، دو فوتون (فوتون در فیزیک، یک ذره بنیادی است که به‌عنوان واحد کوانتومی نور یا هر نوع تابش الکترومغناطیسی محسوب می‌شود) را در نظر بگیرید که به هم چسبیده‌اند. ابتدا باید آن‌ها را از هم جدا کرد اما با وجود جداسازی آنها باید با هم در تماس باشند یا همزاد هم باشند. قطب یکی رو به بالا و دیگری رو به پایین است. حالا اگر یکی را برگردانید آن یکی هم برمی‌گردد، حتی اگر آنها در فاصله بی‌نهایت از هم باشند، همان لحظه اطلاعات برقرار می‌شود.

در حال حاضر کشورهای توسعه یافته این فن‌آوری را در اختیار دارند و توانسته‌اند تا 100 کیلومتر آن را آزمایش و در اختیار بگیرند اما تنها چین بوده است که توانسته این فاصله را حدود ۷۰۰ مایل آزمایش کند.

از آنجایی که ایران در یکی از کشورهای مطرح در حوزه نانوتکنولوژی در منطقه و دنیا است و زیرساخت‌های تکنولوژیک و انسانی مناسب را در اختیار دارد، پیش‌بینی می‌شود با سرعت بسیار خوبی مسیر پیشرفت در حوزه کوانتوم را طی کند.

بر همین اساس پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات با تاکید بر نقش برجسته‌ی فناوری کوانتم در آینده‌ی صنعت مخابرات کشور و دنیا، طی سال جاری اقدامات متمرکزی را در این حوزه در دستور کار قرار داده است.

تسریع در تدوین نقشه راه فناوری کوانتومی با یک تقسیم کار ملی

در همین راستا، رئیس پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات با تاکید بر ضرورت تدوین نقشه راه در حوزه فناوری کوانتومی، گفت: امیدواریم با یک تقسیم کار ملی بین تمام سازمان ها و نهادهای مرتبط، به فرآیند تصویب آن توسط مراجع ذی‌صلاح کشور سرعت بخشیم.

دکتر وحید یزدانیان در نخستین پنل خبرگی تدوین نقشه راه فناوری‌های کوانتومی کاربردپذیر در حوزه فاوا که مردادماه سال جاری برگزار شد، در خصوص پژوهش‌های انجام شده در فناوری کوانتومی، اظهار کرد: یکی از کارهای مهم و کلیدی که به مجموعه پژوهشگاه واگذار شده، موضوع بحث تدوین نقشه راه‌ها برای فناوری های مختلف است که یکی از آنها تهیه نقشه راه فناوری کوانتومی است.

وی افزود: بررسی موضوع فناوری کوانتومی در پژوهشگاه ICT، از یکی دو پروژه‌ای شروع شد که با استقبال همراه بود و بعد از آن مطلع شدیم این موضوع در سرفصل های مختلف، همزمان در دانشگاه ها، نهادهای مطالعاتی و سازمان های اجرایی کشور در حال انجام است.

یزدانیان تصریح کرد: به همین دلیل این ایده را مطرح کردیم تا نقشه راه فناوری های کوانتومی را تدوین و عرضه کنیم.

رئیس پژوهشگاه ICT با اشاره به گزارشی که پیرامون موضوع فناوری کوانتومی به وزیر ارتباطات ارائه کرده است، گفت: مهندس جهرمی بر اساس آن گزارش، تاکید کردند که ما حتما باید پروژه را به سمت یک تقسیم کار ملی پیش ببریم.

وی به نقشه راهی که پیش از این اقدامات توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی تدوین، تصویب و ابلاغ شده بود، اشاره و اظهار کرد: چارچوب این نقشه راه به وسیله وزارت علوم تدوین شده و مرکز تحقیقات سیاست های کشور هم چارچوبی تدوین کرد اما به نظر می رسد در حوزه کوانتوم اتفاقی نیفتاده است.

به گزارش سیتنا، یزدانیان خاطرنشان کرد: امیدواریم اکنون با اقداماتی که در حال انجام است، نقشه راهی به عنوان مستند و پشتیبان در شورای عالی انقلاب فرهنگی استفاده شود و در نهایت شاهد یک سند و تقسیم کار در زمینه فناوری های کوانتومی باشیم.

وی با بیان اینکه یکی از توافقات ما در پژوهشگاه ICT تدوین نقشه راه در یک فضای کاملا انتزاعی است، ادامه داد: پروژه فناوری کوانتومی یکی از معدود مواردی بود که در مسیر منظم و هدفمند خود، با دانشگاه ها و اهل صنعت تعامل داشته و دارد و اکنون با استفاده از نظر نخبگان، در حوزه های مختلف امنیت، اقتصادی و فناوری اطلاعات، شاهد تکمیل مسیر باشیم.  

پژوهشگاه ICT به عنوان بازوی مشورتی در تدوین نقشه راه فناوری کوانتومی

مجری پروژه تدوین نقشه راه فناوری های کوانتومی کاربردپذیر در حوزه فاوا، ضمن توضیح پیشرفت جمهوری اسلامی ایران در فناوری کوانتومی، پژوهشگاه ICT را به عنوان بازوی مشورتی در تدوین نقشه راه این فناوری عنوان کرد.

دکتر سارا توفیقی در دومین پنل راهبردی تدوین نقشه راه فناوری های کوانتومی کاربردپذیر در حوزه فاوا، به موقعیت کنونی فناوری کوانتومی در دنیا اشاره و اظهار کرد: فناوری کوانتومی، انقلاب نخست را پشت سر گذاشته و اکنون در میانه انقلاب دوم قرار دارد.

وی با اشاره به موضوعات محوری پژوهشگاه ICT برای دستیابی به فناوری کوانتومی گفت: ما در یک چارچوب تحقیقاتی به ارائه محاسبات، ارتباطات و رمزنگاری، حسگرها، مترولوژی و شبیه‌سازی کوانتومی پرداخته و به نتایج قابل توجهی مانند ۵G، Big Data، IOT و ... و نقش qubit ها در این فناوری دست یافتیم.

وی با اشاره به کاربردهای رایانش کوانتومی خاطرنشان کرد: خدمات و تکنولوژی هایی مانند شبیه سازی، هوش مصنوعی، بهینه سازی، محاسبات سریع، مدل سازی پدیده ها، یادگیری ماشین و جستجو در کلان داده از کاربردهای این فناوری است.

مجری پروژه تدوین نقشه راه فناوری های کوانتومی کاربردپذیر در حوزه فاوا اظهار کرد: رایانه های کوانتومی تهدیدهایی هم دارند که ناشی از پیچیده بودن سیستم هایی است که رمزنگاری بر اساس آنها انجام می شود.

به گزارش سیتنا، مجری پروژه تدوین نقشه راه فناوری های کوانتومی کاربردپذیر در حوزه فاوا یادآور شد: متدولوژی انتخاب شده در این فناوری، بر مبنای روش شناسی اسناد ملی فناوری های راهبردی است.

وی افزود: ما در تبیین مشخصه های این فناوری، در چند فصل مبانی طرح، هوشمندی فناوری، جهت گیری های کلان، کارکردهای پشتیبان، ره نگاشت و برنامه عملیاتی و برنامه ارزیابی و بروز رسانی و هدف گذاری های خرد را مشخص کردیم.

وجود پتانسیل طراحی و ساخت رایانه‏ های کوانتومی در کشور

مجری پروژه «مطالعه ابعاد فنی رایانش کوانتومی و امکان سنجی بومی سازی آن» از وجود آزمایشگاه ‏های مجهز و پتانسیل مناسب برای ساخت رایانه‏ های کوانتومی مبتنی بر فناوری ابررسانه خبر داد.

دکتر محمدهادی بکایی با بیان اینکه پروژه «مطالعه ابعاد فنی رایانش کوانتومی و امکان سنجی بومی سازی آن» یکی از چهار پروژه مربوط به تدوین نقشه راه فناوری کوانتومی است، اظهار کرد: اخیرأ موضوع فناوری‏ های کوانتومی در بسیاری از کشورهای پیشرو مورد تحقیق و بررسی قرار گرفته و در ایران هم نهادهای مختلفی از جمله سازمان انرژی اتمی، دانشگاه عالی دفاع ملی و پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات به این موضوع ورود کرده اند.

وی با بیان اینکه هر مجموعه و نهادی از دیدگاه و ابعاد کاربردی خود، فناوری‏ های کوانتومی را مورد تحلیل و ارزیابی قرار می دهد، گفت: پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات با توجه به اهمیت و نیاز کشور در آینده به این فناوری به عنوان یک فناوری توانمندساز در بسیاری از حوزه‏ ها، موضوع مطالعه ابعاد مختلف فناوری کوانتومی و تدوین نقشه راه در این حوزه را در فهرست اولویت‏ ها قرار داده است.

بکایی با استناد به یکی از گزارش‏ های موسسه هادسون آمریکا، رقابت بین ابرقدرت‏ ها برای رسیدن به این فناوری را معادل رقابت کشورها در جنگ جهانی دوم برای دستیابی به بمب اتمی دانست، تا جایی که دارنده این فناوری‏ می ‏تواند مسلط به کشورها شده و از دیگر کشورها در جهت منافع خود بهره ‏برداری کند.

طراحی، تولید و استفاده از هر تکنولوژی، توجیه و منطق خود را دارد

به گزارش سیتنا، مجری پروژه «مطالعه ابعاد فنی رایانش کوانتومی و امکان سنجی بومی سازی آن» همچنین در پاسخ به یکی از سوالات رایج بین عموم مبنی بر اینکه آیا کامپیوتر کلاسیک در داخل کشور ساخته شده که اقدام به برنامه‏ ریزی برای ساخت کامپیوترهای کوانتومی کرده اید؟ گفت: طراحی، تولید و استفاده از هر تکنولوژی، توجیه و منطق خود را دارد. ما دانش فنی و تئوری ساخت کامپیوتر کلاسیک را داریم اما در حال حاضر توجیه اقتصادی برای انجام این کار وجود ندارد. چرا که تمام قطعات و تجهیزات مرتبط با هزینه‏ های معقول قابل خریداری و استفاده است.  

این پژوهشگر افزود: در عوض ساخت رایانه‏ های کوانتومی در جهان در اول راه بوده و با ورود ایران به این حوزه می ‏توان انتظار داشت علاوه بر استفاده از این پتانسیل برای حل مسائل داخلی، به بازار مالی این حوزه ورود کرده و از منافع آن در سطح منطقه و حتی جهان استفاده کرد.

عضو پژوهشکده فناوری اطلاعات در ادامه اظهارات خود به بستر فعلی و در دسترس برای ساخت کامپیوترهای کوانتومی اشاره کرد و گفت: در حال حاضر در بسیاری از کشورها روی ساخت رایانه ‏های کوانتومی مبتنی بر فناوری ابر رسانه کار شده و نمونه‏ های اولیه و کاربردی آن از مرحله آزمایشگاهی عبور کرده و بسیاری از چالش ها و مسائل آن حل شده است. ما هم بنای اولیه خود را برای رسیدن به دانش ساخت رایانه‏ های کوانتومی با استفاده از فناوری ابررسانا اختصاص داده‏ایم، هر چند باید نیم ‏نگاهی هم به دیگر روش‏ های ساخت داشته باشیم تا در صورت لزوم در آینده بتوان از آنها نیز استفاده کنیم.

عضو هیات علمی پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات در پایان خاطرنشان کرد: در حال حاضر نسخه اولیه اقدامات لازم برای دستیابی به دانش فنی رایانش کوانتومی تدوین شده که با نهایی‏ سازی آن و تامین بودجه لازم در آینده ورود عملیاتی به این حوزه را کلید خواهیم زد.

ورود پژوهشگاه ICT به فناوری کوانتومی یک ارزش است

کوانتوم به عنوان یک تکنولوژی سطح بالای مخابراتی، به زیرساختی نیاز دارد که زمانبر است اما ورود پژوهشگاه ICT به این فناوری، می تواند جرقه یک اتفاق مثبت و رو به رشد باشد.

به گزارش سیتنا، دکتر مهدی فردمنش در خصوص پژوهش های انجام شده حول فناوری کوانتومی در پژوهشگاه ICT اظهار کرد: پیشرفت تکنولوژی های مخابراتی در عصر حاضر غیرقابل کتمان بوده و علاوه بر مباحث فنی، وسعت اقتصادی آن نیز همواره مورد تحقیق و پژوهش است.

وی با یادآوری این موضوع که تکنولوژی های بومی شده را نمی توان به اشتراک گذاشت، ادامه داد: هر جامعه ای با سیاستگذاری خاص خود، اقدام به اشتراک فناوری اطلاعات خود می کند و اغلب قاعده بر این است که تکنولوژی های نو و پیشرفته نظیر فناوری کوانتوم به غیرخودی داده نشود.

دکتر فردمنش افزود: از این رو همواره کشورهایی که از خدمات سایر کشورها استفاده می کنند، تکنولوژی دسته دوم و سوم را در اختیار می گیرند که سبب می شود یک گام عقب تر از کشورهای پیشرفته حرکت کنند.

این عضو هیات علمی دانشکده برق دانشگاه صنعتی شریف با تاکید بر این اظهارات، به ورود پژوهشگاه ICT پیرامون فناوری و دانش کوانتوم اشاره کرد و گفت: کوانتوم یک تکنولوژی از سطوح بالای تکنولوژی های مخابراتی به شمار می رود و ورود یک مجموعه پژوهشی تخصصی به این فناوری، می تواند جرقه یک اتفاق مثبت و رو به رشد را به همراه داشته باشد.

به گزارش سیتنا، این پژوهشگر حوزه فناوری کوانتوم، معتقد است که کشورهای توسعه یافته در دستاوردهای روز فناوری کوانتومی، قصد دارند با عدم ارائه این فناوری به سایر کشورها، آنها را رعیت خود قرار دهند؛ لذا ضرورت دارد که وزارت ارتباطات با توان صد در صدی در کسب این فناوری گام بردارد.

به گفته دکتر فردمنش، برخورداری از محیط علمی و حضور جوان های مستعد و ورود آنها به یک فناوری سطح بالا را نوعی ارزش عنوان و اظهار کرد: مدیریت نخبگان حاضر در فناوری کوانتوم به عنوان یک تکنولوژی پیشرفته، نکته حائز اهمیتی است که در صورت هدایت صحیح پروژه، می تواند به نتیجه ایده آل دست یابد.

انتهای پیام