از رکوردشکنی مضحک تخم مرغ تا رکوردشکنی پرحاشیه‌ی تتلو در اینستاگرام
محمدعلی الستی معتقد است: بار آمدن در یک فضای مملو از معناگرایی ایدولوئوژیک، واکنش معناگریزی را در پی دارد و این واکنش می‌تواند تا سرحد پوچ‌گرایی پیش برود.
به گزارش انصاف نیوز، «تتلو رکورد کامنت در اینستاگرام را شکست» این خبری بود که هفته‌ی گذشته توجه زیادی را به خود جلب کرد، امیرحسین مقصودلو مشهور به «امیرتتلو» با گذاشتن پستی اعلام کرد که اگر ده میلیون کامنت بگیرد و بتواند رکورد تعداد کامنت را بشکند آلبوم جدید خود را منتشر می‌کند. طرفداران این خواننده‌ی خارج‌نشین که دو میلیون نفر دنبال‌کننده دارد در مدت کوتاهی بیش از ۱۵ میلیون کامنت برای او گذاشتند. عده‌ای این اتفاق را شکست معنا و مفهوم و اوج گرفتن ابتذال در ایران می‌دانستند و عده‌ای دیگر آن را لشکرکشی و اعلام موجودیت نسلی که دیده نمی‌شوند ولی می‌خواهند که دیده شوند و صدای آنها شنیده شود.
عده‌ای از تحلیلگران، موضوع را به طلب آزادی و رهایی از طرف نسل جدید مربوط می‌دانستند و معتقد بود دیگر زمانه‌ی «اسیر زلف جانان» بودن تمام شده و نسل نوجوان و جوان غایتی جز رهایی ندارد و پیروی از تتلو می‌تواند نشان از همین نظم‌گریزی باشد.
این تنها رکوردشکنی پرحاشیه در اینستاگرام نبود، چندی پیش نیز یک رکوردشکنی دیگر در شبکهی اجتماعی اتفاق افتاد، یک تخم مرغ رکورد تعداد لایک اینستاگرام که پیش از متعلق یکی از اعضای خانواده‌ی کارداشیان، خانواده‌ی مشهور آمریکایی بود را شکست، برخی در غرب این موضوع را نوعی اعتراض به سلبریتی‌محوری می‌دانستند. در ایران اما رکودشکنی تتلو نوعی در محوریت قرار گرفتن مضاعف سلبریتی‌ها بود.
این دو رکوردشکنی در اینستاگرام و علل این گرایش عجیب به امیر تتلو را در گفت‌وگو با محمدعلی الستی، جامعه‌شناس بررسی کردیم. الستی معتقد است بار آمدن در یک فضای مملو از معناگرایی ایدولوئوژیک، واکنش معناگریزی را در پی دارد و این واکنش می‌تواند تا سرحد پوچ‌گرایی پیش برود.
الستی: معنازدایی موجود، واکنشی به نسل آرمانخواه است
الستی در توضیح فرآیندی که در نظام‌های ایدئولوژیک اتفاق می‌آفتد میگوید: «نظام‌های ایدوئولوژیک، نظام‌های معناگرا هستند به این مفهوم که در هر پدیده‌ای سعی می‌کنند رد پای چیزی مثل دشمن یا امپرالیسم یا هر توطئه‌ای را پیگیری کند، این نظام به اقتضای خودش شرایط زندگی مدنی را سخت می‌کند، واکنش به این سختگیری‌ها در نسل بعد به شکل معنازدایی است، یعنی هرچه تحرکات و کنش‌ها کم‌محتواتر و سطحی‌تر و تنوع معنا و مفهوم کمتر باشد، این نسل بیشتر نسبت آن گرایش پیدا می‌کنند.
برای همین بعضی‌ها از اسطوره‌های نسل جدید تعجب می‌کنند، این در واقع یک واکنش به نسل آرمانخواه و معناگرا است، بنابراین نه تنها آقای تتلو بلکه هرکسی که این مسیر را برود با استقبال عظیمی روبه‌رو می‌شود.»
او در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه چرا نسل‌های گذشته که آنها هم در یک نظام ایدوئولوژیک زندگی کرده‌اند اینقدر معناگریز نبودهاند گفت: «زندگی کردن در یک نظام با ایدوئولوژیک بار آمدن در نظام ایدوئولوژیک متفاوت است، همه‌ی کسانی که در انقلاب آمادگی جان‌فشانی داشتند و در جنگ آنچنان از خودگذشتگی نشان دادند؛ کسانی بودند که در گذشته بسته شده بود و در آن تعلیم و تربیت پیدا کرده بودند. همه‌ی شهدایی که امروز از آنها نام برده می‌شود در گذشته رشد کرده بودند اما کسانی که بعد از دهه‌ی شصت رشد کردند، اتفاقا به طور عام و غالب، یک مقاومتی در برابر نظم و انظباط و باید‌ها و نباید‌های ایدوئولوژیک که بر آنها غالب بود، نشان دادند.»
محمدعلی الستی در مورد اینکه رکوردشکنی تخم مرغ در اینستاگرام نوعی نقد سلبریتی محوری بود گفت: «این هم تلاش برای معنازدایی است، معنا گرایی در نظام ایدوئولوژیک بالا است، معناگرایی در یک سلبیریتی پایین است، در واقع سطحی است اما اینطور نیست که اصلا نباشد اما وقتی یک تخم مرغ در برابر سلبریتی قرار می‌گیرد و رکورد می‌شکند، یعنی معنازدایی از آن حد سطحی هم گذشته است. سلبریتی‌محوری یک نوع ایجاد کانون است و ایجاد کانون هم یک نوع معناگرایی است.
وقتی از معنازدایی صحبت می‌کنیم در واقع به یک واکنش کلی وکلان اشاره می‌کنیم واکنشی به سرکوب، استبداد و انضباطی که برای تامین یک سری اهداف مقدس و خوب بر جوامع مختلف تحمیل شده است. وقتی شخصی برای یک کار موجه و اخلاقی و هدایت شدن تحت فشار قرار می‌گیرد، در چنین شرایطی کسی نمی‌تواند در نجات دادن شخص بگوید که او را از دست یک موجود بدجنس و یک دیو رهاندم، چون کسانی که به او فشار می‌آورند به ظاهر آدم‌های ظاهرالصلاحی هستند.
در این شرایط واکنش‌هایی که نسبت به این سرکوب‌ها نشان داده می‌شود همین وازدگی‌ها است، برای اینکه به این سیستم دهن کجی کند، میگوید من این تخم مرغ را به ستاره‌ها و قهرمان‌های تو ترجیح می‌دهم.
البته در غرب نظام ایدئولوژیک نیست اما نظام اخلاقی هست، در ایالات متحده‌ی امریکا در دهه‌ی چهل و پنجاه میلادی نظام اخلاقی قوی‌ای حاکم بوده، هنوز هم نظام اخلاق‌گرای هالیوود شبیه نظام مذهبی است. هنوز هم در هالیوود در انتها خیر بر شر پیروز می‌شود و میزان فساد و فحشایی که در سینمای غرب وجود دارد در آمریکا نیست، اینها هنوز هم روی پولشان می‌نویسند “IN GOD WE TRUST”که به معنای «توکلت علی الله» است. آنجا هم یک استبداد تاریخی عناصر اخلاقی وجود داشته است.»
او در پایان اضافه کرد: «این یک روند است و می‌تواند تا سرحد پوچی و پوچ گرایی پیش برود، این یک نوع علامت و هشدار برای ما است تا محیط انسانی‌مان را انسانی‌تر مدیریت و مهندسی کنیم.»
انتهای پیام
افزودن دیدگاه جدید