افزایش پهنای باند شرط لازم برای رضایتمندی مشتری است، نه شرط کافی!

اگر نتایج مطالعات صورت گرفته صحیح باشد که فعلاً دلیلی برای رد آن وجود ندارد، به این نتیجه خواهیم رسید که فرض افزایش رضایتمندی مشتری فقط با افزایش پهنای باند فرض صحیحی نیست و این رضایتمندی وابسته به عواملی دیگر خصوصاً طراحی هوشمندانه مسیرهای بین المللی ترانزیت ترافیک نیز هست که اتفاقاً آثار آن بسیار عمیق تر از افزایش پهنای باند است.

به گزارش سیتنا (CITNA.IR)، دکتر "وحید یزدانیان" مدیرکل دفتر توسعه فناوری و صدور خدمات فنی و مهندسی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، در مقاله‎ای تحقیقی که در اختیار این پایگاه خبری قرار داده، نوشته است:

حین مطالعه در خصوص افزایش رضایتمندی مشتریان از اینترنت به پژوهش‎هایی برمی‎خوریم که حاوی نکاتی جالب و قابل توجه‎ای است. رضایت مشتری بازدید کننده از صفحات وب با شاخص‎های مختلفی سنجیده می‎شود که یکی از آنها PLT یا در حقیقت زمان لازم تکمیل شدن یا لود شدن صفحه است؛ به عبارت ساده تر هر چه زمان کامل شدن صفحه کوتاهتر باشد، مشتری اینترنت از سرویس خود راضی‎تر است.

شاخص PLT به دو شاخص مهم وابسته است:
* BW یا پهنای باند
* RTT یا فاصله زمانی رفت و برگشت سیگنال از مشترک به محل پاسخ به تقاضای او (مثلاً سرور) که این شاخص وابسته به سرعت نور و فاصله‎ی جغرافیایی است

برای اینکه تاثیر هر کدام از دو شاخص فوق را بر روی PLT بسنجیم ابتدا هر یک از شاخص‎ها را ثابت فرض می‎کنیم و سپس گرادیان تغییرات PLT را بر اساس شاخص دیگر ترسیم می‎کنیم.

ابتدا فرض می‎کنیم که  فاصله‎ی مکانی بین کاربر نهائی و سرور حدود 9 هزار کیلومتر (در مقایسه با شعاع 40 هزار کیلومتری زمین) باشد؛ به عبارت دیگر با احتساب سرعت ثابت نور یعنی 8^10*3 m/s، شاخص RTT برای رفت و برگشت برابر 60 ms خواهد بود. با فرض صفر بودن packet lost، مقادیر محاسبه شده برای PLT بر اساس افزایش پهنای باند عبارتند از:

به عبارت دیگر؛ اولاً همانگونه که انتظار می‎رود افزایش پهنای باند در کاهش زمان تکمیل صفحه اثر مثبت دارد و ثانیاً آثار افزایش پهنای باند در کاهش زمان تکمیل صفحه صرفاً تا حدود 5 Mbps برای مشترک ملموس است و بیش از آن هر چه پهنای باند را افزایش دهیم گوئی به نقطه اشباع زمانی رسیده‎ایم و تاثیر زیادی در کاهش زمان تکمیل صفحه و نهایتاً رضایتمندی مشتری نخواهد داشت!

پهنای باند موثر یعنی میزانی از پهنای باند که حین تکمیل صفحه اشغال می‎شود نیز شاخص دیگری است که می‎تواند همین تاثیر اشباع شده را نشان دهد.

نمودار فوق نشان می‎دهد که برای تکمیل یک صفحه http، در پهنای باند 1 Mbps میزان پهنای باند موثر 69 درصد است، ولی با افزایش پهنای باند به 10 Mbps میزان پهنای باند موثر صرفاً 16 درصد خواهد بود یعنی صرفاً از 16 درصد پهنای باند فراهم شده برای مشترک به صورت موثر استفاده می‎شود!

به گزارش سیتنا (CITNA.IR)، برای بررسی میزات تاثیر زمان رفت و برگشت سیگنال بر روی PLT این بار فرض می‎کنیم که پهنای باندی معادل 5 Mbps را در اختیار داریم و زمان رفت و برگشت سیگنال یا در حقیقت فاصله‎ی زمانی بین مشترک تا سرور را کاهش می‎دهیم.

به عبارت دیگر آثار کاهش زمان رفت و برگشت سیگنال بر روی کاهش زمان تکمیل صفحه به صورت پایدار وجود دارد و هرچه این زمان بیشتر کاهش یابد تکمیل شدن صفحه سریعتر روی می‎دهد و رضایتمندی بیشتری برای مشترک حاصل می‎شود.

حال اگر پهنای باند موثر را برای زمانهای مختلف رفت و برگشت سیگنال ترسیم کنیم، نمودار ذیل مشاهده می‎شود.

به عبارت دیگر  با کاهش زمان رفت و برگشت سیگنال، پهنای باند موثر از 10 درصد تا 54 درصد بهبود می‎یابد.

نتایج این مطالعات نشان دهنده چند موضوع مهم و کلیدی است:

افزایش پهنای باند بر روی رضایتمندی مشتری تاثیر گذار است خصوصاً اگر مشتری نیازمند محتوای چند رسانه ای باشد. در مورد صفحات وب هم این تاثیر گذاری مستقیماً مشاهده می‎شود لیکن این کل ماجرا نیست.

کاهش زمان رفت و برگشت سیگنال بین مشتری و سرور تاثیراتی بسیار جدی تر بر روی رضایتمندی مشتری دارد. این کاهش زمانی را به چند طریق می‎توان به دست آورد. با توجه به آنکه سرعت سیگنال همواره ثابت و برابر سرعت نور است، لذا اولاً از طریق کاهش فاصله‎ی مکانی بین مشتری و محل ذخیره سازی اطلاعات می‎توان RTT را کاهش داد. توسعه‎ی CDN و انتقال میزبانی ها را باید در همین راستا ارزیابی کرد.

به گزارش سیتنا (CITNA.IR)، تصحیح و بهینه سازی مسیرهای عبور داده از روش قبلی هم موثرتر است؛ به عبارت دیگر اگر در قراردادهای بین المللی انتقال داده، موضوع انتقال از مسیر بهینه مورد توجه قرار گیرد و لازم نباشد یک بسته‎ی اطلاعاتی به جای انتقال از طریق مسیرهای سرراست‎تر، مسیرهای طولانی را سپری کند، این کاهش مسیر باعث کاهش RTT و نهایتاً افزایش رضایت مشتری خواهد شد که تاثیر بیشتری از افزایش پهنای باند خواهد داشت. باید توجه کنیم که در طراحی مسیرهای بین المللی اگر مسیری انتخاب شود که باعث کاهش فقط  50 ms شود این کاهش معادل افزایش پهنای باند از 4 Mbps به 1 Gbps است!

راه دیگر کاهش تعداد رفت و برگشت های سیگنال برای تکمیل یک صفحه است که مستقیماً به پروتکل های ارتباطی مرتبط می‎شود و به همین دلیل است برخی شرکت‎های بزرگ نظیر google  تحقیقات گسترده‎ای را در این زمینه انجام می‎دهند که منجر به راه حل هایی مانند SPDY شده است.

خلاصه اینکه اگر نتایج مطالعات صورت گرفته صحیح باشد که فعلاً دلیلی برای رد آن وجود ندارد، به این نتیجه خواهیم رسید که فرض افزایش رضایتمندی مشتری فقط با افزایش پهنای باند فرض صحیحی نیست و این رضایتمندی وابسته به عواملی دیگر خصوصاً طراحی هوشمندانه مسیرهای بین المللی ترانزیت ترافیک نیز هست که اتفاقاً آثار آن بسیار عمیق تر از افزایش پهنای باند است.
انتهای پیام