صندوق نوآوری و شکوفایی سرمایه‌گذاری شهروندان در طرح‌های دانش‌بنیان را بیمه می‌کند

دکتر سیاوش ملکی‌فر در گفت‌وگو با خبرنگار سیتنا پیرامون مشارکت شهروندان در تامین مالی جمعی شرکت‌های دانش‌بنیان گفت: شرکت‌های دانش‌بنیان برای عرضه موفق محصولات و خدمات فناورانه به بازار نیازمندی‌های زیادی دارند که نیروی انسانی، منابع مالی، تجهیزات و ماشین‌آلات، و همچنین قوانین و سیاست‌های تسهیل‌گر فضای کسب‌وکار از مهم‌ترین آن‌ها محسوب می‌شود.

وی ادامه داد: در دنیای امروز که خام‌فروشی مانند دهه‌های گذشته نمی‌تواند موتور توسعه اقتصادی باشد و فناوری پیشرفته منشاء خلق ارزش افزوده پایدار اقتصادی است، رقابت دولت‌ها بر سر این است که بتوانند فضای بهتری را برای توسعه فناوری و نوآوری مهیا کنند.

معاون توسعه صندوق نوآوری و شکوفایی گفت: یکی از الزامات اصلی رشد و توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان، تامین مالی است. در افکار عمومی، اغلب اوقات تامین مالی به «کمک بلاعوض» یا «وام قرض‌الحسنه» یا ارزان‌قیمت محدود می‌شود. اما واقعیت این است که تامین مالی دنیای بسیار گسترده‌ای و مملو از ابزارهای متنوع است که وام ارزان‌قیمت تنها یکی از آن‌ها است.

معاون توسعه صندوق نوآوری و شکوفایی بیان کرد: به طور کلی ابزارهای تامین مالی را می‌توان به دو گروه تقسیم کرد: «ابزارهای مبتنی بر بدهی یا قرض»، و «ابزارهای مبتنی بر مشارکت». در ابزارهای مبتنی بر بدهی که تسهیلات ارزان‌قمیت در همین دسته جای می‌گیرد، نهاد تامین مالی در سود و زیان طرح شریک نمی‌شود. وام در ازای وثیقه به وام‌گیرنده پرداخت می‌شود و وام‌گیرنده موظف است وام را در قالب اقساط در یک دوره زمانی مشخص بازگرداند. اما در ابزارهای مبتنی بر مشارکت، نهاد تامین مالی در سود و زیان طرح با صاحب طرح شریک می‌شود و اگر طرح به شکست انجامید، نهاد تامین مالی نیز دچار زیان می‌شود.

یکی از الزامات اصلی رشد و توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان، تامین مالی است.

ملکی‌فر اظهار کرد: ما در صندوق نوآوری و شکوفایی حدود 15 نوع تسهیلات داریم. برای مثال تسهیلات رهن یا خرید دفتر کار شرکت‌ها، تسهیلات فروش اقساطی محصولات شرکت‌ها، تسهیلات ویژه تحقیق و توسعه (نمونه‌سازی)، و یا تسهیلات سرمایه در گردش. هر کدام از این تسهیلات، هدف و ماهیت متفاوتی دارند و سقف، نرخ، دوره پرداخت، تنفس و بازپرداخت آن‌ها هم متفاوت است.

وی ادامه داد: اما در کنار تسهیلات، صندوق نوآوری و شکوفایی از ابزارهای تامین مالی مبتنی بر مشارکت نیز استفاده می‌کند و با شرکت‌های دانش‌بنیان در سود و زیان طرح آن‌ها شریک می‌شود. هم‌سرمایه‌گذاری با شتابدهنده‌های دانش‌بنیان و صندوق‌های پژوهش و فناوری از مهمترین ابزارهای صندوق در حوزه مشارکت است.

ملکی‌فر گفت: در بازار نهاد‌های مختلف و معتبری برای تامین مالی فناوری وجود دارند که می‌توان به بانک‌ها، بورس، سرمایه‌گذاران خطرپذیر و مانند آن‌ها اشاره کرد. اما در دنیا ابزاری جدیدی موسوم به «تامین مالی جمعی» به وجود آمده است که امکان مشارکت شهروندان به عنوان سرمایه‌گذاران خرد در تامین مالی فناوری را نیز فراهم می‌کند. این ابزار اخیراً به همت فرابورس ایران در کشور ما نیز اجرایی شده است و اکنون شهروندان علاقمند می‌توانند با مراجعه به سکوهای مورد تایید فرابورس، در طرح‌های دانش‌بنیان و فناور مشارکت کنند. کسانی که در این طرح‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند، در سود و زیان با صاحبان طرح‌ها شریک می‌شوند.

ملکی‌فر در ادامه افزود: نکته مهم این است که در ابزارهای سرمایه‌گذاری و مشارکت، گاهی اوقات سرمایه‌گذار بخشی یا همه سهام شرکت سرمایه‌پذیر را خریداری می‌کند، اما در مدل تامین مالی جمعی، شهروندان یا همان سرمایه‌گذاران، سهام شرکت‌های دانش‌بنیان را خریداری نمی‌کنند، بلکه تنها در یک پروژه یا طرح از شرکت‌های دانش‌بنیان با زمان از پیش تعیین‌شده مشارکت می‌کنند و بعد از اجرای طرح، تسویه حساب انجام می‌شود.

وی افزود: اما یکی از تکالیف مهم صندوق نوآوری و شکوفایی به عنوان متولی تامین مالی فناوری این است که کاری کند تا سرمایه‌ها و منابع مالی دیگری بجز منابع مالی خودش نیز به زیست‌بوم نوآوری کشور تزریق شود. برای مثال صندوق طی دو سه سال اخیر با مدل اهرمی، منابع بیش از 12 بانک را به حوزه دانش‌بنیان تزریق کرده است و هم‌اکنون بانک‎ها هم در کنار و با همکاری و هدایت صندوق، به شرکت‌‌های دانش‌بنیان از محل منابع داخلی خودشان تسهیلات می‌دهند.

معاون توسعه صندوق نوآوری و شکوفایی ادامه داد: از 11 سال پیش که قانون حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان در مجلس به تصویب رسیده است، تعداد شرکت‌های دانش بنیان به بیش از 6300 شرکت رسیده است. اغلب این شرکت‌ها به طور پیوسته در حال رشد هستند و طبیعتاً متناسب با رشد، نیازهای مالی آن‌ها نیز افزایش می‌یابد. بنابراین تشویق سایر نهادهای تامین مالی و سرمایه‌گذاران به حوزه دانش‌بنیان، برای صندوق نوآوری و شکوفایی نه یک امکان یا کار سلیقه‌ای، بلکه یک تکلیف و ضرورت است.

یکی از تکالیف مهم صندوق نوآوری و شکوفایی به عنوان متولی تامین مالی فناوری این است که کاری کند تا سرمایه‌ها و منابع مالی دیگری بجز منابع مالی خودش نیز به زیست‌بوم نوآوری کشور تزریق شود.

ملکی‌فر توضیح داد: اکنون تامین مالی جمعی، امکان سرازیرشدن سرمایه‌های خرد شهروندان به حوزه فناوری و شرکت‌های دانش‌بنیان، فناور و استارت‌آپ‌ها را فراهم کرده است. بنابراین صندوق نوآوری و شکوفایی هم تلاش کرده است تا با یک ابتکار عمل، تزریق این منابع را سرعت ببخشد و شهروندان را در کنار بازارهای موازی مانند مسکن، بورس و طلا، هرچه بیشتر به سرمایه‌گذاری در حوزه فناوری پیشرفته علاقمند کند.

وی اظهار کرد: بازار فناوری پیشرفته در کشور ما با سرعت چشمگیری در حال افزایش است و نیازهای مالی هنگفتی دارد. اما شهروندان چندان با این حوزه آشنا نیستند و ما وظیفه خود می‌دانیم شهروندان را با جذابیت‌های این حوزه آشنا کنیم.

معاون توسعه صندوق نوآوری و شکوفایی گفت: شرکت‌های سرمایه‌پذیری که نیازمند منابع مالی و علاقمند به کسب آن از مسیر تامین مالی جمعی هستند، باید به یکی از سکوهای تامین مالی جمعی مراجعه ‌کنند. هر سکو یک شرکت خصوصی، باتجربه و مورد تایید فرابورس ایران است که وظیفه دارد طرح و خود شرکت سرمایه‌پذیر را با دقت ارزیابی کند و نیاز و سود طرح را برآورد کند. سکو پس از ارزیابی طرح و شرکت، آن را در معرض دید عموم شهروندان قرار می‌دهد و شهروندان علاقمند می‌توانند در قالب سهم‌های حداقل 500 هزار تومانی، در هر یک از طرح‌ها مشارکت کنند. خوشبختانه تا کنون اغلب طرح‌هایی که این سکوها به مردم معرفی کرده‌اند، مورد استقبال مردم قرار گرفته است.

ملکی‌فر ادامه داد: اما برخی از شهروندان نسبت به این طرح‌ها دچار تردید، و نگران از دست رفتن اصل سرمایه خود هستند. بنابراین ابتکار صندوق نوآوری و شکوفایی این است که طرح‌های سرمایه‌پذیر متعلق به شرکت‌های دانش‌بنیان را بیمه می‌کند. به این معنا که اگر طرح دانش‌بنیان سودآور بود، سرمایه‌پذیر و سرمایه‌گذاران و سکو به اهداف خود می‌رسند. اما اگر طرح دانش‌بنیان به هر دلیل دچار شکست شود، صندوق نوآوری و شکوفایی اصل سرمایه سرمایه‌گذاران حقیقی آن را به طور کامل می‌پردازد. بنابراین شهروندان نباید در تامین مالی جمعی شرکت‌های دانش‌بنیان هیچ نگرانی از بابت از بین رفتن اصل سرمایه خود داشته باشند.

بازار فناوری پیشرفته در کشور ما با سرعت چشمگیری در حال افزایش است و نیازهای مالی هنگفتی دارد. اما شهروندان چندان با این حوزه آشنا نیستند و ما وظیفه خود می‌دانیم شهروندان را با جذابیت‌های این حوزه آشنا کنیم.

ملکی‌فر افزود: صندوق همچنین برای فرهنگ‌سازی و ترویج تامین مالی جمعی، یک مسابقه تلویزیونی به نام «کارویا» تهیه کرده است که به زودی از یکی از شبکه‌های سیما پخش خواهد شد و حدود 100 شرکت دانش‌بنیان سرمایه‌پذیر در آن شرکت کرده‌اند. در این مسابقه، پنج داور به ارزیابی طرح‌ها می‌پردازند و طر‌ح‌های برتر روی سکوهای تامین مالی جمعی از جمله کارن کراد قرار خواهند گرفت و به مردم معرفی خواهند شد. طبیعتاً طرح‌های دانش‌بنیان منتخب مسابقه کارویا از بیمه صندوق نوآوری و شکوفایی برخوردارند.

انتهای پیام

خبرنگار: فرزانه احمدی منش