فقدان تصمیم‌گیری مشخص برای نحوه مواجهه در مجمع حکمرانی اینترنت

به گزارش سیتنا، به همت آزمایشگاه داده و حکمرانی و با مشارکت جمعی از اندیشکده‌های کشور، رویداد «مجمع حکمرانی اینترنت (IGF)؛ نمایشی بی‌حاصل یا بستری فرصت‌آفرین» با حضور جمعی از مسئولان، کارشناسان و پژوهشگران حوزه دیپلماسی سایبر در دو پنل برگزار شد.

ارزیابی سازمان‌ها و اجلاس منطقه‌ای و بین‌المللی در حوزه فضای مجازی، تاریخچه مجمع حکمرانی اینترنت و جایگاه آن در حکمرانی جهانی فضای مجازی، چشم‌انداز پیش‌روی مجمع حکمرانی اینترنت؛ ادامه روند فعلی یا اصلا ساختاری، تجربه‌نگاری شرکت‌کنندگان ایرانی در اجلاس IGF و الزامات و بایسته‌های نقش‌آفرینی فعال ایران و ائتلاف‌سازی مؤثر در IGF2023 پنج محور اصلی این رویداد بود.

پنل دوم رویداد «مجمع حکمرانی اینترنت (IGF)؛ نمایشی بی‌حاصل یا بستری فرصت‌آفرین» روز سه‌شنبه مورخ هفتم شهریورماه در محل خانه اندیشه‌ورزان با حضور دکتر حسین میرزاپور، مشاور امور راهبردی و بین‌الملل وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، دکتر سیدمحمدصادق امامیان، مشاور امور تنظیم‌گری فضای مجازی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، دکتر هاتف رسولی، مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان برهان، دکتر محمدباقر اصغری، صاحب‌نظر حقوق فناوری اطلاعات و کارآفرین فناوری‌های حقوقی و خانم دکتر جلیلی، پژوهشگر حوزه حکمرانی اینترنت برگزار گردید. در این نشست همچنین مجتبی توانگر، نماینده مجلس شورای اسلامی و رئیس کمیته دانش‌بنیان و اقتصاد دیجیتال مجلس شورای اسلامی و دکتر محمد کشوری، کارشناس حوزه فضای مجازی و نمایندگان برخی از مجموعه‌های پژوهشی و فعال حوزه فضای مجازی حضور یافته و به بحث و گفتگو پرداختند.

دکتر حسین میرزاپور، دبیر پنل دوم رویداد در ابتدا به ارائه دیدگاه‌های مختلف حداقلی و حداکثری که در ایران همانند بسیاری از کشورها نسبت به مجامع بین‌المللی وجود دارد پرداخت و بیان کرد: یک نگاه به مجامع بین‌اللملی نگاه حداکثری است که بیان می‌کند باید حضور بیشینه داشته باشیم، فعال باشیم، ارتباط بگیریم و ائتلاف سازی بکنیم، در حالی که نگاه دوم بیان می‌کند که حضور ما در مجامع بین‌المللی، حضور در زمین بازی از پیش تعیین شده است و ما نمی‌توانیم در این مجامع حضور داشته باشیم و حضور ما باعث اعتبار بخشی و مقبولیت این مجامع می‌شود و در مجموع برای ما منافعی ندارد.

در ادامه دکتر سید محمدصادق امامیان به دو رویکرد کلی مواجهه جمهوری اسلامی ایران با سازمان‌های بین‌المللی پرداخت. رویکرد اول، رویکرد مبتنی بر شک،‌ احتیاط و محافظه‌کاری است که مبتنی بر شواهد و دلایل نفوذ هژمونی غرب و خصوصاً‌ آمریکا در سازمان‌ها و نهادهای بین‌المللی است. رویکرد دوم، رویکرد اول را نقد کرده و آن را سلبی و بن‌بست محور می‌داند و از آنجایی که هژمونی آمریکا را در حال تزلزل می‌بینید تلاش می‌کند در عین کاهش تهدیدها، از فرصت‌های پیش‌روی سازمان‌های بین‌اللمللی و خصوصاً‌ سازمان‌هایی که در مخالفت با هژمونی آمریکا تشکیل شده‌اند استفاده کند و در این سازمان‌ها نقش‌‌آفرینی داشته باشد. مجمع حکمرانی اینترنت (IGF) از آن دسته سازمان‌‌هایی است که در مخالفت با هژمونی آمریکا تشکیل شده است و فرصت‌های فراوانی را برای گفتگو و شنیده شدن در اختیار کشورها قرار می‌دهد.

وی در بخش دوم صحبت‌هایشان به عواملی پرداخت که مانع از حضور فعال ایرانیان در مجمع حکمرانی اینترنت و سایر نهاد‌های بین‌المللی می‌شود.

وی در تشریح سه دسته از عوامل مذکور بیان کرد: دسته اول نگاه کسانی است که حضور ما را بی‌فایده و از پیش شکست خورده دانسته و حضور ما در این مجامع را اتلاف وقت، هزینه و انرژی می‌دانند. دسته دوم نگاه کسانی است که معتقدند که حضور ما در این مجامع می‌تواند برای ما فوایدی داشته باشد اما در مجموع زمین بازی این مجامع توسط دیگران طراحی شده است و ما در پارادایم و زمین بازی دیگران نمی‌توانیم آن‌چنان نقش‌آفرینی زیادی داشته باشیم. این دسته بیان می‌کنند که رویکرد چندذینفعی که توسط مجمع حکمرانی اینترنت بیان می‌شود به دنبال کاهش نقش دولت‌ها است ولی در عمل به دنبال کاهش نقش دولت‌ها نیست بلکه به دنبال تک دولتی است و آن دولت آمریکا است. دسته سوم نگاه امنیتی و جاسوسی می‌باشد که معتقد است مجامع بین‌المللی مانند اسب تروا و صرفا با هدف نفوذ و جمع‌آوری اطلاعات شکل گرفته‌اند که تاحدودی نیز صحیح است و مثال‌هایی برای آن وجود دارد.

عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر در ادامه افزود: ما باید به دنبال یک تعادل در این زمینه باشیم و به علت اینکه چندین مشکل در این زمینه به وجود آمده است نباید تمام این حوزه را کنار بگذاریم. بایستی توأمان با کاهش آسیب‌ها و تهدیدات چنین مجامعی، از ظرفیت و فرصت‌های آن بهره حداکثری را ببریم. نباید خودمان را با سکوت حکیم مآبانه از میزهای گفتگو محروم کنیم. البته باید انتظاراتمان را از اثرگذاری بر مجامع بین‌المللی تعدیل کنیم و در کوتاه‌مدت توقع تأثیر چشم‌گیر نداشته باشیم.

هم‌بنیان‌گذار اندیشکده حکمرانی شریف در پایان پیشنهاد داد که مجموعه‌های دانشگاهی و پژوهشی مباحث حوزه بین‌الملل و مجامع بین‌المللی را در دستور کار خود قرار داده و برای این موضوع تأمین مالی در نظر گرفته و در این زمینه نقش‌آفرینی کنند.

دکتر محمدباقر اصغری به بیان فرصت‌های مجمع حکمرانی اینترنت پرداخت و بیان کرد: وقتی ما رویکرد شک و محافظه‌کاری را در پیش می‌گیریم منفعل می‌شویم ولی ما می‌توانیم با مجمع حکمرانی اینترنت مثل سایر سازمان‌های بین‌المللی مانند یونسکو برخورد کنیم که در عین حالی که سعی‌ کنیم تهدیدهای آن را کاهش دهیم، از فرصت‌های آن هم استفاده کنیم. ما باید رویکردی پراگماتیستی در پیش‌ بگیریم و از بستر فرصت آفرین مجمع حکمرانی اینترنت بهره ببریم.

وی در ادامه افزود: در زمینه حضور در مجمع حکمرانی اینترنت نهادهای موازی در کشور وجود دارد و قبل از حضور فعال در این مجمع، نیازمند تعیین تکلیف مسئولیت‌ها و تقسیم کار مناسب در بین نهادهای مختلف هستیم و بایستی این مشکل را برطرف کنیم.

خانم دکتر جلیلی به بیان تاریخچه تشکیل مجمع حکمرانی اینترنت در سال‌های ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۵ پرداخته و به اجلاس جامعه اطلاعاتی سال ۲۰۰۵ در تونس که منجر به تشکیل این مجمع شد، اشاره کرد.

وی همچنین به تلاش‌های برخی کشورها مخصوصاً کشورهای اروپایی برای پررنگ‌تر کردن نقش دولت‌ها در مجمع حکمرانی اینترنت و حکمرانی سایبری اشاره کرد و ادامه داد: ما در سطح ملی تصمیم‌گیری مشخصی برای نحوه مواجهه و نقش‌آفرینی در مجمع حکمرانی اینترنت نداریم و نیازمند این هستیم که سازمان‌های مرتبط با این موضوع جلسات مشترکی با یکدیگر داشته و در مورد این موضوع تصمیم‌گیری کنند.

کارشناس حوزه حکمرانی اینترنت افزود: افزایش مشارکت بخش غیردولتی در چنین مجامعی می‌تواند برای کشور قدرت‌آفرین باشد.

دکتر هاتف رسولی در ادامه به مباحث حکمرانی اینترنت در سطح ملی کشورمان پرداخت و بیان کرد: حکمرانی فضای مجازی در کشور ما متشکل از دو بعد است، بعد اول فشار جهانی شدن است که از خارج  کشور به ما تحمیل می‌شود و بعد دوم انتظارات و ارزش‌های ما نسبت به فضای مجازی است. حکمرانی فعلی کشور در حوزه فضای مجازی تلاشی برای متعادل کردن این دو بعد است.

مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان برهان همچنین به تشریح آسیب‌شناسی حکمرانی فضای مجازی کشور پرداخته و افزود: در کشور ما نگاه مسئله محوری بر نگاه راهبردی غلبه دارد و عملکرد ما متأثر از مسائلی است که در حوزه فضای مجازی با آن‌ها درگیر هستیم و نگاه راهبردی و بلندمدت به فضای مجازی نداریم. سند راهبردی فضای مجازی نیز که توسط مرکز ملی فضای مجازی تصویب شده، آن نگاه راهبردی و دکترین ما در فضای سایبر را در اختیار ما نگذاشته است.

دکتر رسولی در ادامه بیان کرد: ما نیاز داریم آن نگاه چند ذینفعی که در مجمع حکمرانی اینترنت بیان می‌شود را ابتدا در سطح ملی اجرا کنیم، البته ایشان در ادامه بیان کردند این موضوع که ما در سطح ملی حکمرانی اینترنت دچار ضعف‌هایی هستیم نباید باعث عدم نقش‌آفرینی ما در حکمرانی اینترنت در سطح بین‌المللی شود. ما باید هم در سطح ملی و هم در سطح بین‌الملل توأمان به جلو حرکت کنیم.

انتهای پیام