با استناد به تصاویر ماهواره‌ای، تحلیل‌های‌مان پیرامون آثار سیل را در اختیار ستادهای بحران قرار دادیم/ سیستم‌های هشدار سیل در برخی کشورها وجود دارد؛ آماده همکاری با آنها در حیطه مسوولیت‌مان هستیم

به گزارش سیتنا، دکتر حسین صمیمی رئیس پژوهشگاه فضایی ایران در گفت‌وگویی با ماهنامه نسل چهارم پیرامون اقدامات این پژوهشگاه در راستای ارائه‌ تحلیل و آنالیز تصاویـر ماهواره ای پیرامون بحران سیل اخیر در مناطق مختلف کشور توضیحاتی ارائه داد که مشروح آن به اطلاع خوانندگان می رسد. 

از آنجاکه پژوهشگاه فضایی در بحران سیل اوایل سال جاری توانست در حیطه سنجش از دور اقدامات قابل توجهی انجام دهد و با ارائه تحلیل ها و آنالیزهایی از تصاویر دریافتی از ماهواره ها پیرامون  وضعیت سیل در مناطق سیل زده، توانست نقش مثمر ثمری در مدیریت بحران داشته باشد، لطفا پیرامون این گونه اقدامات توضیح بفرمایید.

بحث سنجش از دور چند مولفه دارد، یکی ماهواره ای است که در فضا و در مدار مشخصی مستقر است و اقدام به تصویربرداری می کند و این تصاویر به زمین داده شده و به مرکز داده‌ای ارسال می شود و سپس بحث پردازش تصویر است که روی این تصاویر خام پیاده سازی می شود و اطلاعات مورد نظر را استخراج می کند.

در حال حاضر متاسفانه ما ماهواره بومی در مدار نداریم و البته فعالیت های منسجمی در کشور در حال انجام است که به لطف خدا به آن مرحله هم خواهیم رسید، اما مراکز داده بسیار مجهز و خوبی در منطقه ماهدشت و مناطق دیگر داریم یا تصاویری رایگان در اینترنت داریم و خوشبختانه از نظر توانمندی‌های پردازش تصویر و دانش مربوطه، دستمان پر است و متخصصان بسیار خبره ای در سطح دانشگاه ها و شرکت ها وجود دارند که می توانند این تصاویر را آنالیز و پردازش کنند و اطلاعات مورد نظر را ارائه دهند.

در فعالیت هـــایی که مــا در چند هفتــه های اخیر انجام دادیم از ماهواره سنتینل 1، 2 و 3 استفاده کردیم که تصاویر راداری و اپتیکی را تدارک می بینند.سنجنده های اپتیکی به شرایط آب و هوا حساس هستند و ممکن است کارایی لازم را نداشته باشند، اما سنجنده های راداری به شرایط جوی خیلی حساس نیستند و کارایی بهتری دارند. همکاران ما در بخش سنجش از دور پژوهشگاه فضایی این تصاویر را دانلود و آنالیز کردند.

تمرکز اصلی ما بر استان گلستان بود و شاید در همان روزهای ابتدایی سال، شروع به فعالیت کردند. اطلاعات خوبی از روند گسترش سیل و مساحت پهنه هایی که درگیر سیل بودند داشتیم و در یک مورد هشداری در خصوص ذوب برف و امکان تشدید سیل دادیم که همه این اطلاعات را از طریق مدیرکل ICT استان گلستان به ستاد مدیریت بحران استان گلستان رساندیم و خوشبختانه یک تعامل سیستماتیک با مدیریت آبفای استان گلستان برقرار کردیم.

مطابق با خواسته های آنها ما اطلاعات را با فرمت های مختلف تهیه کرده و در اختیارشان قرار دادیم. در این خصوص ما در خدمت سازمان های متولی هستیم و قطعا بحث مداخله در امور آنها را نداریم. توانمندی‌هایی داریم که این توانمندی ها را در اختیار دوستان قرار می دهیم و با تجربه و تخصصی که این دوستان دارند می توانند از این اطلاعات استفاده کنند.

اگرچه پیش بینی وضوع سیل و پیش بینی آب و هوا در حیطه مسوولیت پژوهشگاه فضایی نیست اما چرا تنها هنگام وقوع سیل بعضا موقعیت سیلاب‌ها اعلام می شد و به چه علت قبل از وقوع بحران اطلاعی داده نشد؟

همانطور که شما هم فرمودید در این حوزه، متولی ما نیستیم و سازمان های مختلفی هستند که توانایی انجام این کارها را دارند، ما بعد از وقوع سیل وارد صحنه شدیم و سعی کردیم با استفاده از تصاویر آثار موجود را تحلیل کنیم و در اختیار دوستان قرار دادیم.

تا چه زمان قبل از وقوع چنین بحران هایی امکان تشخیص موقعیت‌ها وجود دارد؟ آیا نهادی بین المللی در این حوزه وجود دارد و اگر چنین اطلاع رسانی هایی انجام نشود کدام نهاد مسوول رسیدگی به چنین اموری است؟

در دنیا سیستم های هشدار دهنده به خصوص سیستم هشدار سیل در انگلیس یا ژاپن وجود دارد که از GIS یا انواع شبکه های سنسوری استفاده می کنند که تحقق این مساله نیاز به همکاری سازمان های مختلف دارد و ما آماده هستیم در چارچوب مسوولیت ها و وظایف خودمان در خدمت این سیستم باشیم.

این ماهواره ها هر کدام یک Revisit Time مشخصی دارند، مثلا ماهواره ای سه روز یکبار از آسمان گلستان عبور می کرد یا در آن لحظه ماهواره ای دیگر تصاویر را گرفته اما ما دسترسی به آن نداشتیم. در سطح دنیا پایگاه داده ای وجود دارد، مثلا با مدیریت سازمان ملل یا در کانادا پایگاه داده ای وجود دارد که اگر دسترسی به این ها راحت باشد شاید دیگر آن محدودیت هایی که وجود دارد تا منتظر بمانیم تصاویر مناسب را دریافت کنیم برداشته شود و قطعا دامنه خدمات ما  نیز گسترده تر می شود.

مجدد تاکید می کنم وظایف ما با وظایف سازمان هواشناسی و امثال آنها متفاوت است، یعنی بسیاری از وظایفی که اشاره شد در دامنه وظایف هواشناسی است و اینها داده هـا را از ماهواره هــای هواشناسی دانلــود می کنند و ابزارهای مختلفی برای رصد دارند و ما در این حوزه ها وارد نمی شویم.

کدام نهاد موظف است تا اطلاع رسانی ها در مواقع بحران های اینچنینی را انجام دهد و اگر مسوولین مربوطه وارد عمل نشوند، آیا شما در مواقع بحران وارد عمل می شوید؟

ستاد مدیریت بحران متولی انجام این کار است. ما هر اطلاعاتی هم تولید کنیم در اختیار مدیریت بحران و متولیان امر قرار می دهیم و خودمان ماموریتی نداریم که مستقیما وارد عمل شویم.

در پایان اگر نکته ای است بفرمایید.

در همین شرایط هر کسی به زعم خودش وارد گود شد، مثلا سازمان فضایی گروه پهبادی را بسیج کرد که خدمات ارزنده ای هم ارائه دادند. پژوهشگاه فضایی در حوزه سنجش از دور خدمات ارائه داد. برخی شرکت های خصوصی تحلیل هایی انجام داده بودند و خدمات ارزشمندی را ارائه کردند اما تاثیرگذاری این خروجی ها زمانی عمیق تر می شود که هم صدا باشیم و همه حول یک محور فرماندهی خدمات را تولید کنیم و به متولیان امر ارائه دهیم.

اگر یک میزی در ستاد مدیریت بحران تخصیص دهند و آن میز مصداقی از فرماندهی واحد باشد، این موازی کاری ها در امتداد این فرماندهی انجام می شود و باعث خروجی بهتر می شود. شاید سازمان فضایی ایران بتواند این فرماندهی را در دست بگیرد و باقی خدماتشان را ارائه دهند.

انتهای پیام