افزایش شکاف دیجیتالی با اینترنت!

به گزارش سیتنا، در دنیایی که هر روز بیش از پیش ارتباط افراد در فضای مجازی شکل می‌گیرد و فناوری اطلاعات ساختارها، روال‌ها و ارائه خدمات در بخش‌های مختلف را به طور چشمگیری متحول کرده است،   از یک سو شاهد رشد و تکامل برخی از جوامع و از سوی دیگر، شاهد نابرابری‌های بین‌المللی در زمینه دسترسی به فناوری اطلاعات و ارتباطات هستیم.

میزان استفاده‌ جوامع از فناوری اطلاعات و به عبارت دیگر، ضریب نفوذ فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی در جوامع فعلی به تشکیل یک طبقه‌بندی منجر شده که پیامد عمده آن «شکاف دیجیتالی» نام دارد. شکاف دیجیتالی (DIGITAL DIVIDE) به معنای وجود نابرابری در دسترسی و استفاده از فناوری‌های ارتباطی و اطلاعاتی (ICT) بین کشورها و جوامع مختلف است.

با توجه به اطلاعات وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، شکاف دیجیتالی دارای ابعاد مختلف فنی، اقتصادی، اطلاعاتی، ارتباطی و دسترسی است. شکاف فناوری به معنای شکاف بین کسانی است که به فناوری‌های جدید دسترسی دارند و کسانی که به این فناوری‌ها دسترسی ندارند. در ابعاد اقتصادی، شکاف بین کسانی است که توانایی و قابلیت استفاده از منابع را برای توسعه زیرساخت‌های اطلاعاتی پیشرفته دارند و کسانی که ندارند.

سواد اطلاعاتی نیز دربرگیرنده مجموعه‌ای از حداقل مهارت‌ها برای استفاده از ابزارهای جستجوی اطلاعات برای تعیین منابع اطلاعاتی مفید برای ارزیابی و دسترسی به رابط اطلاعاتی و ترکیب این اطلاعات در مکانیزمی است که قابلیت حل مشکل اطلاعاتی را داشته باشد.

یکی دیگر از ابعاد تاثیرگذار بر شکاف، بین کسانی است که به فناوری اطلاعات و ارتباطات پیشرفته مانند خدمات اینترنتی پهن باند دسترسی دارند و کسانی که حتی به اشکال ساده فناوری اطلاعات و ارتباطات مانند خطوط تلفن ثابت دسترسی ندارند. در زمینه دسترسی به اطلاعات نیز اعتقاد بر این است که برخی از انواع شکاف بین کسانی وجود دارد که به ابزارهای و حمایت های اجتماعی مورد نیاز برای دسترسی و تبادل اطلاعات دسترسی دارند و آنهایی که از این حقوق برخوردار نیستند.

با مراجعه به آمار رسمی داخلی و بین المللی درمی‌یابیم ضریب نفوذ اینترنت در بین جوامع در حال افزایش و تعداد کاربران اینترنت به سرعت در حال رشد است. مشاهده آمار طی سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۶ حاکی از آن است که اینترنت به زودی در سراسر دنیا فراگیر خواهد شد.

تاثیرات اینترنت بر کاهش و افزایش شکاف دیجیتالی

فاز نخست کاهش شکاف دیجیتالی فراهم‌سازی زیرساخت‌ها جهت دسترسی به اینترنت و شبکه جهانی است. از آن جا که خود دسترسی به اینترنت یکی از شاخصه‌های سنجش شکاف دیجیتال محسوب می‌شود، بدیهی است که فراهم شدن تجهیزات اینترنت برای هر کشوری باعث کاهش یافتن شکاف آن با سایر کشورهای دارا و افزایش شکاف بین آن کشور و کشورهای محروم خواهد بود و اگر روند فراهم شدن اصل تجهیزات ادامه یابد شکاف در این زمینه از بین خواهد رفت.

پس از ورود و دسترسی اینترنت، فاز دوم کاهش شکاف دیجیتال با ایجاد و افزایش فرصت دیجیتال فراهم می‌شود. شاخص فرصت‌های دیجیتـال یک شاخص ترکیبـی متشکل از ۱۱ شاخص اصلی مـورد توافـق بین‌المللی درباره ICT است که بر مبنای سه مقوله فرصت، زیرساخت و به کارگیری استوار شده است. از این رو افرادی که دارای اینترنت هستند با توجه به زیرساخت فراهم شده امکان بالاتری برای دسترسی به این اطلاعات خواهند داشت.

همچنین شاخص آمادگی الکترونیک یکی از شاخص‌هایی است که در چند سال اخیر برای مطالعه شکاف آگاهی مورد توجه قرار گرفته است. این شاخص از طریق سنجش محیط تجارت الکترونیک و عوامل دیگری نظیر فرصت‌های شخصی اینترنتی، میزان پهنای باند، دسترسی مردم به اینترنت، استفاده از برنامه‌های متن باز و غیره تعیین می‌شود. با ورود اینترنت به یک کشور و یا استفاده یک کاربر از اینترنت امتیاز او در این زمینه بالا رفته و از این رو موجب کاهش شکاف دیجیتال می‌شود.

مفهوم شکاف دیجیتالی بیان می‌کند که در دنیای جدید، بهره‌گیری از تکنولوژی‌های ارتباطی و اطلاعاتی میان کشورهای مختلف و همچنین درون جوامع به صورت عادلانه تقسیم نشده‌ است. در واقع مردم کشورهای توسعه‌یافته در مقایسه با مردم کشورهای فقیر دسترسی مشابهی به اطلاعات ندارند و اینترنت به این شکاف دامن زده است. همچنین پیشرفت‌های تکنولوژیک چنان با سرعت اتفاق می‌افتد که انتقال همزمان آن به کشورهایی که مولد این تکنولوژی‌ها نیستند با مشکل روبرو شده‌است. اینترنت می تواند باعث افزایش شکاف دیجیتال شود، همان‌طورکه آمارها هم نشان از افزایش شکاف دیجیتال در سال‌های اخیر دارند.

فرهنگ‌سازی جهت ورود اینترنت به خانوارها، فرهنگ‌سازی و انجام آموزش‌های لازم جهت افراد مسن‌تر درمورد محیط نت، ایجاد زیرساخت‌های مناسب در روستاها و مناطق کمتر توسعه‌یافته، ایجاد یا توسعه شبکه ملی اینترنت با توجه به فرهنگ هر کشور و سالم و پاک‌سازی محیط اینترنت از راهکارهای  استفاده بهینه از اینترنت در راستای کاهش شکاف دیجیتال است.

انتهای پیام