آیا تیک‌تاک خطری واقعی برای غرب است؟
چین از طرح ارائه شده در کنگره آمریکا که در صورت تصویب، می‌تواند تیک‌تاک را در ایالات متحده ممنوع کند به شدت انتقاد کرده و آن را ناعادلانه خوانده است. این آخرین مرحله در یک مجادله چند ساله بر سر نگرانی‌های امنیتی در مورد اپلیکیشنی متعلق به یک شرکت چینی است. منتقدان حضور تیک‌تاک در آمریکا استدلال می‌کنند که تیک‌تاک مثل اسب تروا است؛ اگرچه بی‌ضرر به نظر می‌رسد اما در صورت نیاز، مثلا در زمان درگیری می‌تواند یک سلاح قدرتمند باشد.
به گزارش سیتنا به نقل از بی بی سی، مقامات، سیاستمداران و کارشناسان امور امنیتی در بسیاری از کشورهای غربی از نصب تیک‌تاک روی تلفن‌های کاری خود منع شده‌اند.
اما سه مورد نگرانی اصلی درباره استفاده از تیک‌تاک چیست و شرکت چینی چه پاسخی به آنها داده است؟
۱- تیک تاک «بیش از حد معمول» داده‌های کاربران را جمع‌آوری می‌کند
تیک تاک گفته که میزان جمع‌آوری داده‌های این اپلیکیشن توسط این شرکت «همسو با شیوه‌های رایج در این صنعت است.»
منتقدان اغلب تیک‌تاک را متهم می‌کنند که حجم عظیمی از داده‌ها را جمع‌آوری می‌کند.
گروهی از پژوهشگران امنیت سایبری در یک شرکت استرالیایی گزارشی را در ژوئیه ۲۰۲۲ منتشر کردند که غالبا به آن استناد می‌شود.
آنان پس از مطالعه کدهای این اپ گزارش دادند که این برنامه حاوی «برداشت بیش از حد داده‌ها» بوده و حاکی از آن است که تیک‌تاک جزییاتی مانند مکان، دستگاه خاصی که از آن استفاده می‌شود و برنامه‌های دیگر نصب‌شده روی آن را جمع‌آوری می‌کند.
با این حال، آزمایش مشابهی که توسط موسسه سیتیزن لب انجام شد، نشان داده است که «در مقایسه با دیگر پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی رایج، تیک‌تاک مشابه همان داده‌ها را برای ردیابی رفتار کاربران جمع‌آوری می‌کند.»
همچنین، تحقیقات انجام شده برای گزارش موسسه فناوری جورجیا در سال گذشته به این نتیجه رسید که: «واقعیت کلیدی در اینجا این است که اکثر رسانه‌های اجتماعی و برنامه‌های دیگر تلفن‌های همراه به همین نحو عمل می‌کنند.»
۲- دولت چین می‌تواند از تیک تاک برای جاسوسی از کاربران استفاده کند
تیک‌تاک می‌گوید که این شرکت کاملا مستقل است و «داده‌های کاربران را در اختیار دولت چین قرار نداده است و در صورت درخواست هم چنین نخواهد کرد.»
با وجود ناخرسندی کارشناسان حریم خصوصی، اکثر ما پذیرفته‌ایم که واگذاری بخش‌هایی از داده‌های خصوصی ما جزیی از شرایط استفاده از شبکه‌های اجتماعی است.
این شبکه‌ها در ازای ارایه رایگان خدمات به ما، اطلاعاتی را در مورد ما جمع‌آوری و از آن برای کسب درآمد تبلیغاتی در پلتفرم خود استفاده می‌کنند، یا داده‌های ما را به شرکت‌های دیگری می‌فروشند تا در جاهای دیگر اینترنت به کار ببرند.
مشکلی که منتقدان تیک‌تاک مطرح می‌کنند این است که این شرکت متعلق به بایت‌دانس، یک غول فناوری مستقر در پکن است که تنها اپ بزرگ غیرآمریکایی است.
به عنوان مثال، فیسبوک، اینستاگرام، اسنپ‌چت و یوتیوب، همگی مقادیر مشابهی از داده‌ها را جمع آوری می‌کنند، اما همگی شرکت‌هایی هستند که در ایالات متحده تاسیس شده‌اند.
سال‌هاست که دولت‌ها در ایالات متحده و بیشتر کشورهای جهان، سطحی از حداقل اطمینان را در نظر گرفته‌اند: اینکه داده‌های جمع‌آوری‌شده توسط این پلتفرم‌ها به نحوی مورد استفاده قرار نگیرد که امنیت ملی را به خطر بیندازد.
فرمان اجرایی مورخ ۲۰۲۰ دونالد ترامپ حاوی این اتهام است که داده‌های جمع‌آوری شده توسط تیک‌تاک به طور بالقوه به چین امکان می‌دهد «محل کارمندان و پیمانکاران دولت فدرال را ردیابی کند، پرونده‌هایی از اطلاعات شخصی برای باج‌خواهی تشکیل دهد و به جاسوسی تجاری و صنعتی مبادرت ورزد.»
شواهد موجود تا کنون نشان می‌دهد که این خطر صرفا جنبه نظری دارد هرچند نگرانی در این مورد با تصویب یک قانون ابهام‌آور در چین تشدید شده است.
در ماده هفت قانون اطلاعات ملی چین آمده است که همه سازمان‌ها و شهروندان چینی باید از فعالیت‌های اطلاعاتی این کشور «حمایت، به آن کمک و با آن همکاری کنند.»
افراد ظنین به فعالیت‌های جاسوسی چین غالبا این جمله را به عنوان دلیلی برای نگرانی خود در مورد تیک‌تاک عنوان می‌کنند.
با این حال، پژوهشگران مؤسسه فناوری جورجیا استدلال می‌کنند که این جمله خارج از محتوا مورد توجه قرار گرفته و این قانون همچنین شامل هشدارهایی در مورد محافظت از حقوق کاربران و شرکت‌های خصوصی است.
از سال ۲۰۲۰ به بعد مدیران تیک‌تاک بارها سعی کرده‌اند به مردم اطمینان دهند که کارکنان چینی شرکت نمی‌توانند به داده‌های کاربران غیر چینی دسترسی داشته باشند.
اما در سال ۲۰۲۲، شرکت بایت‌دانس اعتراف کرد که چندین کارمند آن مستقر در پکن به داده‌های حداقل دو روزنامه‌نگار در ایالات متحده و بریتانیا دسترسی داشتند و می‌توانستند مکان آنها را ردیابی و بررسی کنند که آیا آنها با کارکنان مظنون به درز اطلاعات به رسانه‌ها ملاقات داشتند یا نه.
سخنگوی تیک‌تاک می‌گوید کارمندانی که به داده‌ها دسترسی داشتند اخراج شده‌اند.
این شرکت اصرار دارد که داده‌های کاربران هرگز در چین ذخیره نشده است و شرکت در حال ساخت مراکز داده‌ها در تگزاس برای ذخیره داده‌های کاربران ایالات متحده و در مکان‌هایی در اروپا برای داده‌های شهروندان کشورهای اروپایی است.
در اتحادیه اروپا نیز این شرکت بسیار فراتر از هر شبکه اجتماعی دیگری پیش رفته و از یک شرکت مستقل امنیت سایبری برای نظارت بر استفاده از داده‌ها در اماکن اروپایی خود استفاده کرده است.
تیک‌تاک می‌گوید: «داده‌های کاربران اروپایی ما در یک محیط حفاظتی ویژه نگهداری می‌شود و فقط توسط کارمندان مورد تایید و تحت نظارت دقیق و مستقل قابل دسترسی است.»
۳- تیک‌تاک می‌تواند به عنوان یک ابزار «شستشوی مغزی» به کار گرفته شود
تیک‌تاک استدلال می‌کند که دستورالعمل‌های آن «اطلاعات نادرست را که می‌تواند به جامعه کاربران یا عموم مردم آسیب برساند، ممنوع می‌کند.»
در نوامبر ۲۰۲۲، کریستوفر رای، مدیر دفتر تحقیقات فدرال، به قانونگذاران ایالات متحده گفت: «دولت چین می‌تواند ... الگوریتم پیشنهادی را کنترل کند و این الگوریتم، می‌تواند برای نفوذ اطلاعاتی به کار رود.»
این نظر بارها تکرار شده است.
این نگرانی‌ها بیشتر در نتیجه این واقعیت تشدید می‌شود که اپلیکیشن دویین، اپلیکشن خواهر تیک‌تاک که فقط در چین در دسترس است به شدت سانسور و براساس گزارش‌ها مهندسی شده است به نحوی که مطالب «آموزشی و مفید» را تشویق می‌کند و مانع از آن می‌شود که مطالب نامطلوب وایرال شود.
همه شبکه‌های اجتماعی در چین به شدت سانسور می‌شوند و لشکری از پلیس اینترنت هر محتوایی را که حاوی انتقاد از دولت باشد یا ناآرامی‌های سیاسی را تشویق کند حذف می‌کند.
در آغاز اوج‌گیری تیک‌تاک، موارد عمده سانسور در این برنامه وجود داشت. مثلا حساب کاربری یک کاربر در ایالات متحده به دلیل بحث در مورد برخورد دولت چین با مسلمانان سین کیانگ به حالت تعلیق درآمد. پس از واکنش شدید عمومی، شرکت عذرخواهی کرد و حساب را بازگرداند.
از آن زمان تاکنون موارد کمی از سانسور مشاهده شده است، به غیر از تصمیمات بحث برانگیزی که همه پلتفرم‌ها باید با آن مقابله کنند.
پژوهشگران سیتزن لب با مقایسه بین تیک تاک و دویین به این نتیجه رسیدند که تیک‌تاک از رویه سانسور سیاسی مشابه دویین استفاده نمی‌کند.
پژوهشگران در سال ۲۰۲۱ گفتند: «این پلتفرم سانسور آشکار اعمال نمی‌کند.»
تحلیلگران موسسه فناوری جورجیا نیز موضوعاتی مانند استقلال تایوان یا جوک هایی درباره شی جین‌پینگ، رهبر چین را دنبال کردند و به این نتیجه رسیدند که «ویدیوهای شامل این دسته از موارد را می‌توان به راحتی در تیک‌تاک پیدا کرد. بسیاری از آنها مورد توجه قرار می‌گیرند و به طور گسترده به اشتراک گذاشته می‌شوند.»
ریسک نظری
پس تصویر کلی این است که این ترس و نگرانی‌ها جنبه نظری دارند و در تئوری ممکن هستند.
اما منتقدان استدلال می‌کنند که تیک‌تاک مثل اسب تروا است - اگرچه بی‌ضرر به نظر می‌رسد اما در صورت نیاز، مثلا در زمان درگیری می‌تواند یک سلاح قدرتمند باشد.
این برنامه قبلا در هند ممنوع شده است. دولت هند در سال ۲۰۲۰ علیه این برنامه و ده‌ها پلتفرم چینی دست به اقدام زد.
اما ممنوعیت تیک‌تاک در ایالات متحده می‌تواند تأثیر شدیدی بر این پلتفرم داشته باشد، زیرا معمولا متحدان ایالات متحده اغلب با چنین تصمیماتی همگام می‌شوند.
این واقعیت زمانی آشکار شد که ایالات متحده با موفقیت تماس‌هایی را برای جلوگیری از استقرار هوآوی، غول مخابراتی چینی در زیرساخت‌های شبکه مخابراتی ۵جی انجام داد. این تصمیم هم براساس «ریسک نظری» اتخاذ شده بود.
البته شایان ذکر است که این خطرات یک خیابان یک طرفه است.
چین نیازی به نگرانی در مورد برنامه‌های آمریکایی ندارد زیرا دسترسی شهروندان چینی به این برنامه‌ها سال‌هاست که مسدود شده است.
انتهای پیام
افزودن دیدگاه جدید