بالای 80 تا 90 درصد فعالیت‌های مالی، مسیرشان از فین‌تک‌ها عبور می‌کند

به گزارش سیتنا، در گفت‌وگوی ویژه شماره 64 ماهنامه نسل چهارم، با دکتر مهدی فقیهی رییس هیات مدیره شرکت داده‌ورزی سداد، پیرامون حوزه فین‌تک در دنیا و ایران، به گفت‌وگو نشستیم. وی دارای مدرک کارشناسی ارشد مدیریت فناوری اطﻼعات و دکتری مدیریت - تصمیم گیری و خط مشی گذاری است. دکتر فقیهی در حال حاضر رییس هیات مدیره هلدینگ داده ورزی سداد و رییس مرکز نوآوری فینوداد است.

عضو هیات مدیره شرکت شبکه الکترونیکی پرداخت کارت (شاپرک)، مدیرﻛﻞ دفتر مطالعات ارتباطات و فناوریهای نوین و عضو هیات  علمی مرﻛز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، دبیر ستاد فناوری اطﻼعات و ارتباطات و فضای مجازی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، مشاور فناوری اطﻼعات مدیرعامل و هیات مدیره بانک ملی ایران، عضو ﻛمیسیون نخبگان و آینده نگاری فناوری شورای عالی انقلاب فرهنگی، مشاور طرح به روزرسانی اطﻼعات واحدهای صنعتی وزارت صنایع و معاون وقت، مشاور فناوری اطﻼعات مرکز مطالعات جرم‌شناسی قوه قضاییه، عضو ﻛمیته بهبود فرآیندهای مرﻛز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی و مشاور ستاد توسعه فناوری های نرم و هویت ساز معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری از جمله سوابق کاری وی است.

مشروح گفت‌وگو به شرح ذیل است:

در مورد فین تک‌ها و دلیل به وجود آمدن این حوزه در دنیا توضیح داده و بفرمایید که وضعیت این بخش در دنیا در مقایسه با کشور ما چگونه است؟

حوزه کسب‌وکارهای نوین حوزه مالی یا فین‌تک‌ها در دهه گذشته در دنیا شکل گرفته و به نحوی رقیب بانک‌های سنتی شده‌اند. در گذشته شاهد آن بودیم که در بانکداری سنتی مجبور شدند تا موضوع فین‌تک‌ها و ابزارهای نوین مالی را به عنوان واقعیت غیرقابل انکار بپذیرند و سیاست‌های متناسبی را اتخاذ کنند و بانک ها پیشگام در حوزه توسعه کسب‌وکارهای فین‌تکی شدند تا بتوانند بازار خود را حفظ کرده و در حوزه شبکه پرداخت کشورهای مختلف حضور داشته باشند. در ابتدای فعالیت فین‌تک‌ها برخی بانک‌ها نگاه تقابل داشتند و کم کم این رویکرد به مصالحه و مسالمت تبدیل شد و پس از آن به رویکردی فعال بدل شد که بانک‌ها خودشان را با حضور فین‌تک‌ها دچار تغییر و تحول عمده کنند و به عنوان بخشی از نظام و اکوسیستم پرداخت و بانکداری، فین‌تک‌ها را بپذیرند و خودشان شروع به حمایت از آنها و توسعه کسب‌وکارهای مبتنی بر فین تک کردند تا بتوانند در رقابت در کنار هم حضور داشته باشند. کشور ما نیز در چند سال گذشته در حوزه کسب‌وکارهای نوین مالی و ابزارهای نوین مالی توسعه چشمگیری پیدا کرده است.البته تمرکز بیشتر بر حوزه پرداخت بوده است و بخش های دیگر حوزه مالی و صنعت بانکداری از این قافله عقب مانده اند.
علاقه مطالعاتی بنده در دورانی که در مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی یا نهادهای پژوهشی و دانشگاهی فعالیت می‌کردم، در زمینه حوزه فین‌تک بود و مطالعات پژوهشی را در این زمینه‌ها انجام می‌دادم. زمانی که وارد معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری شدم، موضوع  فین‌تک‌ها را از سطح اجرا بررسی کردم و در ستاد فناوری اطلاعات و ارتباطات و فضای مجازی معاونت علمی ریاست جمهوری به عنوان دبیر ستاد، توسعه کسب‌وکار فین‌تکی و حمایت از آنها را در دستور کار قرار دادم و در سطح اجرا با موضوع فین‌تک‌ها آشنا شدم. زمانی که درهیات مدیره شرکت شاپرک بودم ، مجوز پرداخت یاری را به ثمر رساندیم  که تغییر و تحولی در زمینه شبکه پرداخت کشور به شمار می رفت. زمانی که وارد هیات مدیره سداد و ساختار بانک ملی شدم، تاسیس یک مرکز نوآوری برای بانک ملی به نام «فینوداد» را در دستور کار قرار دادیم که حمایت از فین‌تک‌ها و توسعه کسب‌وکارهای این حوزه را در دستور کار خود دارد فعالیت‌ها را در دانشگاه صنعتی امیرکبیر، دانشگاه صنعتی شریف و مجموعه باکس پیگیری کردیم. با راه اندازی مرکز شتابدهی و حمایت از کسب‌وکارهای فین‌تکی و همچنین ورود به مشارکت‌هایی در حوزه فناوری‌های نوین مالی و بانکی در دو سال گذشته فعالیت های خود را توسعه دادیم.

چه میزان از تبادلات مالی در دنیا توسط حوزه فین‌تکی انجام می‌شود؟

نمی‌شود مرزی بین بانکداری و فین‌تک قائل شد و بانک‌ها کارشان را از طریق فین‌تک‌ها و کسب‌وکارهای نوین انجام می‌دهند، لذا می‌توانیم بگوییم بالای 80 تا 90 درصد فعالیت‌های مالی مسیرشان از فین‌تک‌ها عبور می‌کند که حرف گزافی هم نزده‌ایم چراکه فعالیت‌های سنتی بانکداری رنگ می‌بازد و حتی ما شاهد آن هستیم که در سامانه‌های جدید، احراز هویت غیر حضوری انجام می‌شود و افتتاح حساب به دست ابزارهای نوین پرداخت و اپلیکیشن‌ها می‌افتد و شاید دیگر در چند سال آینده مراجعه حضوری به بانک‌ها رنگ و بوی خود را از دست بدهد و صرفا برای موارد خاصی این کار انجام شود.

چطور شد که سداد تصمیم گرفت در حوزه فین‌تکی وارد شود و زمینه‌هایی که در این حوزه وارد شده‌اید شامل چه بخش‌هایی است؟

سداد به عنوان شرکت فناوری اطلاعات بانک ملی ایران، مسوولیت تامین زیرساخت‌ها، تامین ابزارها و نرم افزارها و فناوری‌های به روز حوزه بانکی برای بانک ملی ایران را دارد و با توجه به این مسوولیت، اگر وارد این حوزه نمی‌شد، قطعا در شبکه بانکی کشور، هم بانک ملی و هم شرکت سداد از باقی رقبا عقب می‌ماند؛ به همین ترتیب تصمیم گرفتیم به این سمت حرکت کنیم و در زمینه‌های مختلفی ورود پیدا کردیم. در زمینه‌‌های مرتبط با Open Banking و زمینه‌های مرتبط با تامین مالی اقداماتی انجام شده اما پروژه بزرگی که در دستور کار داریم، پلتفرم جامع نوآوری باز یا (OPIN (Open Innovation است که در دست توسعه است و امیدواریم این پروژه بزرگ را با موفقیت پیش رو بگذاریم و خدمت جدیدی فراتر از بانکداری و حوزه مالی کشور ارائه دهیم.

با توجه به اینکه در اصل امروزه گوشی‌های هوشمند به بخش‌های جدایی ناپذیر در زندگی انسان‌ها تبدیل شده‌اند و مردم، بسیاری از خدمات مالی خود را بر روی گوشی انجام می‌دهند، با این رویکرد بفرمایید فین‌تک‌ها تا چه حد می‌توانند توسعه یابند و مزایای استفاده از آنها چیست و در دوران پاندمی کرونا تا چه میزان حوزه فین تکی موثر بوده است؟

کرونا نقش به سزایی در توسعه ابزارهای الکترونیکی و به ویژه بحث های پرداخت و مالی در دوران پاندمی داشته است؛ چراکه بانک‌ها یکی از مناطق حساس و خطرناک برای افراد، پرسنل و شهروندان هستند. حوزه فناوری‌های الکترونیکی در حوزه بانکداری توسعه چشمگیری داشته و اتفاقاتی که در این دوره افتاده بسیار بی نظیر بوده و مواردی که قبلا با ملاحظاتی جدی در مسائل حقوقی داشتیم را رفع کردیم و بحث‌هایی همچون احراز هویت و امضای الکترونیک نیز در این مدت حل شده است. پیشتر در حوزه بورس مردم به دفاتر پیشخوان مراجعه می‌کردند اما در حال حاضر این فرایند به صورت غیرحضوری انجام می‌شود و به سمتی پیش می‌رویم که افتتاح حساب هم غیرحضوری انجام شود. با این وجود کرونا تاثیر بسیار زیادی گذاشته و خواهد گذاشت و در نهایت سبک زندگی افراد در حوزه‌های مختلف من جمله مالی و پرداخت هم عوض می‌شود. توسعه ابزارهای مالی، پرداخت و فین‌تک‌ها به طبع می‌تواند موثر باشد تا این خلا را پر کند و زمانی که مردم نیازی در این حوزه دارند، قطعا سرویس‌های مورد نیاز آنها مورد استقبال قرار گرفته و می‌توانند اثر خود را بر این حوزه داشته باشند.

نقش فین‌تک‌ها در حوزه بانکداری و مخصوصا در دوران پاندمی کرونا توضیح دهید؟

نقش فین‌تک‌ها در بانکداری صفر تا صد است، یعنی فین‌تک‌ها می‌توانند در تمام عرصه‌های بانکداری حضور داشته باشند، حتی در فرایندهای Back Office (دفتر پشتیبانی) هم فین‌تک‌ها و رک‌تک‌ها (کسب‌وکارهای بر پایه فناوری‌های حقوقی) می‌توانند حضور پیدا کنند و محصولات نوآورانه‌ای ارائه دهند که صورت مساله‌های قبلی را پاک کنند.

نقش هوش مصنوعی در فین‌تک‌ها و مقابله با کلاهبرداری ها تا چه میزان موثر است؟

موضوعات AI و BI مسائلی جدایی ناپذیر در بحث‌های مختلف نوآوری هستند و زمانی که استارت آپ و کسب‌وکاری را در دنیا ارزیابی می‌کنند، یکی از ملاک‌ها و سنجه‌ها این است که این کسب‌وکار چقدر مبتنی بر AI و BI است و چقدر از آنها استفاده کرده است که نشان دهنده اهمیت استفاده از این حوزه است و هرچقدر از آنها استفاده بهتری شود، می‌توانند خدمات خود را بهتر به جامعه شهروندان عرضه و معرفی کنند و استفبال بهتری در بازار داشته باشند. در عرصه فین تکی از هوش مصنوعی استفاده های زیادی می توان کرد تحلیل رفتار و خوشه بندی مشتریان و سیستم های کشف تقلب مثالهایی از این دست هستند.

سداد در حوزه بانکداری موبایلی چه اقداماتی انجام داده است و آیا کیف پول الکترونیکی دارید؟

پروژه کیف پول الکترونیکی با همکاری بانک ملی، شرکت پرداخت الکترونیک سداد و هلدینگ سداد در حال انجام است و غیر از آن سرویس  Direct Debit هم داریم که بیش از 10 قرارداد با اپلیکیشن‌های مختلف دارد که در سرویس‌دهی است.

در حوزه‌هایی همچون ارزهای دیجیتالی وارد شده‌اید یا برنامه‌ای دارید؟

ارز دیجیتال را وارد نشدیم اما در حوزه بلاکچین وارد شدیم. حوزه ارز دیجیتال با توجه به محدودیت‌هایی که بانک مرکزی گذاشته است، ورود بانک‌ها و شرکت‌ها و کسب‌وکارها را محدود کرده است، اما در حوزه فناوری بلاکچین در مشارکت ققنوس قرار داریم و به عنوان یکی از شرکای اصلی ققنوس هستیم، ضمن اینکه با همکاری فینوداد و تعاونی مسکن هلدینگ داده ورزی سداد، طرحی را مبتنی بر بلاکچین در حوزه تعاونی مسکن اجرا می‌کنیم.

شرکت سداد در حمایت از استارت آپ‌ها و فین‌تک‌ها چه اقداماتی انجام داده است؟

مرکز شتابدهی راه اندازی کرده‌ایم. چند رویداد برگزار شده است که برگزیدگان آن انتخاب شدند و بعضی از این برگزیده‌ها در مرکز شتابدهی ما مستقر هستند و از آنها حمایت‌های ویژه‌ای شده است که شامل حمایت‌های مالی، آموزشی و مربی‌گری شده است.

برنامه‌های آینده در حوزه فین‌تک‌ها چیست و فکر می‌کنید چقدر از تبادلات بانکی روی کار آنها تاثیرگذار است؟

OPIN پلتفرم جامع نوآوری باز است که به عنوان هاب وظیفه حمایتی از استارت آپ‌ها و به ویژه فین‌تک‌ها را برعهده دارد و با ارائه سرویس‌های مختلف به آنها، این حمایت را انجام می‌دهد. سرویس‌های Open Banking، خدماتی که استارت آپها نیاز دارند و حتی برگزاری رویدادهای چالشی را این پلتفرم به استارت آپها ارائه می‌دهد. OPIN پلتفرم جامعی است و آنچه ما در نظر داریم و می‌خواهیم در آینده انجام دهیم، در قالب این پلتفرم خلاصه کرده‌ایم و امیدواریم با مشارکتی که در سطح اکوسیستم نوآوری اتفاق می‌افتد و با موجودیت‌های بیرونی اعم از سازمان‌های حمایت کننده دولتی، دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی و حتی شرکت‌های داخل اکوسیستم، این پلتفرم را اجرایی کنیم.

انتهای پیام