ضرورت تغییر پارادایم اکوسیستم فضایی ایران؛ تغییر رویکرد از فناوری‌محوری به نیازمحوری

بهروز ارسطو،محقق سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، آموزش و ترویج کشاورزی، در گفت‌وگو با خبرنگار سیتنا با بیان اینکه موفقیت‌های ایران در پرتاب ماهواره‌های پژوهشی ارزشمند است، تأکید کرد: ارزش واقعی فضا در خدمت‌رسانی به مردم و اقتصاد نهفته است، نه صرفاً قرار دادن ماهواره در مدار.

وی در ارزیابی خود از وضعیت «مردمی‌سازی فضا» گفت: پرتاب‌های اخیر موجب افزایش آگاهی عمومی، توسعه زیرساخت‌های زمینی و تقویت نیروی انسانی شده، اما همچنان دسترسی به داده‌ها محدود، آموزش عمومی ضعیف و خدمات قابل لمس برای مردم نادر است و به عبارتی فضا هنوز برای اکثریت مردم ایران، مردمی نشده است.

این محقق حوزه فضایی، با اشاره به دستاوردهای پژوهشی نظیر پایش منابع طبیعی و بلایای طبیعی، افزود: ماهواره‌های پژوهشی عمدتاً دقت و طول عمر محدودی دارند و نمی‌توانند نیازهای عملیاتی کشاورزی، مدیریت شهری یا محیط‌زیست را به‌خوبی پاسخ دهند.

وی با انتقاد از رویکرد فناوری‌محور به جای نیازمحور در طراحی ماهواره‌ها، تصریح کرد: اکوسیستم فضایی ایران نیازمند تغییر پارادایم است؛ باید از پرتاب به‌سوی خدمت‌رسانی حرکت کنیم.

ارسطو در ادامه، هفت پیشنهاد کلیدی برای تحول در حوزه فضایی غیردفاعی ارائه کرد:

• تغییر رویکرد از فناوری‌محوری به نیازمحوری و طراحی مأموریت‌ها بر اساس نیازهای واقعی کشاورزی، محیط‌زیست، آب، و مدیریت بحران.
• توسعه ماهواره‌های عملیاتی کوچک و چابک با تناوب تصویربرداری بالا و قیمت تمام‌شده پایین.
• ایجاد سکوی ملی داده‌ها و خدمات فضایی باز (Open Data Platform) برای دسترسی رایگان یا ارزان مردم، پژوهشگران و استارتاپ‌ها.
• توانمندسازی بخش خصوصی و استارتاپ‌ها با سیاست‌های حمایتی، چالش‌های نوآوری، و خرید خدمت از شرکت‌های ایرانی.
• فرهنگ‌سازی و آموزش عمومی از طریق مدارس، دانشگاه‌ها و رسانه‌ها برای شناخت کاربردهای سنجش از دور.
• تقویت همکاری بین‌سازمانی با تشکیل کمیته‌های راهبردی مشترک و پروژه‌های پایلوت کاربردی.
• همکاری بین‌المللی هوشمندانه با استفاده از داده‌های مکمل جهانی و مشارکت در طرح‌های تحقیقاتی مشترک.

به گفته ارسطو، مسیر آینده صنعت فضایی ایران نه در مدار زمین، بلکه در زمین زندگی مردم ترسیم می‌شود و تحقق یک اکوسیستم فضایی زنده، مستلزم باز کردن قفل داده‌ها، حمایت از نوآوران و اتصال فناوری به نیازهای روزمره جامعه است.

انتهای پیام

گفت و گو از سارا استوار