احقاق حق قربانیان فاجعه منا، نیازمند قدرت در فضای مجازی است

به گزارش سیتنا، هفته نامه «طلوع صبح» نوشت: مسئولان آل سعود با اظهارتی وقیحانه این فاجعه را بر گردن حجاج انداخته و مدعی شدند که بی نظمی آنها سبب کشتار هزاران نفر از مردم بیگناه در خاک این کشور شده است.

این ادعاها سبب شد تا مسئولان کشورمان و به ویژه مقام معظم رهبری از آل سعود انتقاد کنند. حضرت آیت الله خامنه‌ای در سخنانی با اشاره به فاجعه بزرگ منا، تأکید کردند: «دنیای اسلام سؤالات زیادی در این خصوص دارد و حکام عربستان بجای فرافکنی، باید با عذرخواهی از امت اسلامی و خانواده‌های داغدار، مسئولیت خود را در این حادثه سنگین بپذیرند و به لوازم آن عمل کنند. حضرت آیت الله خامنه‌ای، حادثه تلخ منا و تبدیل شدن عید قربان به عزای امت اسلامی را یادآور شدند و افزودند: انسان لحظه‌ای نمی‌تواند خود را از این غم فارغ بداند و این غم در چند روز اخیر بر دلهای ما و همه مسلمانان سنگینی می کند.

رهبر انقلاب، فرافکنی حکام عربستان و سر باز زدن از پذیرش مسئولیت این فاجعه را نادرست و اقدامی عقیم و بی اثر خواندند و گفتند: دنیای اسلام سؤالات زیادی دارد و جان باختن بیش از هزار نفر در این حادثه مسئله کوچکی نیست، بنابراین جهان اسلام باید برای این مسئله فکری کند.»

از سوی دیگر رییس جمهور کشورمان نیز که برای سخنرانی در مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک به سر می برد با اعتراض از اقدامات آل سعود آنها را به نقد کشید و گفت: «من به نمایندگی از سوی ملت بزرگی سخن می گویم که امروز در غم از دست دادن هزاران زائر مسلمان و صدها نفر از هموطنان خود به سوگ نشسته است؛ سالمندان، جوانان،زنان و مردانی که برای انجام مناسک مذهبی در گردهمایی عظیم معنوی و جهانی حج شرکت کرده بودند؛ولی متاسفانه قربانی بی‌کفایتی و سوء مدیریت مجریان شده و حتی به دلیل عدم پاسخگویی مسئولان، از شناسایی مفقودین و بازگرداندن سریع پیکر قربانیان به خانواده های عزادارشان دریغ شده است.

وی تصریح کرد: ابعاد فاجعه جان باختن و مجروح شدن هزاران انسان بی گناه از چهارگوشه جهان، فراتر از آن است که در حد یک سانحه طبیعی یا یک مسئله محلی با آن برخورد شود. رییس جمهور با بیان اینکه خسارت جریحه‌دار شدن عواطف میلیون‌ها مسلمان بزرگتر از آن است که صرفاً با محاسبات مادی قابل جبران باشد، ادامه داد: افکار عمومی خواستار آن است که مسئولان دولت عربستان سعودی بی‌درنگ، به مسئولیت بین المللی خود در تأمین دسترسی کنسولی فوری برای شناسایی سریع و بازگرداندن بدون تأخیر اجساد مطهر عمل نمایند.

وی تاکید کرد: همچنین ضروری است شرایط لازم را برای بررسی مستقل و دقیق علل و عوامل این فاجعه و روش های پیشگیری از تکرار آن، در آینده فراهم نمایند.»اما این نکات و هشدارها به گوش سعودی‌ها نمی رفت و در اقدامی توهین آمیز وزیر خارجه این کشور به رییس‌جمهورمان بی‌حرمتی کرد و اظهار کرد: ایرانی‌ها و رئیس جمهورشان آخرین کسی هستند که می‌توانند درباره سلامت حجاج یا دموکراسی سخن بگویند!داستان به همین جا ختم نشد.دولت سعودی که از ترس افشا شدن فاجعه منا، اجازه ورود افراد را به  این سرزمین نمی‌داد، روزها یک هیات از تهران را که برای شناسایی حجاج ایرانی قصد سفر به مکه داشت را پشت مرزهای خود نگهداشت.

پاسخ به گستاخی

بی حرمتی و اظهارات مقامات سعودی سبب شد تا محمد باقر نوبخت، سخنگوی دولت ایران، سه‌شنبه هفته گذشته در نشست خبری هفتگی خود بگوید: ایران از عربستان به خاطر حادثه منا در مجامع بین‌المللی شکایت می‌کند.وی افزود مقام‌های عربستان باید حداقل بپذیرند که مسئولیت سلامت حجاج «شرعا و عرفا و طبق پروتکل‌های بین‌المللی بر عهده آن‌ها است و به جای فرافکنی باید پاسخگو باشند.» وی درباره برخی گزارشات مبنی بر دفن اجساد ناشناخته قربانیان فاجعه منا در عربستان گفت: «اجازه دفن جان‌باختگان را نمی‌دهیم. باید بدون فوت وقت اجساد به شهرستان‌ها منتقل شود و تمام اعضای هیات دولت در فرودگاه حاضر می‌شوند.» 

تکاپو برای فرار از مسئولیت

فرافکنی‌های دولت سعودی برای فرار از بارمسئولیت این فاجعه با شیطنت‌هایی نیز همراه بود. در روزهای اولیه فاجعه فیلمی منتشر شد که نشان می‌داد یک کاروان اتومبیل در حال انتقال یکی از شاهزاده‌های سعودی هستند و آن اتفاق مسبب اصلی فاجعه شده است.ولی بعد از مدتی با تکذیب این فیلم و اعلام اینکه این تصاویر برای گذشته است، مدعی شدند برخی سعی در به هم زدن مراسم حج داشتند. مسئله به اینجا ختم نشد و بعد از مدتی نیز فیلم‌هایی منتشر شد که دولت سعودی با بولدوز در حال انتقال کشته‌شدگان است و این را نیز تکذیب کردند.به نظر می‌رسید، رسانه های سعودی به همراه اتاق فکری که تلاش داشت اذهان عمومی را آشفته کرده و از واقعیت دور کند به خوبی داشت به اهدافش می‌رسید.

حکومت نظامی رسانه ای آل سعود

در حالی که گفته می‌شد، سعودی‌ها همه دوربین‌های فضای حرم را بعد از حادثه جمع کردند و حتی تلفن‌های همراه حجاج را هم برای جلوگیری از انعکاس تصاویر احتمالی توقیف کرده‌اند ولی بازهم شاهد یک نوع حکومت نظامی رسانه ای در عربستان هستیم. رژیمی که مقصر یک فاجعه عظیم است برای جلوی گیری از انتقادات دست به هر اقدامی می‌زند و حتی رسانه‌های خود را تهدید می‌کند تا نکند مطلبی شبهه آمیز علیه این ماجرا بنویسند.

همیاری کشورهای منطقه با عربستان

البته عربستان با توجه به نفوذی که در برخی از دولت‌‌های منطقه دارد، سبب شد تا آنها نیز به کمک سعودی‌ها بیایند. درهمین راستا، روزهای اولیه فاجعه العالم نوشت: یک روزنامه مصری با طرح ادعایی عجیب گفت: حجاج ایرانی در مناسک حج به جای بیان عبارت لبیک اللهم لبیک، "لبیک یا حسین (ع)" را تکرار می کنند!در این ادعا که در صفحه اصلی این روزنامه و با تیتر درشت درج شده بود، نویسنده تلاش کرده فاجعۀ منا را به بی نظمی و شعار دادن حجاج ایرانی ربط دهد.در بخشی از این مطلب که تردید نویسنده و نگرانی از برملا شدن نادرستی ادعایش در آن موج می زند، آمده است: ویدیوهایی از سال های گذشته وجود دارد که نشان می دهد حجاج ایرانی در حالی که لباس های احرام را بیرون آورده و لباس دوخته (معمولی) پوشیده اند، شعار لبیک یا حسین سر می دهند!»؛ در حالی که با توجه به لهجۀ عربی و نوع لباس حاضران در این ویدیوها کاملا مشخص است که آنها در فضایی خارج از مناسک حج و چه بسا در ایام محرم و عاشورا و در کشوری عربی این شعار را سر داده اند.در سایت اینترنتی این روزنامه نیز ویدیویی منتشر شده که چند نفر عرب زبان، را نشان می دهد که در نمایی بسته و مکانی نامشخص، با لحن و لهجۀ کاملا عربی شعار لبیک یا حسین (ع) سر می دهند.ادعای روزنامه مصری و شعار عرب زبانان در ویدیوی مذکور، گاف عجیب محمد مرسی، رئیس جمهور، معزول مصر را در اذهان تداعی می کند که در پاسخ به پرسشی درباره ایران در تبلیغات انتخاباتی خود، ایران را یک کشور مهم "عربی" نامیده بود و گویی سلفی های طرفدار مرسی نمی خواهند حرف او را زمین بگذارند و "غیرعربی" بودن ایران را بپذیرند!»این خبرالعالم نشان‌دهند آن بود که عربستان در این جنایت تنها نیست و همانطور که در مسایل منطقه ای دولت‌های خاورمیانه به او کمک می‌کنند در این جنایت نیز او را یاری می‌دهند.این پایان ماجرا نبود و پاکستان نیز به کمک عربستان آمد و برخی منابع از ممانعت حکومت این کشور برای انتقاد از عربستان خبر دادند.

انفعال رسانه‌ای ایران

نکته مورد تامل اینجا بود که در میان این تلاش‌‌های شبانه روزی آل سعود برای تبرئه خود و انداختن مشکل برگردن ایران، رسانه‌های داخل ایران و در صدر آن صداوسیما در انفعالی شدید تنها به بررسی ابعاد حادثه می‌پرداختند و در وادی جنگ رسانه‌ای بازی را واگذار کرده بودند. در همین راستا مشرق در گزارشی نوشت: «کاربران سعودی در توییتر که بخش زیادی از آنان را جامعه وهابی این کشور تشکیل می‌دهند، پس از ساعت‌ها سکوت پس از وقوع این فاجعه، جنگ روانی مضحک و توهم آمیزی را راه انداختند و با ساختن هشتگ‌هایی مانند #ایران_تقتل حجاج و #ایران_تقتل، ایران را مقصر وقوع این حادثه می‌خوانند. با تبلیغات گسترده سعودی‌ها، هم اکنون این کمپین ضدایرانی در حال گسترش در شبکه‌های اجتماعی است و جز ۱۰ هشتگ مورد استفاده در عربستان و ۵ هشتگ محبوب در امارات شده است. در همین راستا، وب سایت‌های عربی نزدیک به دولت سعودی از جمله اوطان نیوز مدعی شده‌اند که ایران نقشی ویژه در حادثه منا داشته است.» این گزارش نشان می‌داد با وجود آنکه آل سعود را خاندانی تن پرور می‌خواندیم ولی دیدیم که در موقع بحران خوب یادگرفته‌اند که چگونه از لاک دفاعی خود بیرون بیایند و حمله کنند. 

گل به خودی مخالفان روحانی

جدا از حاشیه هایی که فاجعه منا در پی داشت، اتفاق‌های جالب توجه دیگری نیز در این هفته‌ای گذشت رخ‌داد و آن سوءاستفاده مخالفان روحانی از فرصت به وجود آمده برای تخریب چهره‌دیپلماسی دولت بود.به نظر می‌رسید ورشکستگان سیاسی ایران که بازی را سال 92 به روحانی باخته بودند، عزم خود رابرای استفاده از فاجعه منا جزم کرده و تمام توان خود را برای تخریب دولت یازدهم به کار گرفتند. در همین راستا برخی رسانه‌های مربوط به جریانات خاص بحث شعار انتخاباتی روحانی که گفته بود، اعتبار را به پاسپورت ایرانی بازخواهد گرداند، را پیش کشیدند و کارشکنی‌های دولت سعودی برای عدم صدور روادید هیات ایرانی را بر سر روحانی کوبیدند.گویی آنها دشمن را اشتباه گرفته بودند.

قدرت رسانه را زیاد کنیم

ولی وضعیت صورت گرفته در فاجعه منا و عدم پاسخگویی رسانه ای آل سعود نشان داد که بیشتر از پیش باید خود را در عرصه رسانه‌ای قوی کنیم. به نظر می‌رسد دیگر دوران جنگ‌های کلاسیک و سخت به پایان رسیده و مسئولان کشور باید به دنبال آن باشند که در کارزار های این چنینی از پس دشمنان خود بربیایند و به جای اینکه محدودیت‌‌های بی مورد برای فضا مجازی ایجاد کنند به نحوی فضا را مدیریت کنند که از استعدادها و فرصت‌های تکنولوژی‌های مدرن به نفع کشور استفاده شود.

انتهای پیام