تلویزیون، مسابقات فوتبال و ماه مبارک رمضان

سیتنا - از دو هفته قبل، استفتائاتی از مراجع معظم تقلید درباره برگزاری مسابقات فوتبال در ماه مبارک رمضان صورت گرفت و متن سؤال و جواب‌ها در رسانه‌های مکتوب و مجازی منتشر شد. خلاصه و جمع‌بندی جواب‌ها اینست که اگر مسابقات فوتبال یا هر ورزش دیگری موجب روزه خواری شود، انجام آن حرام است.

بهانه‌ای که متولیان امور ورزشی مطرح می‌کنند اینست که طبق مقررات فدراسیون جهانی فوتبال چاره‌ای غیر از برگزاری این مسابقات در زمان مقرر که اکنون با ماه مبارک رمضان همزمان شده است ندارند. البته برنامه مسابقات را طوری تنظیم کرده‌اند که بعد از مغرب انجام شوند و با ساعات روزه‌داری همزمان نباشند.

پاسخی که به این بهانه در مقالات و مطالب منتشر شده در روزنامه‌ها و رسانه‌های مجازی داده شده اینست که فدراسیون جهانی فوتبال چنین مقرراتی ندارد و زمان بندی مسابقات در اختیار خود کشورهاست. برای نمونه به عملکرد کشور ترکیه اشاره شده که سال گذشته این مسابقات را در ماه مبارک رمضان برگزار نکرد و با مشکلی نیز از نظر فدراسیون جهانی فوتبال مواجه نشد. وانگهی حتی اگر فدراسیون جهانی فوتبال نیز بخواهد اجباری را اعمال کند که با احکام دینی در تعارض باشد، روشن است که نمی‌توان حکم دین را به خاطر مقررات فدراسیون کنار گذاشت. از طرف دیگر، طبیعی است که ورزشکاران برای آمادگی جسمی جهت مسابقات اول شب، خود را مجاز به روزه نگرفتن می‌دانند.

نکته بسیار مهم در این مقوله اینست که متولیان ورزش کشور باید به نقطه نظرات مراجع تقلید احترام بگذارند و برنامه‌های خود را بگونه‌ای تنظیم کنند که با رهنمودهای آنان در تضاد نباشد. حتی نیازی نیست کار به استفتاء و صدور فتوا کشیده شود و مبحث حلال و حرام مطرح گردد تا متولیان ورزش برای اجرای حکم دینی و خودداری از ارتکاب اقدامی که با حکم شرع منافات دارد وادار به ترک یا انجام کاری شوند، همینقدر که متولیان ورزش احساس کنند بزرگانی همچون مراجع عظام تقلید نسبت به اقدامی نظری دارند، باید خود را به تأمین نظر آنان موظف بدانند به ویژه آنکه یک موضوع مورد اتفاق نظر کلیه مراجع باشد.

موضوع مسابقات فوتبال در ماه مبارک رمضان از مواردی است که کلیه مراجع عظام تقلید متفقاً انجام آن را نهی کرده‌اند و با عبارات و الفاظ مختلف از مسئولان ورزش کشور خواسته‌اند از برگزاری آن در ماه مبارک رمضان خودداری نمایند. کسانی که در مسند مدیریت ورزش کشور قرار دارند و بخشی از مسئولیت‌های نظام جمهوری اسلامی برعهده آنهاست اگر نظر مراجع تقلید را تأمین نکنند، از دیگران چه توقعی می‌توان داشت؟

متأسفانه بعد از دو هفته انتشار پیاپی فتاوای مراجع عظام تقلید درباره مسابقات فوتبال در ماه مبارک رمضان و اعلام نظر منفی آنان در این باره، هنوز متولیان ورزش کشور به این خواسته تمکین نکرده‌اند و برنامه‌های این مسابقات را تغییر نداده‌اند. این بی‌تفاوتی بهیچوجه قابل قبول نیست و هیچ بهانه‌ای از متولیان ورزش کشور در این زمینه نمی‌تواند پذیرفتنی باشد.

جنبه دیگر این موضوع، که با عملکرد مسئولین رسانه ملی به ویژه تلویزیون وجه مشترک دارد، اینست که ماه مبارک رمضان به دلیل ویژگی عبادی که دارد با سایر اوقات سال متمایز است. در احوالات پیامبر اکرم صلی‌الله علیه و آله آمده است که آن حضرت در ماه مبارک رمضان بسیاری از کارها را کنار می‌گذاشتند و اوقات خود را به عبادت می‌گذراندند. در عصر حاضر نیز آنچه از سیره بنیانگذار نظام جمهوری اسلامی حضرت امام خمینی دیده‌ایم همین روش را تأیید می‌کند. ایشان اکثر اوقات خود را در ماه مبارک رمضان به عبادت اختصاص می‌دادند. این روش باید برای مردم سرمشق باشد و شرایط نیز باید بگونه‌ای باشد که مردم بتوانند فارغ از امور دیگر به عبادت توجه کنند و امور دیگر به ویژه سرگرمی‌ها موجب ضایع شدن فرصت عبادت آنها نشوند.

متأسفانه چند سال است که تلویزیون در شب‌های ماه مبارک رمضان با پخش کردن مجموعه‌های تلویزیونی سرگرم کننده، که البته اکثر آنها دارای اشکالات زیادی نیز هستند، بهترین اوقات مردم را که از مغرب تا نیمه شب است پر می‌کند و آنها را از رفتن به مسجد و توجه به عبادات و معنویاتی که مخصوص شب‌های ماه مبارک رمضان است محروم می‌نماید. متولیان رسانه ملی نیز به بهانه‌ها و توجیهاتی متوسل می‌شوند که شبیه عذر بدتر از گناه است. روشن است که مشتریان ماهواره به برنامه‌های تلویزیون ما هر چند هم به طرف اباحیگری برود توجهی نمی‌کنند. اقشاری که با مقولات دینی سروکاری ندارند نیز اصولاً از موضوع این بحث خارجند. بنابر این، فقط مذهبی‌هائی باقی می‌مانند که مشتری مسجد و آداب دینی و عبادی ماه مبارک رمضان هستند و ضمناً با تلویزیون جمهوری اسلامی هم مشکلی ندارند. متأسفانه متولیان رسانه ملی همین قشر مذهبی را میان مسجد و مجموعه‌های سرگرم کننده تلویزیونی مردد می‌کنند و عده‌ای از آنها را از رفتن به مراکز عبادی و رسیدن به اعمال عبادی شب‌های ماه مبارک رمضان محروم می‌نمایند. این، البته معجزه تلویزیون نیست، بلکه طبع سرگرمی پسند این قشر از مردم است که آنها را درحالت سنگین جسمی بعد از افطار، پای تلویزیون می‌نشاند و بهترین فرصت عبادت را با سرگرمی‌های نه چندان مفید و بلکه چه بسا بدآموز جایگزین می‌کند.

امسال، به این مجموعه‌های تلویزیونی، مسابقات فوتبال هم اضافه شده و مشکل را دو برابر کرده است. به همین دلیل، انتظار از متولیان رسانه ملی اکنون دو چندان است؛ اول اینکه خود رسانه ملی در عملکرد خود تجدیدنظر کند و به جای تشویق مردم به نشستن پای تلویزیون، آنها را به رفتن به مساجد و محافل مذهبی ترغیب نماید. و دوم اینکه با مراجع معظم تقلید همنوائی کند و متولیان ورزش را به انصراف از برگزاری مسابقات فوتبال در ماه مبارک رمضان تشویق نماید. متأسفانه متولیان رسانه ملی نه تنها چنین نکرده‌اند بلکه در دو هفته گذشته حتی فتاوای مراجع تقلید را نیز به اطلاع مردم نرسانده‌اند! معلوم نیست این چه رسمی است که رسانه ملی در مواقع نیاز دست به دامان مراجع تقلید می‌شود ولی در مواقع دیگر اصولاً وجود مراجع را نادیده می‌انگارد!  

منبع: سرمقاله روزنامه جمهوری اسلامی