تحلیلی بر اطلاق صحیح به واژه «فناوری»

به گزارش گروه دریافت خبر سیتنا، مهندس محمدعلی چمنیان در این سخنرانی اعلام داشت: در سلسله همایشاتی که امسال شاهد برپایی چهارمین دوره آن هستیم، همواره «فناوری»، بحث اصلی و محوری بوده، در حالی که در این سال‌ها کم‌تر به اصل موضوع «فناوری» در همایش پرداخته شده است و من می‌خواهم در ارائه خود به این موضوع بپردازم.

وی با بیان این‌که در خصوص فناوری تعاریف متفاوت و متخلفی وجود دارد، افزود: آن چیزی که در همه تعاریف مشترک است، اینست که عموماً جایگاه فناوری را حلقه وصل دانش و محصول برمی‌شمرند.

مهندس چمنیان در تعریف فناوری گفت: تعریف ساده‌ای برای فناوری ارائه می‌شود، که آن «کاربرد دانش و ابزار جهت حل مسئله» است.

مدیرعامل شرکت نیان الکترونیک در خصوص سیر تطور ورود واژه «فناوری» در عرصه جهان، بیان داشت: قرن 18 میلادی بود که موضوع فناوری در جوامع مطرح گردید، اما در آن دوران فناوری لزوما مرتبط با دانش نبود و هر فردی که کار جدیدی را انجام می‌داد، به آن فناوری می‌گفتند. در زمانی که ادیسون سیستم‌های برقی را اختراع کرد، هنوز تئوری‌های مهندسی برق به طور کاملی تدوین شده نبود، اما به کاری که او کرد نام فناوری نهادند، چرا که تعریف فناوری در آن زمان فرق داشت. در اویل قرن بیستم بود که به تعریف فناوری، فاکتور دانش نیز اضافه شد، یعنی فناوری استفاده و به کارگیری از دانش بود. در قرن 21 فاکتورهای دیگری نیز به این تعریف اضافه شد و در بخش خروجی محصول، نکاتی مطرح شد. به عنوان مثال، گفتند محصولی که ماحصل یک فناوری است، باید بتواند مسئله‌ای از بشر را حل کند و رقابت‌پذیر باشد، چرا که در قرن بیستم بسیاری از نیازهای اولیه زندگی بشر ارضاء شده بود. همان‌طور که مبرهن است، در همه این تعاریف کماکان تاکید اصلی بر دانش است، یعنی اگر حرفی از فناوری شود، اما دانش در آن حضور نداشته باشد، بحثی غلط است.

وی با بیان این‌که باید دانست که اطلاق فناوری به یک پدیده، خروجی و نتیجه، غلط است، افزود: آن چیزی که نام فناوری بر آن گذاشته می‌شود، فعالیتی انسانی است. در بسیاری از مباحث شاهد هستیم که از فناوری سخن به میان می‌آید، اما آن چیزی که به آن پرداخته می‌شود اصلا فناوری نیست. به عنوان مثال، چند سال گذشته در بسیاری از کارخانجات رسم بود که اگر در کارخانه‌ای، ماشینی بزرگ و عجیب وجود داشت، آن را فناوری آن کارخانه برمی‌شمردند؛ در حالی که صرف مجهز بودن به ماشین‌آلات و سخت‌افزار نوین، فناوری نیست. کار با ابزار را فن گویند و به کسی که توانایی کار با آن ماشین را دارد نیز تکنسین اطلاق می‌شود و نه فردی فن‌آور. قبل از آمدن آن ماشین باید دانش و علم انجام فعالیت آن وجود داشته باشد، به طوری که بتوان آن فعالیت را بدون وجود آن ماشین نیز انجام داد و صرف وجود آن ماشین جهت افزایش سرعت، دقت، توان و... باشد. اگر بدون وجود ماشین امکان انجام آن فرآیند وجود داشته باشد، می‌توان گفت آن فناوری در آن شرکت وجود دارد.

مهندس چمنیان در تشریح یکی‌دیگر از اطلاق‌های اشتباه به واژه فناوری گفت: موردی دیگری که در خصوص اطلاق غلط به واژه فناوری وجود دارد، استفاده اشتباه این واژه در عوض «محصول» است، وقتی حرف از همایش فناوری‌های برتر می‌شود، به این معنا نیست که باید در این همایش، محصولات جدید تولیدی را ارائه کرد. وقتی حرف از فناوری است باید روش و دانش ساخت آن محصول جدید ارائه شود. وقتی شرکتی می‌گوید صاحب فناوری است، باید از او درباره محصول تولیدی سوال شود.

مدیرعامل شرکت نیان الکترونیک با تاکید بر این‌که فناوری و تکنولوژی به هیچ وجه خریدنی نیست و باید آن را فراگرفت، افزود: شرکتی به واسطه مهندسی معکوس و یا هر روشی، امکان ساخت محصولی با مشخصات خاص را به دست می‌آورد، این اتفاق به تنهایی دست‌آوری فناوری نیست، ما وقتی می‌توانیم بگوییم آن شرکت فناوری ساخت آن محصول را دارد، که بتواند آن محصول را در مشخصات و ظرفیت‌های متفاوتی تولید کند.

وی ادامه داد: یکی از راه‌های شناسایی فناوری، وجود توان رقابت‌پذیری است. یعنی فردی که می‌گوید فناوری تولید محصولی را دارد، باید بتواند در رقابت با سایر شرکت‌های تولید کننده مشابه آن محصول، اقدامی انجام دهد. علاوه بر رقابت‌پذیری، باید فناوری توان حل مسئله را داشته باشد و با تغییر نیازها بتواند آن فناوری را به روز کند و اگر این امکان وجود نداشته باشد، نمی‌توان به آن محصول فناوری اطلاق کرد.

مهندس چمنیان با تصریح این‌که ما باید نقشه راه دقیقی به دست داشته باشیم تا بتوانیم در هر زمان مطابق با نیازهای جدید ایجاد شده، راهکار ارائه کنیم، افزود: خیلی‌ها می‌گویند «مگر نیاز است که دوباره چرخ را اختراع کرد؟»، متاسفانه این شعار سبب شده افراد زیادی به سراغ فناوری، به معنای واقعی آن نیایند. در فناوری ما باید به سراغ به دست آوردن دانش برویم، حتی اگر در قبل بوده و ایجاد شده است، تا بتوانیم دانش آن را یاد بگیریم. البته خوشبختانه به مرور با تغییر رویکردها در کشور و گسترش فعالیت‌های استارتاپی، رویه در این زمینه در حال تغییر است.

وی با بیان این‌که یکی‌دیگر از اشتباهات، اطلاق واژه فناوری به خدمات مهندسی است، گفت: در یادگیری روش ساخت یک نیروگاه، فناوری به دست نیامده است و گاهی با شعار فناوری منابع کشور را به این سمت جذب می‌کنند. در فناوری دانش در اختیار فرد است و امکان تغییر و تحول در آن را دارد، اما در عرصه خدمات مهندسی این‌گونه نیست.

مدیرعامل شرکت نیان الکترونیک با اذعان بر این‌که در محورهای کنفرانس کم‌تر به مفهوم اساسی فناوری پرداخت شده است، افزود: ما باید حضور دانشگاه‌ها و نهادهای علمی را در کنفرانس‌ها افزایش دهیم تا دانش دانشگاه‌ها را در مسیر حل مسائل استفاده کنیم، نه این‌که دچار شیفتگی فناوری شویم، مسئله‌ای که متاسفانه بسیاری از همایش‌ها و کنفرانس‌ها به آن دچار شده‌اند.

مهندس چمنیان در جمع‌بندی صحبت‌های خود بیان داشت: فناوری نوین، آن چیزی است که از دانش نوین استفاده می‌کند و ما نمی‌توانیم دو فاکتور دانش و فناوری را از یک‌دیگر جدا کنیم. با این اوصاف باید بگویم که تعریف صحیح و کامل فناوری، توانایی به گارگیری دانش نوین، سخت افزار و نرم افزار و روش‌های بروز برای ایجاد محصولات جدید در فضای پرچالش و رقابتی امروز جوامع، است.

انتهای پیام