اعتیاد به اینترنت محصول شرایط نابسامان اجتماعی است

اعتیاد اینترنتی نوعی اختلال روان‌شناختی- اجتماعی است که شامل نوعی وابستگی رفتاری به اینترنت است و استفاده بیمارگونه و وسواسی از اینترنت را شامل می‌شود.

به گزارش سیتنا، آمارهای پژوهشی در ایران نشان می‌دهد که بیشتر کاربران دارای اعتیاد به اینترنت در ایران پسر هستند و همچنین میزان اعتیاد افراد مجرد به اینترنت چندین برابر افراد متأهل است. اعتیاد اینترنتی نوعی اختلال روان‌شناختی- اجتماعی است که شامل نوعی وابستگی رفتاری به اینترنت است و استفاده بیمارگونه و وسواسی از اینترنت را شامل می‌شود.

کار‌شناسان از ۶ مشخصه برای تشخیص اعتیاد اینترنتی نام می‌برند:
۱. برجستگی: اینترنت تم غالب زندگی، احساسات و رفتار فرد باشد.
۲. تغییر خلق و خو: فرد هنگام استفاده از اینترنت تغییر در رفتار و احساسات داشته باشد.
۳. تحمل: افزایش میزان استفاده از اینترنت برای رسیدن به خلق و خوهای دل‌چسب.
۴. علایم ترک: اگر فرد استفاده از اینترنت را متوقف کند دچار ناخوشی شده و علایم منفی مانند افسردگی و پرخاش از خود نشان می‌­دهد.
۵. کشمکش: استفاده از اینترنت باعث به وجود آمدن درگیری با افراد دیگر در جریان زندگی روزمره می‌گردد.
۶. عود: بیمار تمایل به سرگرفتن رفتارهای اعتیادگونه خود حتی سال‌ها بعد از ترک دارد.

انواع اعتیاد اینترنتی
۱. بازیهای اینترنتی؛ معمولاً ۷۰ درصد از اعتیاد به اینترنت را بازیهای آنلاین تشکیل می‌دهند.
۲. اعتیاد به ارتباط‌های اینترنتی؛ شامل بودن در شبکه های اجتماعی، چت و تالارهای گفت‌وگو، افرادی که دچار اعتیاد به گپ زدن و گفت‌وگوی اینترنتی می‌شوند، معمولاً بیش از حد درگیر روابط اینترنتی هستند. دوستی اینترنتی خیلی سریع اهمیت و جایگاه روابط خانوادگی و دوستان قدیمی را می‌گیرد. به ظاهر مبتلایان به این بیماری دائم در اینترنت دنبال اسم خودشان می‌گردند.
اینکه چند نفر و از کجا به وبلاگ یا سایتشان لینک داده‌اند برای آن‌ها بسیار مهم است و مدام به سایتشان سر می‌زنند و احتمالاً از کمبود یا افزایش بازدیدکنندگان دچار استرس می‌شوند. خود افشاگری وبلاگی مسئله دیگری است که محققان آن را یک بیماری خوانده‌اند. گروهی از مردم راز‌ها و اسراری را که معمولاً شخصی و خصوصی قلمداد می‌شود، روی وبلاگ‌هایشان افشا می‌کنند که دامنه آن از عکس‌های خصوصی گرفته تا روابط خصوصی امتداد دارد.
۳.اعتیاد جمع‌آوری اطلاعات: در این نوع اعتیاد، فرد شیفته غنای اطلاعات وب می‌شود و جست‌وجوی بیش از اندازه برای جمع‌آوری اطلاعات، از پیامدهای این شیفتگی است. وبلاگ نویسی و خرید اینترنتی بیش از اندازه و اینترنت گردی از همه جا، آشغال جمع کنی اینترنتی، از دیگر موارد اعتیاد اینترنتی هستند.

عوامل ایجاد کننده اعتیاد اینترنتی
اینکه هر وقت فرد احساس ناامیدی، افسردگی و تنهایی و عدم جذابیت می‌کند و به سراغ عامل تسکین دهنده می‌رود، یکی از مشخصه های رفتار اعتیادآور است. عوامل پیش زمینه‌ای نیز در این بین مهم هستند، مانند عزت نفس پایین که باعث می‌شوند فرد به اینترنت روی بیاورد. در کل ممکن است که اعتیاد به اینترنت تنها واکنشی باشد به زندگی رقت بار فرد. در واقع مواد تخدیر کننده مانند الکل، دارو و اینترنت در واقع یک مفعول شرایط نابسامان اجتماعی هستند و خود آن‌ها فاعل شرایط بد نیستند. یک عامل دیگر مسخ کنندگی رسانه‌ها هستند، زیرا باعث می‌شوند که افراد در برابر مشکلاتی که دارند هیچ واکنشی نشان ندهند، درست مانند مواد مخدر. فرد معتاد دیگر به دنبال کار نمی‌رود و برای مشکلات خود دست به فعالیت نمی‌زند و به همین دلیل روی به رسانه می‌آورد و مواد مخدر، تا مسخ گردد و آلامش تسکین یابد. اینترنت ماده مخدری برای فرار از واقعیت است. بار‌ها دیده یا شنیده‌ایم که گاهی یک کاربر اینترنت تا چند روز پشت رایانه حتی غذا نمی‌خورد. این امر در واقع نمایانگر این جدا سازی فرد از واقعیت است که حتی فرد نیازهای اولیه برای زنده ماندن خود را جدّی نمی‌گیرد و آن‌ها را واقعی نمی‌پندارد.

راهبردهای درمانی چیست؟
تأثیرات اعتیاد اینترنتی هم جسمانی است و هم بیرونی و مربوط به زندگی شخصی.
پیامدهای زیستی شامل آسیب‌هایی مانند کمر درد و خستگی چشم و بی‌تحرکی بر اثر عدم ورزش رخ می‌دهند. اختلال در الگوهای خواب شبانه نیز از سایر پیامد‌ها است. در موارد شدید استفاده از کافئین از سوی کاربر برای استفاده طولانی مدت از اینترنت مشاهده شده است. این آسیب‌ها در برابر آسیب های روانی بسیار کم‌رنگ‌تر هستند.

به گزارش طبنا، برای درمان اعتیاد به اینترنت، هرگز استراتژی ممانعت از ورود فرد بیمار به اینترنت تجویز نمی‌شود. معمولاً استراتژی هایی که پزشکان در این مورد پیشنهاد می‌دهند بر مدیریت زمان روزانه و استفاده از برنامه های جایگزین تأکید دارد. باید فرد را توانمند کرد زیرا فرد توانمند با عزت نفس بالا اینترنت را در کنترل خود می‌گیرد و نه اینترنت وی را.

۱. تمرین در مقابل؛ مدیریت زمان یکی از فاکتورهای مهم در اعتیاد اینترنتی است زیرا بیشترین ضربه را فرد از این نوع اعتیاد، از زمانی که از دست رفته است می‌خورد و نه از آسیب جسمانی. اولین سؤال پزشک نیز باید این باشد که فرد در طول روز و هفته چقدر در اینترنت است، چه ساعت‌هایی در روز و در کجا معمولاً به اینترنت دسترسی پیدا می‌کند. این سؤال‌ها برای برنامه‌ریزی طرح درمانی برای طرح‌ریزی یک الگوی زمانی جدید زندگی مناسب هستند. به عنوان مثال از بیمار بخواهیم به جای بررسی روزانه پست‌های الکترونیک، در صبح، دوش بگیرد و یا به بیمار بگویند تا استفاده از اینترنت را تا بعد از شام به تعویق بیندازد. اگر بیمار حاضر به ترک رفتار نیست از او بخواهیم حداقل هر نیم ساعت از اینترنت خارج گردد و یا مکان استفاده از اینترنت را تغییر دهد.
۲. پرهیز: در روش دیگر باید از افراد خواسته شود ۵ مزیتی که از استفاده روزانه از اینترنت را به دست می‌آورند همراه با ۵ تا از معایب آن بنویسند تا ببینند کدام یک از آن‌ها دارای چربش بیشتری بر دیگری دارد. یکی از دلایل اعتیاد اینترنتی عدم حمایت از جانب گروه‌های دوستی و ضعف در روابط گسترده اجتماعی است که این امر باعث آن می‌شود تا فرد به دنبال این‌گونه از ارتباطات در اینترنت برود.

حرف آخر
به طور کلی اعتیاد به اینترنت ناشی از عزت نفس پایین فرد کاربر و مشکلات در برقراری ارتباط و زندگی در جهان واقعی است و هرچه قدر این مشکلات در جامعه بیشتر باشد میزان اعتیاد به اینترنت نیز افزایش می‌یابد و مشکل زمانی حاد می‌شود که اعتیاد به اینترنت این مشکلات را افزایش می‌دهد. باید توجه داشت که کشور ما نیز از این قاعده مستثنی نیست و مسئولین امر باید به طور کار‌شناسی در پی پیشگیری و به حداقل رساندن این مشکل در جامعه باشند تا سلامت جامعه ما دست‌خوش آسیب‌های ناشی از استفاده بی‌رویه از اینترنت نشود.

منبع: روزنامه سیاست روز