یک گزارش واقعی از نمایشگاه بین‌المللی جیتکس؛ یک الکامپ عربی
سازمان خبری فناوری اطلاعات و ارتباطات (سیتنا) - سی‌ویکمین هفته فناوری خاورمیانه عصر پنج‌شنبه به کار خود پایان داد. در این نمایشگاه که در فضایی به وسعت 76 هزار مترمربع برگزار شد، بیش از 3500 شرکت از 57 کشور حضور داشتند که پنج کشور قزاقستان، لیتوانی، مالت، مراکش و فلسطین برای نخستین‌بار در نمایشگاه بین‌المللی جیتکس حضور یافته‌اند.
هرچند که حضور چشمگیر و انبوه ایرانی‌های بازدید کننده از این نمایشگاه شاید فقدان دستاوردهای فناوری کشورمان را کمرنگ‌تر جلوه دهد، اما به هر حال نبود نام و پرچم ایران در کنار کشورهای منطقه و حتی کشورهایی که تازه معنی و مفهوم فناوری اطلاعات و ارتباطات را درک کرده‌اند، می‌تواند معانی و تعبیرهای متفاوتی داشته باشد.
همواره مسوولان دولتی در پی اعلام آمارهای جهانی ضریب نفوذ فناوری‌های جدید در کشور این آمارها را یا اشتباه و شیطنت‌آمیز تفسیر کرده‌اند. اما در دو سال گذشته عدم برپایی پرچم کشورمان در این نمایشگاه بین‌المللی گواه مشکلاتی بوده‌است که پیش روی این بخش از فناوری ایران قرار دارد. مشکلاتی همچون قبضه بازار ایران توسط برندهای چینی نداشتن استانداردهای جهانی در بین تولیدات داخلی، مصرف کننده بودن در این حوزه یا حتی تحریم‌های اقتصادی ونیز حضور کمرنگ شرکت‌های مقتدر ایرانی در بازار جهانی، در کنار عدم حمایت‌های نهادهای دولتی از شرکت‌های فعال یا شرکت‌های دانش بنیان شاید بخشی از این مشکلات باشد.
وقتی حمایت‌ها رنگ می‌بازد
همانطور که گفته شد غرفه ایران طی چندین سال یکی از غرفه‌های ثابت کشوری در بین سایر شرکت کنندگان این نمایشگاه بود اما در دو سال گذشته به دلیل عدم تخصیص حمایت‌های دولتی این غرفه در نمایشگاه برپا نمی‌شود. پیش از این و در زمانی که شرکت ثنارای مسوول برگزاری غرفه ایران بود (البته در دوره اول مدیریت این شرکت) شرکت‌های دانش‌بنیان برای حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی تحت اجرای این شرکت باید از انواع فیلتر‌های علمی عبور می‌کردند. بعدها و در زمانی که شرکت پارسان نماینده جیتکس در ایران شد نیز باز هم عملکرد این شرکت صرفا به معنای فروش فضای نمایشگاهی به شرکت‌های ایرانی نبود، بلکه سعی می‌شد شرکت‌هایی برای حضور در این رخداد بین‌المللی مورد تشویق قرار گیرند که حرفی برای گفتن داشته باشند.
اما به هر حال دو سال است که خبری از پاویون ایران در هفته فناوری خاورمیانه نیست. در این حال غرفه پارک‌های فناوری خراسان در یک متراژ بالا اقدام به جمع‌‌آوری شرکت‌هایی می‌نماید که گفته می‌شود دانش بنیان هستند. شرکت‌هایی که گفته می‌شود حرفی برای گفتن دارند و دارای توان صادراتی هستند. اما با این حال در دو سال گذشته این غرفه با برافراشتن پرچم ایران به نوعی این ذهنیت را در اذهان ایجاد می‌کند که متعلق به کشور ایران است. اما غرفه‌ای است با طراحی نامناسب که به‌رغم حضور پرشور و پر تعداد مدیران ایرانی بازدید کننده، اما به نوعی به یک غرفه نامناسب در بین سایر بازدیدکنندگان و در کنار سایر غرفه‌ها بدل می‌شود. غرفه‌ای که غرفه‌دارانش در روز آخر نمایشگاه به جای استفاده از آخرین فرصت‌های این رخداد جهانی برای رایزنی‌های یک سال پیش روی خود، غرفه را خالی کرده، یا از روز قبل از آن به کشور بازگشته‌اند یا در پاساژهای معروف دبی مشغول خرید سوغاتی برای بستگان خود هستند. غرفه‌ای که کمتر شرکت‌های حاضر در آن حتی کارت ویزیت یا بروشور به زبان لاتین در اختیار داشتند!
کمال محامدپور، مسوول ستاد توسعه‌ای سی تی معاونت علم و فناوری ریاست‌جمهوری که برای بازدید از این نمایشگاه به جیتکس آمده بود در این باره و در گفت‌و‌گو با دنیای‌اقتصاد در مورد حضور شرکت‌های ایرانی در جیتکس می‌گوید: همین که این چند شرکت جوان ایرانی شهامت داشتند و حاضر به شرکت در یک نمایشگاه بین‌المللی شده‌اند در حقیقت یک گام به جلو است، اما فکر می‌کنم مجموعه شرکت‌هایی که در این نمایشگاه حضور پیدا کرده‌اند یک بخش بسیار جزئی از توان کشور است و ما می‌توانستیم حضور پررنگ‌‌تری در این نمایشگاه داشته باشیم که توانایی‌های کشورمان را در بخش دانش و تکنولوژی به معرض دید عموم قرار دهیم.
وی در پاسخ به این سوال که چرا در هیچ سالی ایران به شکل پرقدرت و در قالب یک غرفه مقتدر و با متراژ بالا در جیتکس حاضر نمی‌شود، می‌گوید: اشکال این امر بی‌انگیزه بودن خود شرکت هاست که البته شرکت‌ها باید بدانند که حضور در چنین نمایشگاه‌هایی نوعی بازار یابی است و در حقیقت این ضعف شرکت‌ها است. آنها باید بدانند که یک بخش اصلی کارشان بازاریابی برای فروش محصولاتشان است و طبیعتا در فضایی به این شکل است که می‌توانند تعامل با شرکت‌ها و مخصوصا بازدیدکنندگان داشته باشند، اما متاسفانه این سواد و آگاهی را پیدا نکرده‌اند.
وی ادامه می‌دهد: بخش دیگر هم بازمی‌گردد به حمایت‌هایی که باید از طریق دولت صورت گیرد. یعنی حتی اگر در بخش اول شرکت‌ها انگیزه حضور را نداشته باشند دولت باید این انگیزه را ایجاد کند. مشوق‌هایی هم خوشبختانه از طریق قانونی تعیین شده است. قانون برای صدور کالا و خدمات و حضور شرکت‌های تولیدی و شرکت‌های دانش بنیان مشوق هایی را مشخص کرده است، اما ما متاسفانه در اجرا خیلی بد عمل می‌کنیم؛ یعنی خیلی روان عمل نمی‌کنیم. اگر شرکتی بخواهد از این مشوق‌ها استفاده کند باید هفت خوان رستم را طی کند. همین عامل باعث می‌شود که اگر انگیزه‌ای هم برای حضور وجود داشته باشد آن انگیزه کشته شود و از بین برود.
وی ادامه داد: البته این شرکت‌های حاضر هم تا حدودی مورد حمایت معاونت علم و فناوری و ستاد ای سی تی کشور بوده‌اند، ولی گمان می‌کنم که خیلی بهتر از این‌ها می‌شد عمل کرد.
وی ادامه می‌دهد: ما فعالیتی در حوزه علم و فناوری برای حمایت از این چنین گردهمایی‌هایی را شروع کردیم تا بتوانیم این حرکت‌ها را نظام‌مند کنیم. بتوانیم آن پشتیبانی‌هایی که لازم است را انجام داده تا شرکت‌ها تشویق شوند. اما همانطور که گفتم شرکت‌ها هم برای بازاریابی محصولاتشان باید هزینه بکنند و صرفا نباید به دنبال حمایت‌های دولتی باشند.
وی تاکید کرد: خوشبختانه در قانون جدید صندوق شکوفایی و نوآوری هم تسهیلات خیلی خوبی برای شرکت‌های دانش بنیان و کسانی که می‌خواهند صادرات داشته باشند در نظر گرفته شده است که امیدواریم با اجرایی شدن آن بالاخره انگیزه‌های بیشتری ایجاد شود.
ایرانی‌های حاضر
به جز آن دسته از شرکت‌های ایرانی که در قالب غرفه‌های مستقل در نمایشگاه حضور پیدا کردند چه با نام ایرانی و چه با نام‌های خارجی یا حتی در قالب غرفه‌ای در پاویون کشور ترکیه اما همانطور که گفته شد امسال پارک علم و فناوری خراسان چندین شرکت دانش بنیان را در کنار یکدیگر جمع و فعالیت‌های آنها در معرض دید عموم قرار داد.
شرکت علم و صنعت یکی از شرکت‌های حاضر در این غرفه است که علاوه بر حضور در این غرفه به شکل جداگانه نیز چندین سال است که در یکی از سالن‌های جیتکس حضور دارند. کیوان کاظمی، مدیر فروش این شرکت درباره جدیدترین محصول علم و صنعت که در نمایشگاه جیتکس 2011 به نمایش درآمده است، می‌گوید: محصول جدیدی که امسال ما به نمایشگاه آورده‌ایم در ادامه تولیدات شرکت علم و صنعت یعنی دستگاه‌های حضور و غیاب است، اما با این تفاوت که در این محصول جدید دیگر نیازی به استفاده از اثر انگشت یا کارت‌های شناسایی نیست. چرا که این محصول با به‌کارگیری فناوری‌های بومی شده روز جهان چهره افراد را شناسایی می‌کند. مبتنی بر عکس نیست، اما می‌تواند عکس هم بگیرد به این معنی که مبنای شناسایی افراد توسط این سیستم در حقیقت آنالیز چهره افراد است؛ به طوری که حتی افراد دوقلو یا حتی افرادی که به نوعی چهره‌شان را گریم هم کرده باشند به راحتی قابل شناسایی است و خطای آن هم نزدیک به صفر است. این دستگاه علاوه بر کنترل ورود و خروج کارکرد کنترل امنیتی یا دوربین مدار بسته هم دارد که البته متاسفانه در ایران هنوز جا نیفتاده و فراگیر نشده است و بیشتر برای کنترل اتاق‌های حساس در مراکز اداری مانند اتاق‌های حسابداری یا خزانه یا حتی اتاق‌های سرور و شبکه به کار گرفته می‌شود.
کاظمی در مورد سوابق حضور در جیتکس می‌گوید: علم و صنعت 9 سال پیاپی است که در این نمایشگاه حضور پیدا می‌کند که علاوه بر حضور در پاویون ایران یا غرفه‌ای که به نوعی شرکت‌های ایرانی را دور هم جمع کرده است به شکل جداگانه هم در یکی دیگر از سالن‌ها غرفه اختصاصی داریم. وی با اشاره به بیست سال سابقه کار این شرکت می‌گوید: سهم قابل توجهی از بازار ایران را در اختیار داریم و تنها محصول الکترونیکی ساخت ایران است که مهمترین و اصلی‌ترین استانداردهای اروپا را کسب کرده است که همین امر باعث صادرات محصول ما به 16 کشور دنیا شده است.
مسوول شرکت اکسیژن که با حمایت پارک علم و فناوری خراسان و از شهر مشهد امسال برای دومین بار در این نمایشگاه حضور یافته بود با بیان فعالیت در بخش تولید نرم‌افزارهای تلفن همراه می‌گوید: عمده فعالیت ما روی سه پلت‌فرم آندروید، جاوا و ویندوز موبایل است.
وی ادامه داد: ما هم اکنون با سازمان‌های مختلفی چون شهرداری و آستان قدس فعالیت داشته و اقدام به سفارش‌سازی نرم‌افزارهای تلفن همراه می‌کنیم.
این تولید کننده نرم افزارهای تلفن همراه افزود: شرکت ما روی یکسری نرم‌افزارهای کاربردی برای تلفن همراه هم فعالیت کرده است که چون متاسفانه این نرم‌افزارها به مرحله نهایی نرسیده است، عرضه آنها در جیتکس را به سال آینده موکول کرده‌ایم.
نمایش تجهیزات پاور مخابراتی توسط شرکت نیان الکترونیک از دیگر بخش‌های عرضه شده در غرفه موسوم به ایران بود که مسوولان این شرکت مدعی هستند بخش عمده‌ای از بازار ایران را در اختیار خود دارند. آنها در پاسخ به تاثیر این نمایشگاه بر تجارت خود می‌گویند که اصلا انتظار چنین استقبالی را نداشته‌اند.
این کارشناسان به رایزنی‌هایی با چند شرکت سوریه‌ای برای فروش تجهیزات و خدمات شرکت خود خبر می‌دهد و می‌گوید: ما تا به حال در بسیاری از نمایشگاه‌های برگزار شده در کشورهای همسایه شرکت کرده‌ایم. از جمله آن می‌توان به عراق اشاره کرد که دستاوردهای بسیار خوبی برای ما داشته است.
وی در ادامه با تاکید بر گسترش فعالیت‌های خود می‌گوید: بازار آسیای میانه یکی از بازارهایی است که ما برای حضور در این بازار برنامه‌های زیادی را تدوین کرده‌ایم.
این کارشناس فناوری کشور به سختی‌های موجود بر سر راه شرکت‌های دانش بنیان اشاره کرده و می‌گوید: به‌رغم اینکه هم اکنون فعالیت در کشور با توجه به محدودیت‌هایی که بر سر راه مواد اولیه مورد نیاز فعالیت ما وجود دارد، اما با این حال سعی کرده‌ایم که محصولی در حد کلاس جهانی عرضه کنیم که همین امر باعث شده تا شرکت‌های مطرحی چون زد تی ایی و هواوی در ایران از کارخانه ما بازدید داشته باشند و حتی ما به عنوان تامین‌کننده بخشی از نیازهای زد تی‌ای در ایران با آنها قرارداد داشته باشیم.
این فعال بخش خصوصی در پاسخ به این سوال که با توجه به فعالیت‌های اشاره شده چرا به شکل مستقل در این نمایشگاه شرکت نکردید می‌گوید: جیتکس نمایشگاهی است که بیشتر مربوط به نرم‌افزار بوده و عموما شرکت‌هایی از این دست در آن شرکت می‌کنند ما قصد شرکت به صورت جدی نداشتیم؛ چرا که تمایل داریم بیشتر در نمایشگاه‌های کشورهایی شرکت کنیم که می‌تواند برای ما بازار داشته باشد، ولی امسال برای اولین بار تصمیم گرفتیم در قالب پارک علم و فناوری خراسان در این نمایشگاه شرکت کرده تا هم خود را محکی بزنیم و هم نمایشگاه را، تا اگر استقبال خوب بود از سال آینده در قالب یک غرفه مجزا بتوانیم محصولاتمان را در این نمایشگاه در معرض دید عموم قرار دهیم و بتوانیم به شکل حرفه‌ای‌تری به فعالیت بپردازیم.
ایران رایانه از جمله شرکت‌هایی است که در یازده دوره جیتکس شرکت داشته است. هومن صالحی، مدیر بازرگانی این شرکت درباره حضور در جیتکس می‌گوید: یکی از دلایل حضور ما در این نمایشگاه دیدار با مدیران ایرانی و مشتری‌های قدیمی مان است.
وی ادامه می‌دهد: ما امسال علاوه بر ارائه محصولات گذشته خود یک محصول جدید در بخش موبایل بانکینگ هم معرفی می‌کنیم. در حقیقت شرکت ما نماینده یک شرکت لهستانی در کل کشورهای منطقه خاورمیانه است. نرم‌افزار موبایل بنکینگ این شرکت یکی از بهترین نرم‌افزارهای موبایلی دنیا است که با نوکیا همکاری نزدیکی دارد. یکی از محاسنی که این نرم‌افزار دارد این است که در پروسه موبایل بانکینگ به جای استفاده از پیامک و صرف هزینه بسیار در هر زمان که مشترک نیاز به استفاده از نرم‌افزار داشته باشد به سادگی به اینترنت متصل شده و پس از اتمام کار ارتباط با اینترنت قطع می‌شود در نتیجه هزینه مشترک را بسیار کاهش می‌دهد.
محمد صادق ثانوی مدیرعامل شرکت ایمن موج از دیگر شرکت‌های حاضر ایرانی در غرفه پارک علم و فناوری خراسان درباره حضورش در این نمایشگاه می‌گوید: از آنجایی که تنها تولید کننده گیت‌های ضد سرقت فروشگاهی در ایران هستیم تصمیم گرفتیم با شرکت در نمایشگاه‌های کشورهای منطقه، فعالیت خود را گسترش دهیم. این تولید کننده ایرانی، محصولات بی‌کیفیت چینی را مهمترین معضل فعالیت خود عنوان می‌کند و می‌گوید: متاسفانه تنها رقیب ما محصولات چینی است که به دلیل قیمت بسیار پایینی که دارند توان رقابت را از ما در بازار کشورهای منطقه سلب کرده است، اما با این حال ما سعی کرده‌ایم با اندکی تغییر در روند طراحی محصولاتمان هزینه نهایی را بدون افت کیفیت کاهش دهیم تا بتوانیم علاوه بر ایران در بازار کشورهای منطقه هم حضور داشته باشیم. ثانوی از برخی از شهرهای ترکیه و همچنین کشور افغانستان به عنوان مقصد نهایی محصولات خود نام می‌برد و می‌گوید: با توجه به روند تولیدات تصمیم گرفتیم با شرکت در نمایشگاه‌های بین‌المللی منطقه‌ای روند فعالیت خود را افزایش دهیم.
یاسر یاوری زاوه، مدیرعامل عصر فرا ارتباط از دیگر شرکت‌های حاضر در نمایشگاه جیتکس دلیل حضورش را در این نمایشگاه جذب شرکت و بنگاه‌های اقتصادی و تجاری کوچک به محصول مدیریت ارتباط با مشتری تولید شده در شرکت خود عنوان می‌کند. این فعال بخش خصوصی با بیان ویژگی‌های نرم‌افزار تولید شده توسط شرکت متبوعش می‌گوید: یکی از ویژگی‌هایی که نرم افزار ما دارد ارائه آنالیز خرید، فروش و تحلیل و رفتارهای مشتریان در بازار‌های مختلف است که برآیند این عوامل این نرم‌افزار ایرانی را در بین سایر رقبای خود در کشور متمایز کرده است. وی از دیگر ویژگی‌های تولید خود را تحت کلود و بر بستر وب بودن عنوان کرده و می‌گوید: به این ترتیب کاربران این نرم افزار در هر جایی که به اینترنت دسترسی داشته باشند می‌توانند به راحتی به اطلاعات خود دسترسی داشته باشند.
دلارهایی که خرج می‌شود
به غیر از شرکت‌های حاضر در غرفه پارک فناوری خراسان، شرکت‌های ایرانی دیگری هم در نمایشگاه حضور داشته‌اند. شهرپرداز، مگفا، گنج افزار، واحد الکترونیکی دانشگاه آزاد، داده‌ورزی جویا، علم و صنعت، سنا، ماهان سیستم، اندیشه‌های برتر و نور شرکت‌های ایرانی بودند که با نام واقعی خود و در سالن‌های مختلف نمایشگاه حضور پیدا کرده بودند. در کنار این شرکت‌ها شاید نزدیک به 50 شرکت ایرانی دیگر هم در نمایشگاه حضور داشتند، که یا با اسامی غیرفارسی آمده بودند یا توسط شرکت‌های مادر و اصلی در نمایشگاه حضور داشتند اما تمام غرفه داران آنها را ایرانی‌ها تشکیل می‌دادند.
یکی از حاشیه‌های نمایشگاه امسال حضور بیش از حد ایرانی‌ها در این نمایشگاه بود. تجاری که به دنبال اخذ نمایندگی از شرکت‌های مطرح منطقه بودند و همین امر باعث شده بود تا بسیاری از شرکت‌ها نسبت به بازار ایران امیدوار شوند.
محمد ثروتی، نماینده جیتکس در ایران درباره میزان خرید غرفه توسط شرکت‌های ایرانی می‌گوید: شرکت‌هایی که به شکل مستقل در نمایشگاه بودند چیزی نزدیک به 450 میلیون تومان هزینه برای خرید فضای نمایشگاهی صرف کرده بودند. مجموعه پارک فناوری خراسان نیز به نظر می‌رسد که نزدیک به 150 میلیون تومان برای حضور در جیتکس هزینه صرف کرده باشد. البته این مقدار تنها مربوط به هزینه خرید غرفه است و هزینه‌های جنبی را در بر نمی‌گیرد. وی می‌گوید: با احتساب سایر شرکت‌های ایرانی که یا با نام‌های ایرانی یا با نام‌های خارجی در نمایشگاه حضور یافته‌اند شاید رقمی نزدیک به پنج میلیارد تومان توسط ایرانی‌ها برای خرید غرفه در جیتکس هزینه صرف شده است.
ثروتی که خود مجری شانزدهمین نمایشگاه الکامپ ایران بوده است، ادامه می‌دهد: این رقم‌ها توسط ایرانی‌ها برای حضور در جیتکس درحالی خرج می‌شود که کل گردش مالی نمایشگاه الکامپ ایران چیزی نزدیک به دو میلیارد تومان است. با این تفاوت که شیوه برگزاری نمایشگاه جیتکس دارای یک تقویم ثابت و تعرفه ثابت است حال آنکه تاریخ برگزاری نمایشگاه الکامپ در ایران تنها چند ماه قبل از برگزاری آن مشخص می‌شود.
به طور میانگین و با توجه به نوع غرفه و زمان پرداخت پول هر متر مربع در جیتکس 480 دلار به فروش می‌رسد که این رقم با احتساب 1200 تومان برای هر دلار می‌شود، چیزی نزدیک به 578 هزار تومان. طول زمان برگزاری نمایشگاه جیتکس 5 روز کاری است که در هر روز 8 ساعت زمان برای بازدید وجود دارد که در مجموع می‌شود 40 ساعت بازدید. یعنی برای هر ساعت حضور در یک متر مربع جیتکس باید مبلغی نزدیک به 14 هزار و 400 تومان پرداخت شود. این درحالی است که شرکت‌های خارجی برای حضور در نمایشگاه الکامپ برای هر متر مربع باید 280 یورو پرداخت کنند که با احتساب 1750 تومان برای هر یورو، هر متر مربع از نمایشگاه الکامپ 490 هزار تومان تمام می‌شود. اما از آنجایی که نمایشگاه الکامپ تنها در 4 روز و هر روز هم تنها 7 ساعت زمان برای بازدید در نظر گرفته می‌شود پس هزینه هر ساعت حضور در یک متر مربع نمایشگاه الکامپ می‌شود 17 هزار و 500 هزار تومان. در نتیجه هزینه یک ساعت حضور در الکامپ ایران به مراتب گران تر از یک ساعت حضور در نمایشگاه جیتکس است. آن هم نمایشگاه جیتکسی با این استاندارد و کیفیت.
به جز تمام این موارد اگر هزینه‌ای که هر ایرانی در ایام جیتکس اعم از هزینه بلیت هواپیما، اقامت، خریدها و . . . را معادل دو هزار دلار و اگر هم در بدبینانه‌ترین حالت 3 هزار بازدید کننده ایرانی را برای این نمایشگاه در نظر بگیریم به عدد 6 میلیون دلار خواهیم رسید!
به هر حال هفته فناوری خاورمیانه 2011 هم به اتمام رسید. جا دارد مسوولان دولتی در صورتی که قصد حضور دوباره در این نمایشگاه را دارند به شکل حرفه‌ای‌تری به برپایی یک غرفه اختصاصی و با نام ایران بپردازند. از سوی دیگر، بد نیست زمان و برنامه منظم تری هم برای نمایشگاه آی تی ایران یعنی الکامپ در نظر گرفته شود؛ چرا که به راحتی می‌توان به جای صرف چنین سرمایه هایی از کشور به جذب آن پرداخت. البته اگر و تنها اگر مدیریتی درست و بدون حب و بغض در پشت آن باشد چه در بخش دولتی و چه در بخش خصوصی.
منبع: م.ر.بهنام رئوف - دنیای اقتصاد
افزودن دیدگاه جدید