از موازی‌کاری تا هم‌راستایی؛ بازتعریف نقش تشکل‌های فناوری اطلاعات در ساختار اتاق بازرگانی

نسیم توکل، عضو اتاق بازرگانی تهران در یادداشتی برای سیتنا نوشت:

در سال‌های اخیر، صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا) به یکی از پیشران‌های اصلی رشد اقتصادی ایران تبدیل شده است. اما در دل این فرصت بزرگ، چالشی ساختاری نیز نهفته است؛ تعدد تشکل‌ها، انجمن‌ها و نهادهای نمایندگی که هرکدام بخشی از پیکره‌ی صنعت را در اختیار دارند، اما در مسیر واحدی حرکت نمی‌کنند. امروز وقت آن رسیده که بپرسیم: چطور می‌توان تشکل‌های سخت‌افزار، نرم‌افزار، خدمات دیجیتال و امنیت اطلاعات را ذیل اتاق بازرگانی، در یک مسیر هم‌افزا و مطالبه‌گر هم‌راستا قرار داد؟

۱. تشکل‌های متعدد؛ صداهای پراکنده یک صنعت واحد

در ساختار اتاق بازرگانی ایران، کمیسیون فناوری اطلاعات و فدراسیون فاوا دو بازوی اصلی سیاست‌گذاری و هماهنگی صنفی به شمار می‌روند. با این حال، در لایه‌های پایین‌تر، ده‌ها انجمن و اتحادیه در حوزه‌های تخصصی‌تر فعالیت دارند؛ از تولیدکنندگان تجهیزات شبکه و مراکز داده گرفته تا شرکت‌های نرم‌افزاری، استارت‌آپ‌ها و فعالان حوزه امنیت سایبری.
این تنوع اگرچه نشانه‌ی پویایی زیست‌بوم فاواست، اما نبود یک محور مشترک برای تجمیع مطالبات، باعث شده بخش خصوصی در گفت‌وگو با دولت صدای واحدی نداشته باشد. در نتیجه، تصمیمات کلان دولتی یا بدون نظر بخش خصوصی گرفته می‌شود یا با تأخیر و اصلاح‌های پرهزینه همراه است.

۲. نقش فدراسیون و کمیسیون فاوا در ایجاد هم‌افزایی

فدراسیون فناوری اطلاعات می‌تواند محور گفت‌وگوی میان تشکل‌های عضو باشد؛ جایی که سیاست‌گذاری کلان و اولویت‌گذاری صنعتی انجام می‌شود. در مقابل، کمیسیون فاوا در اتاق ایران نقش پل ارتباطی با دولت و نهادهای تنظیم‌گر را دارد. هم‌افزایی این دو نهاد زمانی معنا پیدا می‌کند که تقسیم‌کار روشن و شفاف میانشان شکل گیرد:
• فدراسیون، سیاست‌گذار و تجمیع‌کننده‌ی صدای صنف؛
• کمیسیون، بازوی دیپلماسی بخش خصوصی در تعامل با دولت و مجلس.

اگر این تقسیم‌کار به‌درستی نهادینه شود، موازی‌کاری جای خود را به زنجیره‌ای از همکاری هدفمند می‌دهد؛ از تعیین استانداردهای صنعتی گرفته تا پیگیری تعرفه‌ها، واردات تجهیزات، توسعه مراکز داده و امنیت دیجیتال ملی.

۳. نظام صنفی یا اتاق بازرگانی؟ هم‌راستا یا در تقابل؟

واقعیت این است که نظام صنفی رایانه‌ای و اتاق بازرگانی در هدف نهایی هم‌راستا هستند، هرچند مسیرها متفاوت است. نظام صنفی بیشتر در تعامل با وزارت ارتباطات و نهادهای اجرایی نقش دارد، در حالی‌که اتاق بازرگانی بستر ارتباط با دولت، مجلس و سیاست‌گذاری‌های کلان اقتصادی است.
تقابل زمانی شکل می‌گیرد که هرکدام بخواهند «نماینده‌ی انحصاری» صنعت شناخته شوند. اما اگر منافع ملی و توسعه صادرات فناوری محور مشترک باشد، می‌توان به تقسیم کار هوشمندانه‌ای رسید که در آن نظام صنفی بازوی اجرایی و تخصصی باشد و اتاق بازرگانی بازوی سیاست‌گذار و مطالبه‌گر.

۴. پیشنهاد برای عبور از پراکندگی

برای رسیدن به هم‌افزایی واقعی، چند اقدام کلیدی ضروری است:
1. تدوین نقشه راه مشترک فاوا با امضای همه تشکل‌های زیرمجموعه اتاق.
2. ایجاد کارگروه مشترک بین فدراسیون فاوا و نظام صنفی برای هماهنگی در مواضع.
3. استفاده از داده‌های واقعی بازار برای اولویت‌بندی مطالبات و پرهیز از شعارزدگی.
4. تربیت سخنگوی مشترک صنعت فاوا در سطح ملی برای گفت‌وگو با دولت.

در نهایت، آینده‌ صنعت فناوری اطلاعات در گروی «تک‌صداییِ حرفه‌ای» است. اگر تشکل‌ها بتوانند از مرزهای رقابت‌های نهادی عبور کنند و با محوریت منافع ملی حرکت کنند، اتاق بازرگانی می‌تواند به نهادی تبدیل شود که نه‌تنها مطالبه‌گر صنف، بلکه شریک راهبردی دولت در توسعه دیجیتال کشور باشد.

انتهای پیام