سامانه مؤدیان؛ بستر هوشمندسازی نظام مالیاتی

به گزارش سیتنا، دفتر مطالعات بخش عمومی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی در گزارش «سامانه مؤدیان؛ بستر هوشمندسازی نظام مالیاتی و تحقق عدالت مالیاتی» آورده که قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان، در سال ۱۳۹۸ با هدف ارتقای شفافیت اقتصادی و بهبود عدالت مالیاتی به تصویب رسید.

در ادامه این گزارش بیان شده که تحقق اهداف این قانون مستلزم اجرای کامل آن در سه حوزه مالیات بر ارزش افزوده، مالیات بر عملکرد و «توسعه سامانه مؤدیان به‌منظور پوشش معاملات اشخاص غیرتجاری» است. پیش از تصویب این قانون، سازمان امور مالیاتی کشور بر‌مبنای ماده (۱۶۹) قانون مالیات‌های مستقیم اقدام به الزام مؤدیان به ثبت اطلاعات می‌کرد، اما اجرای این ماده با چالش‌هایی نظیر نبود ثبت دوطرفه صورت‌حساب‌ها، اتکای زیاد به آیین‌نامه‌های اجرایی و قابلیت استناد به صورت‌حساب‌های خارج از سامانه مواجه بود.

در این گزارش بیان شده که رفع نواقص ماده (۱۶۹) قانون مالیات‌های مستقیم، کاهش خطاهای انسانی در فرایند مالیات‌ستانی، تسهیل در ارائه اظهارنامه‌های مالیاتی و گذار از نظام ممیزمحور به نظام داده‌محور از جمله مهم‎‌ترین ویژگی‌های این قانون است.

در بخش دیگری از این گزارش توضیح داده شده که تحلیل داده‌های رسمی سازمان امور مالیاتی کشور نشان می‌دهد که قانون از منظر فراگیری اجرا در وضعیت قابل قبولی قرار دارد. اجرای کامل قانون پایانه‌های فروشگاهی و سامانه مؤدیان علاوه‌بر مزایای فوق، زمینه را برای توسعه سامانه مؤدیان در آینده با هدف پوشش کامل معاملات به‌خصوص معاملات اشخاص غیرتجاری مبتنی‌بر بسته‌های اطلاعاتی استاندارد با عنوان صورت‌حساب الکترونیکی معاملات و تهیه اظهارنامه پیش‌فرض مالیات بر مجموع درآمد و مالیات بر عایدی سرمایه نیز فراهم می‌کند.

در این گزارش تصریح شده که بررسی تجارب موفق سایر کشورها در این زمینه نیز نشان می‌دهد استفاده از اظهارنامه پیش‌فرض می‌تواند به تسهیل در انجام تکالیف عموم مؤدیان، بهبود کیفیت داده‌های سازمان امور مالیاتی و توسعه حکمرانی داده‌محور کمک کند.

در بخش یافته‌های کلیدی گزارش هم عنوان شده که از ویژگی‌های مهم اجرای قانون پایانه‌های‌ فروشگاهی‌ و سامانه‌ مؤدیان می‌توان به افزایش شفافیت اقتصادی، کاهش خطاهای انسانی در فرایند مالیات‌ستانی، تسهیل در ارائه اظهارنامه‌های مالیاتی و گذار از نظام ممیزمحور به نظام داده‌محور اشاره کرد. همچنین، تغییر نگرش از «تشکیک در اطلاعات ثبت ‌شده مؤدی» به «اصل صحت اطلاعات» از دیگر تحولات مهم نهادی ناشی از اجرای این قانون است.

در این گزارش بیان شده که بررسی داده‌های دریافتی از سازمان امور مالیاتی کشور نشان می‌دهد که طی سال‌های اخیر، اقدامات قابل‌توجهی در مسیر پیاده‌سازی و اجرای سامانه مؤدیان انجام شده است. افزایش تعداد مؤدیان متصل به سامانه، رشد تعداد و اعتبار صورت‌حساب‌های الکترونیکی و بهره‌گیری از داده‌ها در تکمیل اظهارنامه‌های مالیات بر ارزش افزوده، از‌جمله موفقیت‌های شاخص در اجرای این قانون است.

در گزارش مرکز پژوهش ها بیان شده که همچنین، بهبود میانگین نسبت خرید و فروش ثبت‌ شده در اظهارنامه‌ها، نشان از ارتقای دقت و شفافیت در فرایندهای مالیاتی است. اجرای کامل این قانون، می‌تواند تحول بزرگی در نظام مالیاتی کشور به‌خصوص در زمینه بهبود فرایندهای مالیاتی و نیز کاهش وابستگی به عوامل انسانی ایجاد کند.

در بخش پیشنهاد ها هم بیان شده که به‌منظور بهبود عملکرد سامانه مؤدیان و افزایش اثربخشی قانون پایانه‌های‌ فروشگاهی‌ و سامانه‌ مؤدیان اجرای کامل ماده (۱۹) قانون به‌منظور پیاده‌سازی کامل اظهارنامه پیش‌فرض مالیات بر عملکرد، توسعه آموزش و فرهنگ‌سازی مالیاتی و توسعه سامانه مؤدیان به‌منظور پوشش معاملات اشخاص غیرتجاری باید مدنظر باشد.

انتهای پیام