ادیب: نظر کاربران نهایی در پارادایم شیفت‌ پیام‌رسان‌ها مورد توجه قرار گیرد

به گزارش سیتنا، دکتر داوود ادیب، رئیس اتحادیه صادرکنندگان صنعت مخابرات ایران در یادداشت ارسالی برای سیتنا نوشت:

در ماه‌های اخیر این سوال معمولا مطرح می‌شود که پیام‌رسان‌های داخلی از قبیل سروش پلاس، روبیکا، گپ، بله و ایتا، آیا می‌توانند جایگزین مناسبی برای پیام‌رسان‌های خارجی باشند؟ در پاسخ به این سوال، جدای از مسایل سیاسی و اجتماعی که این روزها در کشور شاهد آن هستیم، می‌توان به این موضوع اشاره کرد که به عنوان یک پارادایم شیفت، برخی موضوعات از این قبیل با عناوین کلی و عمومی، پیش‌تر مد نظر دولتمردان بوده و سنگ بنای آنها پیش از این گذاشته شده است. به عنوان یک سند می‌توان به بند «ب» مبحث چهارم سند دولت مردمی با عنوان چرخش‌های تحول آفرین اشاره کرد که ‌در آن، چالش‌ها، عوامل، راهبردها و‌اقدامات مد نظر حوزه فناوری اطلاعات و‌ ارتباطات بیان و تشریح شده است.

امروزه در اقتصاد جهانی، پارادایم شیفت به صورت غالب، با در نظر گرفتن ملاحظات مرتبط با بخش بزرگی از مصرف کنندگان به عنوان یکی از محورهای اصلی توسعه می‌باشد. در سند دولت مردمی کشور ما نیز مقوله چرخش‌های تحول‌آفرین که با نگاه از تمرکز صرف بر عرضه محوری به تمرکز بر تقاضا محوری و اثربخشی آن‌ها در حل مسائل اساسی کشور و همچنین موارد دیگری از قبیل، تخصیص مبتنی بر مأموریت، رقابتی و متمرکز بر فناوری‌های نوظهور و تحول آفرین به جای تخصیص منابع دولتی تحقیق و توسعه مبتنی بر سرانه پژوهشی و هزینه‌های جاری نهادهای پژوهش و فناوری وابسته به دولت، مد نظر قرار گرفته و بدیهی است که عنوان مردمی در این سند، نشان دهنده اهمیت مردم و مرتبط بودن تمامی این فعالیت‌ها با عنصر انسانی و یا همان مردم است که انتظار می‌رود این محوریت مورد توجه قانون‌گذاران و دولتمردان قرار گیرد.

این یک واقعیت است که موضوع پذیرش یک تکنولوژی، چه تکنولوژی‌های منحصر به فرد جدید و چه تکنولوژی‌هایی از جنس مهندسی معکوس و تقلیدی، تابع مدل‌هایی استاندارد است که پژوهشگران و صاحب نظران متعددی به بررسی و مدل‌سازی آن پرداخته و شاخص‌هایی را برای مقبولیت آن بیان کرده‌اند. یکی از این مدل‌ها، مدل پذیرش فناوری (TAM) و به عبارتی Technology acceptance model می‌باشد. این مدل الگویی عمومی برای شناسایی و تبیین عوامل موثر بر قصد استفاده از محصولات و خدمات مبتنی بر تکنولوژی جدید است. این الگو توسط دیویس ارائه شده و بعدها توسط ونکاتش توسعه پیدا کرده است. مدل TAM از جمله مدل‌هایی است که در مدیریت و فناوری اطلاعات با استقبال بسیاری مواجه شده است. سودمندی ادراک شده و سهولت استفاده دو عامل اصلی گرایش به استفاده از فناوری‌های جدید هستند که البته بعدها موارد دیگری نیز به مدل اضافه شده است که ریسک ادراک‌شده مهم‌ترین آنها می‌باشد؛ موضوعی که در مقایسه با برخی از سکوها نسبت به سکوهای مشابه همواره مورد توجه و نقد کاربران است، بند دوم این مدل یا همان سهولت ادراک شده می‌باشد.

سهولت ادراک شده در ادبیات مدیریتی، میزانی از یک مقبولیت است که فرد باور دارد که استفاده از یک فناوری ویژه، برای آن شخص ساده و بی‌دردسر است. با فرض اینکه افراد ممکن است باور داشته باشند یک فناوری معرفی شده بسیار مفید است، اما در عین حال ممکن است این تصور را داشته باشند که دشواری استفاده از این فناوری به قدری است که به زحمت استفاده آن نمی‌ارزد. این متغیر همان متغیری است که ما آن را سهولت استفاده ادراک‌شده می‌گوییم.

تاریخچه پیدایش پیام‌رسان‌ها، گویای این موضوع است که حضور پیام‌رسان‌ها در شبکه‌های مجازی سابقه‌ای نزدیک به ۳۰ ساله دارد و‌ در این مدت پیام‌رسان‌ها راه خود را به دنیای تکنولوژی باز کرده‌اند. برای خیلی از کاربران دنیای پیام‌رسان‌ها با یاهو‌مسنجر آغاز شد و این پیام‌رسان تا مدت‌ها محبوب‌ترین پیام‌رسان برای جمعیت زیادی از کاربران شبکه‌های مجازی بود. امروزه بیش از صدها پیام‌رسان طراحی و توسعه یافته و در کشورهای مختلف مورد استفاده قرار گرفته که گسترش برخی از آنها محلی و‌ برخی از آنها با الگوگیری از مدل‌های رایج در پذیرش تکنولوژی، همه‌گیر و‌ جهانی شده است.

نتایج برخی از پژوهش‌ها حاکی از آن است که هفت عامل سازگاری فردی، سازگاری نهادی، سودمندی درک شده، سهولت درک شده، نگرش به استفاده، قصد و نیت استفاده و رفتار استفاده از فناوری بر پذیرش فناوری در این موارد و نمونه‌های مشابه از این‌گونه تکنولوژی‌ها تاثیر داشته است که می‌بایست در کشور ما نیز نظر کاربران نهایی در چنین پارادایم شیفت‌هایی مورد توجه قرار گیرد.

جان کلام این که امروزه همه اندیشمندان اقتصادی و بالاتر از آن حکومت‌ها به این نتیجه رسیده‌اند که در عصر حاضر، این تکنولوژی‌ها نیستند که خلق ثروت می‌کنند، بلکه شیوه‌های موثر و مناسب استفاده از تکنولوژی، مقبولیت و در نهایت مدیریت تکنولوژی است که منجر به رفاه اجتماعی و در نهایت خلق ثروت می‌گردد، به عبارتی دیگر اگرچه با جهانی شدن و افزایش رقابت، تکنولوژی‌ها و فناوری‌های نوین، نقش بسیار مهمی را برای کسب مزیت رقابتی ایفا می‌نمایند، ولیکن مقبولیت و نگرش به نحوه استفاده، قصد و نیت استفاده و رفتار استفاده از فناوری، موضوعات مهمی می‌باشند که می‌توانند بر دوام یک فناوری و در نهایت ثروت آفرینی تاثیرگذار باشند.

انتهای پیام