چارچوب فرایندی (Process Framework)

چارچوب فرایندی (Process Framework) به طور کلی برای قرار دادن فرایندها در دسته‌بندی‌های مناسب و مرتبط استفاده می‌شود. اغلب چارچوب‌های فرایندی از مفهوم زنجیره ارزش (Value Chain) به عنوان پایه‌ی هر دسته‌بندی استفاده می‌کند؛ زنجیره ارزش مجموعه عملیاتی است که در صنعت به صورت پیوسته و زنجیروار انجام می‌شود تا ارزشی را خلق کند.

دسته‌بندی فرایندهای اولیه جایی است که موجب تشکیل زنجیره ارزش سازمان شده و درآمد و هزینه‌های سازمان نیز از این بخش حاصل می‌شود و در واقع زنجیره ارزش در این جا زنجیره فرایندهاست که ارزش‌هایی را برای سازمان حاصل می‌کنند.

دسته‌بندی فرایندهای پشتیبانی جایی است که هزینه و درامدهای غیرمستقیم که در هنگام مدیریت و پشتیبانی سازمان با آن مواجه خواهیم شد را پوشش می دهد. اخیراً دسته‌بندی فرایندهای پشتیبانی را نیز به دو دسته‌ی فرایندهای مدیریتی و فرایندهای پشتیبانی تقسیم کرده‌اند تا استراتژی های توسعه پیاده‌سازی و مدیریت سازمان را از فرایندهای پشتیبانی سازمان (مثل مدیریت مالی، منابع انسانی، زیرساخت و فن آوری اطلاعات) جدا کند.

اکثر سازمان‌ها در تشخیص فرایندهای دسته‌بندی اولیه و تشکیل زنجیره ارزش موفق هستند اما در تشخیص فرایندهای پشتیبانی و مدیریتی مشکل دارند، اینجاست که چارچوب‌های فرایندی با در اختیار قرار دادن لیستی از فرایندها به ما امکان شناسایی فرایندها در دسته‌بندی‌های مختلف را می‌دهد.

چارچوب فرایندی برای شناخت حوزه کسب‌وکار شما بسیار مفید است و موارد زیر را در اختیار شما قرار می‌دهد:

     ساختار پایه برای فرایندهای کسب‌وکار شما 
     مجموعه‌ای از فرایندها برای شروع کار
     نقطه‌ای شروع برای فرآیندهای شما و این که کدام یک برای شما مهم خواهد بود.

یکی از دلایلی که از چارچوب فرایندی استفاده می‌شود این است که فرایندها را بر اساس ساختار، کلاس‌بندی کنیم تا بتوانیم روابط بین فرایندها را بهتر تشخیص دهیم و اینکه متوجه عملکرد فرایندها شده که چگونه عملیاتی را انجام می‌دهند.

تاکنون چارچوب فرایند برای صنایع و خدماتی چون خودروسازی، محصولات مصرفی، آموزش و تحصیل، تجهیزات الکتریکی، تولیدات نفتی و دارویی تهیه شده است.

چارچوب فرایندی لایه‌ها و دسته‌بندی‌های مختلفی دارد که با توجه به نوع چارچوب باهم تفاوت دارند. یکی از انواع چارچوب‌های فرایند، PCF است که توسط مرکز کیفیت و بهره‌وری آمریکا (APQC) نام‌گذاری شده است و این امکان را برای سازمان‌ها فراهم می‌نماید تا سازمان‌ها دیدی کلی به فرایندهای حوزه‌ی خود داشته باشند. 

ساختار Process classification Framework یا به اختصار PCF چهار لایه دارد:
 

دسته (Category): در سطح اول فرایندهای سطح بالا را نمایش می‌دهد مانند مدیریت زنجیره‌ی ارزش یا مدیریت خدمات مشتری.
 

گروه فرایند (Process Group): در سطح دوم فرآیندها به صورت گروهی نمایش داده می‌شوند مانند توسعه‌ی استراتژی فروش.
 

فرایند (Process): در سطح سوم یک سری فعالیت‌های داخلی که ورودی را به خروجی تبدیل می‌کنند (فرآیند) وجود دارد مانند خلق پیش‌بینی فروش.
 

فعالیت (Activity): در سطح چهارم رخدادهای کلیدی نمایش داده می‌شود که هنگام اجرای فرآیند محقق می‌شوند؛ مانند دریافت سفارش از مشتری. 

چارچوب فرایندی PCF دارای ۱۲ دسته‌بندی دارد که ۵ تای آن فرایندهای عملیاتی یا اولیه را پوشش داده و ۷ تای آن فرایندهای مدیریتی و پشتیبانی را پوشش می‌دهند.

منبع : Orbus Software

مترجم : آرمین کریمی