چشم‌انداز آینده مدیریت طیف فرکانسی در کشور

به گزارش سیتنا به نقل از فارس، طیف فرکانسی به مجموعه‌ای از تمام فرکانس‌های ممکن امواج رادیویی گفته می‌شود که می‌توانند برای انتقال اطلاعات استفاده شوند به عبارت ساده‌تر، هر چیزی که امواج رادیویی را ارسال می‌کند (مثل موبایل، رادیو یا تلویزیون) فرکانسی دارد که مشخص می‌کند در کدام بخش از طیف فرکانسی قرار می‌گیرد.

طیف فرکانسی مانند یک جاده بزرگ است که امواج مختلف از آن عبور می‌کنند. برای مثال، برخی از فرکانس‌ها برای پخش رادیو و تلویزیون، برخی دیگر برای موبایل، برخی برای اینترنت ماهواره‌ای و... استفاده می‌شوند.

رضا بحری، عضو هیات‌ علمی و معاون پژوهشکده فناوری ارتباطات در پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات درباره تدوین چشم‌انداز طیف فرکانسی اظهار کرد: تدوین چشم‌انداز طیف فرکانسی از جمله رویکردهای نوینی است که در برخی کشورهای پیشرو در حوزه ارتباطات رادیویی مورد توجه قرار گرفته است. امروزه با گسترش روزافزون فناوری‌های ارتباطات رادیویی و فرصت‌های متعددی که این فناوری‌ها برای توسعه کشورها فراهم کرده‌اند، اتخاذ سیاست‌های ملی مدون و آینده‌نگرانه در زمینه مدیریت طیف فرکانسی امری ضروری است.

وی افزود: در کشور ما، بر اساس قانون، تنظیم، مدیریت و کنترل فضای فرکانسی، تدوین مقررات، تصویب ضوابط و معیارهای استفاده بهینه از فرکانس و همچنین نظارت و حاکمیت بر طیف فرکانسی بر عهده سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی است.

نقش حیاتی مدیریت طیف در بخش‌های مختلف

بحری درباره وظایف قانونی و تأثیرات آن گفت: اهمیت ویژه این وظیفه زمانی مشخص می‌شود که بدانیم امواج رادیویی علاوه بر کاربردهای ارتباطی در شبکه‌های مخابراتی، در حوزه‌های حیاتی دیگری از جمله هوانوردی، دریانوردی، پزشکی، دفاعی، امنیتی، خانگی، علمی، کشاورزی و آزمایشگاهی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند. به همین دلیل، مدیریت بهینه این منبع ارزشمند امری حیاتی است.

معاون پژوهشکده فناوری ارتباطات پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات در پاسخ به این سوال که سند چشم‌انداز طیف فرکانسی چه نقشی ایفا می‌کند، تصریح کرد: در حال حاضر، کشورهای پیشرو علاوه بر تدوین جدول ملی تخصیص‌های فرکانسی، اقدام به تهیه و ارائه سند چشم‌انداز طیف فرکانسی برای دوره‌های زمانی معین کرده‌اند. این سند از منظر پژوهشی، تحولات فناورانه در حوزه ارتباطات رادیویی را مورد بررسی قرار داده و برنامه‌ریزی لازم را برای بهره‌گیری حداکثری از سرویس‌ها و کاربردهای متنوع رادیویی ارائه می‌دهد. در کشور ما نیز سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی مسئولیت تدوین این سند را به پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات واگذار کرده است.

عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه ارتباطات درباره تفاوت این سند با قوانین و مقررات موجود و اینکه آیا این سند جایگزین آن‌ها خواهد شد، تأکید کرد: این سند جایگزین قوانین و مقررات حوزه ارتباطات رادیویی نخواهد بود و در تعارض با روندهای فعلی مدیریت طیف فرکانسی نیست. بلکه به‌عنوان یک سند راهبردی پنج‌ساله، رویکردهای کلان کشور در حوزه مدیریت طیف را مشخص می‌کند.

وی در خصوص مزایای تدوین سند چشم‌انداز طیف فرکانسی گفت: وجود این سند در زیست‌بوم ارتباطات رادیویی کشور از جنبه‌های مختلف حائز اهمیت است. از منظر حاکمیتی این سند موجب ایجاد ثبات و شفافیت در مدیریت طیف فرکانسی شده و بر برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری‌های کلان دولت تأثیرگذار خواهد بود.

بحری افزود: از منظر اپراتورها و صاحبان شبکه‌های ارتباطی، این سند به ایجاد اطمینان نسبی برای توسعه شبکه و سرمایه‌گذاری کمک کرده و باعث تسریع روند توسعه خواهد شد.وی تاکید کرد: از منظر شرکت‌های دانش‌بنیان و تولیدکنندگان داخلی، آگاهی از برنامه‌های طیفی کشور در سال‌های آینده، زمینه‌ساز توسعه بومی‌سازی زیرساخت‌های ارتباطی و در نهایت، تقویت زنجیره تأمین داخلی خواهد شد. همچنین از منظر کاربران نهایی نیز افزایش کیفیت خدمات ارتباطی مورد انتظار خواهد بود.

همگامی سند با تحولات بین‌المللی

عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه ارتباطات در خصوص ملاحظات در نظر گرفته شده برای تدوین این سند گفت: تدوین این سند با رویکرد تعامل دوسویه با تمامی ذی‌نفعان زیست‌بوم ارتباطات رادیویی کشور انجام شده است. در این راستا، نشست‌های هم‌اندیشی با بهره‌برداران طیف فرکانسی برگزار شده و کارگروه تخصصی طیف فرکانسی با مشارکت نخبگان دانشگاهی و صنعتی تشکیل شده است.

وی افزود: همچنین، در فرایند تدوین این سند، رویکرد پژوهش‌محور و تحقیقاتی با بهره‌گیری از ظرفیت دانشگاه‌ها، مراکز تحقیقاتی و پژوهشی به کار گرفته شده است. هدف اصلی این تعاملات، هم‌افزایی دانش و تجربه برای تدوین یک سند جامع، عملیاتی و آینده‌نگر بوده است که بتواند پاسخگوی نیازهای ملی و بین‌المللی در حوزه مدیریت طیف فرکانسی باشد. 

وی افزود: علاوه بر نگاه ملی، هماهنگی با تحولات بین‌المللی و هم‌راستایی با رویکردهای جهانی نیز در تدوین این سند موردتوجه بوده است. چراکه مدیریت طیف فرکانسی به دلیل ماهیت بین‌المللی آن، نیازمند رعایت استانداردها و مقررات جهانی است. براین‌اساس، در تهیه سند چشم‌انداز طیف فرکانسی، مقررات بین‌المللی اتحادیه بین‌المللی مخابرات (ITU) و دیگر اسناد مرجع جهانی نیز بررسی و در نظر گرفته شده‌اند تا تطابق و هماهنگی لازم با روندهای بین‌المللی برقرار باشد.

وی درباره اینکه این سند در چه مرحله‌ای قرار دارد و چه زمانی رونمایی خواهد شد؟ تأکید کرد: پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات، پیش‌نویس این سند را تهیه کرده و در تعامل پیوسته با سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی، بهره‌برداران اصلی و فرعی، و کارگروه تخصصی طیف فرکانسی که متشکل از خبرگان دانشگاهی و صنعتی است، در حال نهایی‌سازی آن است. ان‌شاءالله این سند به‌زودی توسط سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی رونمایی خواهد شد.

بحری در خصوص توسعه ارتباطات کشور با کمک سند چشم‌انداز طیف فرکانسی خاطرنشان کرد: امیدواریم با ایجاد نگاه جامع، یکپارچه و آینده‌نگر به طیف فرکانسی به‌عنوان یک منبع محدود، این سند بتواند ابزار راهبردی مؤثری برای مدیریت بهینه طیف و توسعه پایدار حوزه ارتباطات رادیویی کشور باشد. همچنین، این سند می‌تواند در مسیر تحقق نسل پنجم رگولاتوری که مبتنی بر تعامل دوسویه و تصمیم‌گیری‌های مبتنی بر داده و آینده‌نگری است، نقشی کلیدی ایفا کند.

انتهای پیام