رییس کانون هماهنگی فاوا: بقای شرکت مخابرات ایران مستلزم تغییر در نگرش و راهبرد است؛ شرکت مخابرات ناچار به استفاده از مدل‌های جدید تجاری سازی است

به گزارش سیتنا، دکتر داوود ادیب، رییس کانون هماهنگی فاوا طی یادداشتی برای سیتنا نوشت:

«امروزه فناوری‌ها به سرعت در حال رشد و تغییر است و ما شاهد نوآوری‌هایی هستیم که پیش از این غیرقابل تصور بودند. اینترنت اشیاء به سرعت در حال گسترش است و به عنوان یکی از زیرسیستم های انقلاب صنعتی پنجم، زیربنای تعامل و همکاری بین انسان و ماشین قرار گرفته و این باور وجود دارد که در چند سال آینده داده‌ها و تحلیل آنها، ضمن تغییر در مدل‌های کسب و کار، ساختار تعاملات در تمامی حوزه‌های کسب و کار و کارآفرینی را تغییر دهد. کشورهای توسعه یافته و به تبع آن، اپراتورهای بزرگ مخابراتی، همه در تلاشند تا به عنوان رهبران این حوزه ، استانداردها، الگوریتم‌ها و چارچوب‌های حکمرانی داده و همچنین قوانین مربوط به این نوع حکمرانی را تعریف و نهادینه نموده و از این طریق ثروت آفرینی کنند.

در عصر حاضر، محققین دریافته‌اند که اینترنت اشیاء، تحلیل کلان داده که بخشی از حکمرانی داده است می‌تواند فرصت‌های جدیدی را برای کشف ارزش‌های جدید به وجود آورد و به دولت‌ها کمک نماید تا ضمن اتخاذ رویکردهای جدید در حکمرانی، درک عمیقی از ارزش‌های پنهان داده‌ها به دست آورده و ضمن کارآفرینی در این حوزه های ناب، برنامه‌های مرتبط با حوزه‌های تجاری خود را توسعه داده و عملیاتی نمایند.

در پژوهشی [منبع در انتهای یادداشت] که با موضوع طراحی و تبیین مدل تجاری سازی اینترنت اشیاء در شرکت مخابرات ایران با رویکرد مدل­سازی ساختاری - تفسیری، با روش پژوهش ترکیبی و از نوع اکتشافی انجام شد به  تبیین و طراحی مدل تجاری سازی اینترنت اشیاء در شرکت مخابرات ایران پرداخته شد. در بخش کیفی این پژوهش، مدل پارادایمی تجاری سازی اینترنت اشیاء در نقش­‌های شرایط علی، زمینه‌ای، مداخله­‌گر، راهبردها، پدیده اصلی و پیامدها طراحی و تدوین و ابعاد زیرساخت‌های مخابراتی کشور، بهره‌ گیری کامل از تمام توان ارتباطی با مشتریان حقیقی و حقوقی، افزایش توان قدرت تجزیه ‌و تحلیل در ابعاد کسب‌ و کار مخابراتی، حرکت به ‌سوی یکپارچه‌سازی خدمات مخابراتی، تقویت حوزه شناخت مشتریان و نیازهای آن‌ها، جمع­‌آوری دیتا، انتقال دیتاهای انتخابی از طریق شبکه‌های ارتباطی، ارزیابی و تخمین دیتا و پاسخگویی به اطلاعات قابل دسترس برای "پدیده اصلی" شناسایی و در بخش کمی نیز این یافته‌ها با آزمون‌های انجام پذیرفته مورد تایید قرار گرفته است. 

نتایج  این تحقیق حاکی از این بوده است که در شرایط حاکم بر کشور به دلیل فشارها و تحریم­‌های اقتصادی، هزینه اقدامات مخابرات­ برای تجاری­‌سازی چنین فناوری افزایش یافته و در مقابل توجه به لزوم و کیفیت این فناوری بیش از پیش اهمیت یافته و امری حیاتی می‌باشد. رقابت های جهانی و همچنین در ابعاد ملی، رقابت های مخابرات و FCP‌ها بر سر پیاده­ سازی و تجاری سازی اینترنت اشیاء سبب می­‌گردد تا در آینده نزدیک بین این مجموعه‌ها بر سر پیاده ­سازی و تجاری سازی چنین فناوری با یکدیگر چالش‌هایی به وجود آید، لذا بر اساس نتایج پژوهش انجام پذیرفته، مجموع "عواملی علی" که به سبب تجاری­‌سازی اینترنت اشیاء در مخابرات ایران می‌تواند موثر باشند عبارت از زﯾﺮﺳﺎﺧﺖﻫﺎی ارﺗﺒﺎﻃﯽ به‌روز، ﭘﻬﻨﺎی ﺑﺎﻧﺪ مناسب، سامانه‌های یکپارچه سازی و یکپارچگی داده‌های کاربران و اﻋﺘﺒﺎرﻧﺎﻣﻪ اﺣﺮاز اﺻﺎﻟﺖ خواهند بود.

پلتفرم اینترنت اشیاء به واسطه گستردگی شبکه‌های مخابراتی در شرکت مخابرات ایران می‌تواند، امکانات لازم از قبیل مدیریت و جمع‌آوری داده‌ها از دستگاه‌ها و سنسورهای مختلف را مستقل از نوع کاربرد، جمع‌آوری، ذخیره و بازیابی نموده و در اختیار کسب ‌وکارهای مختلف قرار دهد. در واقع شرکت مخابرات ایران می تواند زیرساخت‌های اینترنت اشیاء را به روش «پلتفرم به‌عنوان سرویس» در اختیار کسب ‌وکارهای متفاوت قرار دهد. از جمله "شرایط مداخله‌­گر " که در تجاری­‌سازی اینترنت اشیاء در شرکت مخابرات ایران مد نظر قرار گرفته است عبارت­ از مقیاس پذیری وسیع برنامه‌های کاربردی اینترنت اشیاء، چالش مدیریت داده‌ها، چالش‌های داده ‌کاوی و چالش محرمانگی و امنیت به عنوان عناصر سازنده فنی سیستم و از موضوعات اساسی این حوزه خواهند بود.

در پژوهش انجام پذیرفته همچنین بهبود زیرساخت‌های مخابراتی کشور، بهره ‌گیری کامل از تمام توان ارتباطی با مشتریان حقیقی و حقوقی، افزایش توان قدرت تجزیه ‌و تحلیل در ابعاد کسب‌ وکار مخابراتی، حرکت به ‌سوی یکپارچه‌سازی خدمات مخابراتی، تقویت حوزه شناخت مشتریان و نیازهای آن‌ها، جمع­‌آوری دیتا، انتقال دیتاهای انتخابی از طریق شبکه‌های ارتباطی، ارزیابی و تخمین دیتا و پاسخگویی به اطلاعات قابل دسترس به عنوان "مقوله پدیده محوری" در مدل تجاری سازی اینترنت اشیاء شناسایی و مورد تحلیل قرار گرفته است. امروزه مشتریان خواستار خدماتی راحت، در دسترس و شخصی‌سازی‌شده هستند. بخشی از اینگونه خدمات را می توان در شرکت مخابرات آنلاین، اپلیکیشن‌های مخابراتی به‌روز و تکنولوژی های ارتباطی آسان و نه پبچیده مشاهده کرد.

جان کلام این که امروزه تکنولوژی‌های نوظهور در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات آنچنان زیاد شده است که هر روز با خبری جدید در این حوزه مواجه می شویم. زمانی که می‌شنویم مدیرعامل شرکت مخابرات ایران مطرح می‌نماید که 85 درصد هزینه‌های این شرکت در بخش نیروی انسانی است، پبامی که دریافت می‌کنیم  این است که شرکت مخابرات ایران درآمد کافی ندارد و با ضرر و زیان مواجه است، به این دلیل که از یک طرف تمامی درآمدها صرف کارکنان شرکت مخابرات ایران می‌شود و همچنین پیمانکاران شرکت مخابرات ایران با تاخیرات پرداخت چندین ساله مواجه‌اند و از طرف دیگر طرح‌های توسعه‌ای درآمدزا نیز وجود نخواهد داشت.

امروز تمرکز شرکت‌های بزرگ مخابراتی دنیا بر توسعه و غنی سازی شغلی منابع انسانی، کارایی، اثر بخشی، تعامل با تامین کنندگان کالا و خدمات، کنترل شفاف بودجه و استفاده از تکنولوژی های به‌روز و درآمدزا  منطبق با نیازهای بازار و سلیقه های مشتریان و کاربران استوار است که می‌بایست در بازنگری برنامه استراتژیک و برنامه عملیاتی شرکت مخابرات ایران مورد بازبینی جدی کارشناسانه و اصلاح قرار گیرد.

شرکت مخابرات ایران به عنوان یکی از بزرگترین اپراتورهای مخابراتی در منطقه، چه در قدمت و چه در تعداد مشتری، برای سال‌های آتی خود در برابر رقبای داخلی و رقبای خارجی برای حضور در بازارهای داخل و منطقه (البته اگر جزو استراتژی های شرکت مخابرات ایران باشد) مشکلات فراوانی خواهد داشت. اگرچه افزایش تعرفه‌های تلفن ثابت شرکت مخابرات ایران رکن اصلی رشد و توسعه مخابرات نیست، ولیکن برای برون رفت از وضعیت موجود، رضایت مقطعی مشترکان، کارکنان و تامین کنندگان داخلی تجهیزات می‌توانست موثر باشد و به نظر می‌رسید که در این شرایط که رکود قابل توجهی در صنعت مخابرات کشور حاکم است، منطقی سازی تعرفه‌ها می‌توانست منجر به نجات و احیاء زنجیره تامین شرکت مخابرات ایران، اشتغال در این صنعت استراتژیک، رضایت کارکنان شرکت مخابرات ایران  و در نهایت ارائه خدمات بهتر به مردم شود که متاسفانه آنهم طی سال‌های گذشته با کارشکنی‌هایی در بخش‌هایی از دولت به شکل مطلوب و مد نظر انجام نپذیرفت و به همین منظور جا دارد که شرکت مخابرات ایران با مشاوره از ذینفعان اصلی خود که همان شرکت‌های تولیدی و خدماتی تامین کننده و مشاوران و پیمانکاران شرکت مخابرات ایران می‌باشند در برنامه های خود بازنگری و به سرعت، پوست اندازی نماید. در نهایت می‌توان گفت که شرکت مخابرات ایران نیازمند تغییر در نگرش، تغییر در برنامه‌های راهبردی، تغییر در ساختارهای درآمدی، بهبود ارتباط با ذینفعان و ناچار به استفاده از مدل های جدید تجاری سازی است».

 Int. J. Nonlinear Anal. Appl. 14 (2023) 1, 723–738 ISSN: 2008-6822 (electronic) http://dx.doi.org/10.22075/ijnaa.2022.26942.3456

Designing and explaining the IoT commercialization model in Iranian organizations (Telecommunication Company of Iran): An interpretive structural modeling (ISM) approach