راه‌اندازی سامانه سنجش، پایش و ارتقاء فرهنگ سازمانی دستگاه‌های اداری تهران

به گزارش خبرنگار سیتنا، نخستین جلسه کارگروه فرهنگ سازمانی زیرمجموعه شورای فرهنگ عمومی استان تهران به دبیری سازمان جهاد دانشگاهی تهران در محل تالار گفت‌وگوی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار شد.

هدف از تشکیل این کارگروه ترسیم نقشه‌راه برای سنجش، پایش و ارتقای فرهنگ سازمانی دستگاه‌های استان تهران و عملیاتی‌ کردن این اهداف است. به‌علت سوابق و تجارب جهاد دانشگاهی به‌عنوان یک نهاد فرهنگی و دانشگاهی مستقل، وظیفه دبیری این کارگروه به این سازمان واگذار شد. در این راستا دبیرخانه کارگروه فرهنگ سازمانی (پژوهشکده مطالعات توسعه سازمان جهاد دانشگاهی تهران) سامانه سنجش، پایش و ارتقاء فرهنگ سازمانی دستگاه‌های اداری و اجرایی استان تهران را راه‌اندازی کرد.

جدایی لایه‌های مفروضات بنیادی، ارزش‌ها، هنجارها و نمادها از یکدیگر نشانه آسیب‌دیدگی در فرهنگ سازمانی است

علی شیرین؛ معاون توسعه مدیریت و سرمایه انسانی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان تهران در ابتدای نخستین جلسه کارگروه فرهنگ سازمانی در استان تهران با بیان اینکه مفروضات بنیادی، ارزش‌ها، هنجارها و نمادها چهار لایه اصلی یک فرهنگ سازمانی است، گفت: مفروضات بنیادین یعنی به مسائل چگونه نگاه می‌کنیم؟ ارزش‌ها بدان معناست چه چیزی برای ما اهمیت دارد برای مثال از نظر کارمندان گره‌گشایی از کار ارباب رجوع چقدر مهم است؟ چقدر ارزش قائل هستیم؟ نمی‌توان ارزش‌ها را جدای از مفروضات بنیادین دانست و لایه سوم هنجارهاست که بدان معناست در سطح سازمان چه رفتاری از خود بروز می‌دهیم و لایه چهارم نمادها است که بخشی از آن آداب و رسومی است که برگزارمی‌کنیم مثل مراسم جشن 22 بهمن.

شیرین با بیان اینکه این چهار لایه همواره در کنار هم هستند، اظهار کرد: رفتارها نمی‌تواند متفاوت ازنوع نگاه‌ها باشد و این موضوع (چسبندگی چهار لایه فرهنگ سازمانی) از پدیده‌های اجتماعی است و سازمان‌ها هم‌اکنون درگیر چالش بین فرهنگ قوی و ضعیف هستند.

وی با بیان اینکه فرهنگ سازمانی که ما در نظر می‌گیریم نباید بقیه عناصر سازمانی را با چالش مواجه کند، در ادامه با اشاره به چشم‌‌انداز 1404 خاطرنشان کرد: مفروضات بنیادی مجریان به چشم‌انداز 1404 نباید متفاوت باشد، مقام معظم رهبری چشم‌انداز 1404 را با رویکرد تأمین منافع ملی در پرتو مبانی دین مبین اسلام دیده است پس مدیران جمهوری اسلامی هم باید به این برنامه اینگونه نگاه کنند و نباید حفظ منافع ملی را با منافع شخصی و حزبی به چالش کشید.

وجود نگاه‌های متفاوت رسیدن به چشم‌انداز 1404 را با مشکل مواجه می‌کند

معاون توسعه مدیریت و سرمایه انسانی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان تهران با اعتقاد به اینکه وجود نگاه‌های متفاوت رسیدن به چشم‌انداز 1404 را با مشکل مواجه می‌کند، تصریح کرد: هم به لحاظ مبانی قانونی و هم مبانی سازمانی و نیاز روز جامعه تشکیل این کارگروه اجتناب‌ناپذیر است.

شیرین با بیان اینکه اجرای برنامه‌های توسعه‌ای کشور نیازمند سازمان‌هایی با برنامه منسجم است، گفت: برای اجرای اثربخش برنامه‌های توسعه باید به بستر اصلی سازمان‌ها در نظام اداری یعنی فرهنگ سازمانی توجه کرد، چون نشانگر الگوی اندیشیدن و عمل کردن مجریان است.

وی با بیان اینکه با نگاه به سیاست کلی نظام اداری نخست باید نهادینه‌سازی فرهنگ اسلامی رقم بخورد، افزود: مبنای رفتار، اندیشیدن، تفکر و عمل کردن است. تا سال 97 نظام‌نامه فرهنگ سازمانی هم‌زمان با نقشه راه اصلاح نظام اداری به سازمان‌ها و دستگاه‌های اجرایی ابلاغ شد.

معاون توسعه مدیریت و سرمایه انسانی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان تهران چالش اساسی را پیاده‌سازی و نهادینه کردن فرهنگ سازمانی در دستگاه‌ها دانست و خاطرنشان کرد: موضوع فرهنگ سازمانی را باید ستاد ملی و دستگاه‌های اجرایی پیگیری کنند که مبنای آن نظام‌نامه‌ای است که به دستگاه‌های اجرایی ابلاغ شده است.

شیرین با انتقاد از اینکه تاکنون اقدام مؤثری در خصوص نهادینه کردن فرهنگ سازمانی در سازمان‌ها و دستگاه‌های اداری استان تهران نشده است، در ادامه علت آن را نگاه به فرهنگ سازمانی برای ارزیابی، پایش، سنجش و ارتقاء در قالب فرآیندهای رسمی دانست که راه به جایی نخواهد برد.

وی فرهنگ سازمانی را از عوامل اثرگذار بر ساختار سازمانی برشمرد و افزود: فرهنگ سازمانی باید نقش جانشین رسمی‌سازی داشته باشد ما در کشور ساختار ایدئولوژیکی نظیر سپاه و جهاد سازندگی را رقم زدیم که این سازمان‌ها در الگوهای بوروکراتیک جایگاهی نداشتند اما خروجی آن‌ها به مراتب بالاتر از ساختارهای رسمی بودند.

معاون توسعه مدیریت و سرمایه انسانی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان تهران با بیان اینکه هم‌اکنون همین ساختارهای ایدئولوژیک در ایران از موضوعات مورد بحث دیگر کشورهاست، گفت: این در حالی است که در ایران در خصوص این ساختارهای ایدئولوژیک خوب بحث نکردیم.

شیرین با بیان اینکه پاسخی که مکتب به الگوی رفتار و عمل افراد می‌دهد اجرای ارزش‌های غالب انسانی در دستگاه‌ها و سازمان‌های اجرایی است، در ادامه خاطرنشان کرد: بدین ترتیب این ارزش‌های غالب مبنای الگوی رفتار افراد در سازمان‌ها و دستگاه‌های اجرایی می‌شود.

وی با انتقاد از اینکه حتی کارگروه فرهنگ سازمانی در سطح ستاد هم تشکیل نشد، افزود: کار در این حوزه (فرهنگ) کار دشوار اما مؤثری است.

معاون توسعه مدیریت و سرمایه انسانی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان تهران با بیان این‌که در ذیل شورای توسعه مدیریت استان تهران چهار کارگروه تشکیل شده است، گفت: چهار کارگروه ساختارو نیروی انسانی، ارتقاء سلامت اداری و مدیریت عملکرد و دولت الکترونیک و هوشمند‌سازی اداری و بهره‌وری در ذیل شورای توسعه مدیریت فعال هستند. کارگروه فرهنگ سازمانی می‌تواند به تقویت فعالیت‌های هر چهار گروه کمک کند.

تأکید بر ضرورت استخراج الگویی برای فرهنگ سازمانی توسط کارگروه مربوطه در استان تهران

دکتر شیرین با اعتقاد به اینکه باید از فرهنگ سازمانی الگویی استخراج شود در ادامه بر نقش موثر مدیران هر سازمان در نهادینه کردن فرهنگ سازمانی تأکید کرد.

وی گفت: گاهی به‌علت نداشتن درک درستی از مسئله سبب می‌شود یک مسئله به بحران و نداشتن مدیریت بحران به فاجعه تبدیل شود. ان‌شاءالله کارگروه فرهنگ سازمانی بتواند با شناسایی نشانگان آسیب‌های فرهنگ سازمانی، شناسایی عوامل موثر بر آسیب‌ها به تدوین راهبردهای رفع آسیب‌های فرهنگ سازمانی در بخش‌های مختلف سازمان‌های بخش عمومی شود.

در ادامه این نشست دکتر هاشم واعظی؛ سرپرست پژوهشکده مطالعات توسعه سازمان جهاد دانشگاهی تهران با اشاره به مصوبه شورای فرهنگ عمومی مبنی بر ضرورت راه‌اندازی دبیرخانه سنجش، پایش و ارتقای فرهنگ سازمانی دستگاه‌های اداری استان تهران گفت: براساس مصوبه جلسه صد و بیست و چهارم شورای فرهنگ عمومی و شورای فرهنگ قرآنی استان تهران که 12 مهرماه 1401 برگزار شد دبیری کارگروه فرهنگ سازمانی به سازمان جهاد دانشگاهی تهران و ریاست آن به سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان واگذار شد.

راه‌اندازی سامانه سنجش، پایش و ارتقاء فرهنگ سازمانی دستگاه‌های اداری و اجرایی استان تهران

وی یکی از وظایف دبیرخانه فرهنگ سازمانی (پژوهشکده مطالعات توسعه سازمان جهاد دانشگاهی تهران) را راه‌اندازی سامانه سنجش، پایش و ارتقاء فرهنگ سازمانی دانست و خاطرنشان کرد: این دبیرخانه اسناد بالادستی را بررسی، چشم‌انداز، مأموریت و راهبردها را تدوین، اهداف بلند مدت، میان مدت و کوتاه مدت دبیرخانه را تعریف کرده و ارکان دبیرخانه شامل شورای علمی، شورای سیاستگذاری و شورای راهبری و تیم اجرایی را مشخص شده است، ضمن آنکه ساختار و فرآیندهای کاری دبیرخانه طراحی و سازمان‌ها و دستگاه‌های متقاضی به‌عنوان نمونه اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان تهران، در شرف شناسایی هستند، هم‌چنین نقشه راه و عملیاتی تهران نظام‌نامه فرهنگ سازمانی تدوین شد، تولید محتوا، طراحی نرم‌افزار، برگزاری جشنواره و همایش و نشست‌های فرهنگ سازمانی از دیگر وظایف دبیرخانه فرهنگ سازمانی بود که به سازمان جهاد دانشگاهی تهران واگذار شد.

سرپرست پژوهشکده مطالعات توسعه سازمان جهاد دانشگاهی تهران با تأکید بر ضرورت وجود سامانه‌ای برای سنجش و پایش فرهنگ سازمانی گفت: برای پیاده‌سازی فرهنگ سازمانی مطلوب در سطح سازمان باید چشم‌انداز سازمان، اهداف بلندمدت، میان‌مدت و کوتاه‌مدت هم‌چنین اسناد بالادستی درون و برون سازمانی بررسی شود. فرهنگ سازمانی موجود، شناسایی و شکاف آن احصاء شود و لازم است برای اقدامات لازم جهت اصلاح ساختاری، فعالیت‌های اعضاء برنامه‌ریزی و برای بهبود مستمر و آموزش کارکنان در برنامه توسعه و پیاده‌سازی فرهنگ جدید سازمانی تلاش شود.

انتهای پیام

گزارش از زهرا رحیمی