با نوجوان‌های فراری از «عید دیدنی» چه برخوردی باید داشت؟

دکتر آسیه اناری در گفت‌وگو با ایسنا، درباره بی‌تمایلی برخی نوجوانان نسبت به رفتن مهمانی خانه اقوام و عید دیدنی، اظهار کرد: شاهد این تغییر در نوجوانی هستیم که نوجوان از خانواده فاصله گرفته و به سمت تفریحات انفرادی با دوستان خود پیش می‌رود و از این رو می‌توان گفت این بی‌تمایلی نوجوان نسبت به عید دیدنی تا حدی یک امر طبیعی است چراکه قسمتی از رشد، استقلال طلبی و هویت یابی نوجوان محسوب می‌شود.

وی با بیان اینکه نوجوان در چنین شرایطی فکر می کند دیگر کودک نیست و باید با دوستانش وقت بیشتری بگذراند تا حضور بیشتری در جامعه داشته باشد، تصریح کرد: والدین نباید نسبت به  این بی‌تمایلی نوجوان برای عید دیدنی واکنش تندی نشان دهند، بلکه باید با سعه صدر با این بی‌میلی برخورد کنند.

چه زمانی بی‌تمایلی نوجوان برای حضور در جمع‌های فامیلی نگران کننده می‌شود؟

این روانشناس بالینی کودک و نوجوان در عین حال تاکید کرد که اگر این فاصله گیری نوجوان و بی‌تمایلی او به دیدن اقوام و عید دیدنی بسیار زیاد و در حدی باشد که نوجوان در هیچ محفل خانوادگی حاضر نشود و همواره برای عدم حضور در بین اقوام و فامیل، با قدرت طلبی شروع به لجبازی کند، احتمال ابتلای نوجوان به نوعی از افسردگی وجود دارد.

به گفته این عضو هیئت رییسه انجمن روانشناسی بالینی کودک و نوجوان، در موارد حادی که عدم ارتباط نوجوان با اقوام و حضور در جمع‌های فامیلی همراه با نشانه‌های بی خوابی، کم خوابی، غم و گریه‌های طولانی مدت باشد، کمک گرفتن از یک روانشناس کودک و نوجوان برای بررسی شرایط روحی و روانی نوجوان لازم است، اما در غیر این صورت والدین باید این بی‌تمایلی نوجوان را به عنوان بخشی از تحول به هنجار و در مسیر استقلال یابی و هویت یابی نوجوان به رسمیت بشناسند.

عضو کمیته تخصصی روانشناسی بالینی کودک و نوجوان سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور معتقد است که اغلب والدین درک کمی از خصوصیات دوران نوجوانی دارند و می‌توان گفت ویژگی‌های ایام نوجوانی را به درستی نمی‌شناسند، از همین رو نیز با شناخت ناقص از نوجوان، این بی‌تمایلی او برای حضور در جمع های فامیلی را بد قضاوت می‌کنند.

اناری معتقد است که والدین با این قضاوت‌ها تنها از نوجوان دور شده و فاصله بین نوجوان و والدین و شکاف نسلی را عمیق تر می‌کنند.

عدم حضور نوجوان در جمع‌های فامیلی از روی "سرکشی" و "بی‌احترامی" است؟

عضو تیم تخصصی کودک و نوجوان در انجمن ازدواج و خانواده کشور با اشاره به اینکه برخی والدین بی‌تمایلی نوجوان نسبت به «عید دیدنی» و حضور در بین اقوام را به اشتباه "لجبازی"، "سرکشی"، "بی احترامی" و بی‌توجهی نوجوان نسبت به "ارزش" و "جایگاه خانوادگی" می‌پندارند، توضیح داد: اگر والدین نوجوان را به درستی می‌شناختند متوجه می‌شدند که بی‌تمایلی او از روی لجبازی و سرکشی و یا بی احترامی به جایگاه خانوادگی نیست، بلکه این امر تنها تلاشی برای استقلال یابی، کودک نماندن و حفط هویت اجتماعی جدید نوجوان است.

اناری درباره لزوم واکنش صحیح والدین در برابر این بی‌تمایلی نوجوانان، تصریح کرد: با رفتار درست والدین این بی‌تمایلی تصحیح می‌شود. در واقع این بی‌تمایلی بیشتر در اوایل و اوسط نوجوانی رخ می‌دهد و در انتهای نوجوانی دیگر با این نوجوان بی‌تمایل مواجه نیستیم بلکه با شبه بزرگسالی مواجهیم که توان تنظیم درست ارتباطات خود با خانواده را دارد.

به گفته وی، مطیع بودن نوجوان افسانه ای بیش نیست چراکه نوجوان به راحتی می‌تواند والدین خود را به اصطلاح "دور" زده و هر کاری برای عدم حضور در مهمانی‌ها انجام دهد و از این رو لازم است والدین به جای انتظار مطیع بودن از نوجوان، با او رابطه درستی برقرار کنند.

کدام قوانین خانواده باید غیرقابل مذاکره و کدام یک قابل مذاکره باشند؟

این روانشناس کودک و نوجوان، معتقد است که در خانواده‌ها باید قوانینی "غیر قابل مذاکره" وجود داشته باشد که نوجوان حتما آنها را رعایت کند.

اناری با اشاره به نحوه حضور نوجوان در جمع‌های فامیلی به عنوان یک قانون غیر قابل مذاکره، گفت: برای مثال والدین می‌توانند از نوجوان بخواهند به عنوان یک قانون غیر قابل مذاکره ماهی یک مرتبه به خانه مادر بزرگ رفته و اینگونه از احوال بزرگترها غافل نشود.

به گفته این عضو هیئت رییسه انجمن روانشناسی بالینی کودک و نوجوان، والدین باید در قبال انجام این قانون های غیر قابل مذاکره، با توافق شخص نوجوان انتخاب ها و استقلال های بیشتری به نوجوان دهند.

عضو تیم تخصصی کودک و نوجوان در انجمن ازدواج و خانواده کشور با بیان اینکه قوانین غیر قابل مذاکره در خانواده‌ها حداکثر دو تا سه مورد هستند که بر اساس فرهنگ، چارچوب و خط قرمز هر خانواده‌ گذاشته می‌شود، ادامه داد: نوجوان باید از این قوانین غیر قابل مذاکره که از پیش تعیین شده و به اطلاع نوجوان رسیده است همواره عمل و پیروی کند. در مقابل اما سایر قوانین درون خانواده‌ها باید قابل مذاکره باشند، به طوری که والدین نمی‌توانند بر روی انجام و پیروی این قوانین توسط نوجوان پافشاری کنند چراکه امر و نهی کردن بیش از حد والدین به نوجوان تنها باعث لجبازی، سرکشی، پرخاشگری و دور شدن نوجوان از والدین می‌شود.

آیا نوجوان باید در تمام مهمانی‌ها و "عید دیدنی‌های نوروز" حاضر شود؟

عضو کمیته تخصصی روانشناسی بالینی کودک و نوجوان سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور در عین حال تاکید کرد: البته برای تعطیلات نوروز و عید دیدنی‌ها نمی‌توان انتظار داشت نوجوان در تمام جمع‌های فامیلی حاضر شود و به خانه تمام اقوام دور و نزدیک بیاید. می‌توان به او این امکان را داد که به صورت انتخابی برای عید دیدنی در خانه دو یا سه نفر از اقوام نزدیک حضور داشته باشد. در این رابطه نیز باید با نوجوان صحبت کرد و به توافق رسید که به منزل کدام یک از اقوام بیاید و این امر نباید با تحکم همراه باشد بلکه در این راستا والدین باید با نوجوان به یک تفاهمی برسند. هم کوتاه آمدن والدین از مواضع سفت و سخت خود و هم کوتاه آمدن نوجوان از مواضع خود لازم است چراکه این یک جنگ قدرت نیست و اگر والدین دراین راستا با نوجوان وارد جنگ شده و با سیاست عمل نکنند؛ این والدین هستند که بازنده این جنگ‌ خواهند بود.

این روانشناس در ادامه تاکید کرد که نمی‌توان برای حضور در تمام مهمانی ها به نوجوان تحکم کرد بلکه والدین باید دلایل خود را برای لزوم حضور نوجوان در مهمانی‌ها مطرح کرده و در ادامه به نوجوان امکان انتخاب برای حضور در چند مهمانی را بدهند.

راز "بی تمایلی" نوجوان برای حضور در مهمانی را در بین اقوام فاش نکنید

وی همچنین این را هم گفت که والدین باید با زبان خودِ نوجوان با او رابطه مثبت برقرار کنند.

 عضو تیم تخصصی کودک و نوجوان در انجمن ازدواج و خانواده کشور در ادامه افزود: والدین باید مشخص کردن اینکه نوجوان در چه مهمانی‌هایی حاضر شده و در چه جمع‌هایی حاضر نشود را در خلوت و جمع خانوادگی خود با نوجوان مطرح کنند. بعضا دیده می‌شود والدین در جمع اقوام و فامیل صراحتا مطرح می‌کنند که "نوجوان به زور در این مهمانی حاضر شد" و یا اینطور بیان می‌کنند که "ما خودمان را کُشتیم تا نوجوان به این مهمانی آمد" و جملاتی از این دست بیان می‌کنند که اشتباه است. نوجوان دوست ندارد رازهایش در جمع برملا شود و والدین نباید راز نوجوان را در حضور اقوام و فامیل هرچند نزدیک بر ملا کرده و یا تصورات، باورها و عقایدش در این رابطه را مسخره کنند. نوجوان قابلیت درک و استدلال این شوخی‌ها را ندارد و مستقیما ناراحت شده و اصطلاحا این شوخی‌ها را به خودش می‌گیرد.

 اناری در پایان سخنان خود خطاب به والدین توصیه کرد: اگر والدین جمع های خانوادگی را مهیج کنند نوجوان تمایل بیشتری برای حضور در بین اقوام خواهد داشت. جمع هایی که بزرگترها فقط با خود مشغول‌اند و به بحث‌های جدی می‌پردازند برای نوجوان جذابیتی ندارد و از این رو به محتوا و مضمون جمع‌های خانوادگی نیز باید توجه کرد.

انتهای پیام