انتقال دانش و فناوری در کشورهای در حال توسعه

به گزارش سیتنا، فریبرز نژاد دادگر، دبیر اتحادیه صادرکنندگان صنعت مخابرات ایران در نگاه ماه شماره 64 ماهنامه نسل چهارم نوشت:

پیروی از راهبرد انتقال فناوری در کشورهای در حال توسعه، خود مستلزم رعایت نکاتی است که بدون آنها، نتیجه فرایند انتقال فناوری این خواهد شد که کشورهای در حال توسعه به انبار فناوری های فرسوده، کم بازده، انرژی‌بر و آلوده کننده محیط زیست کشورهای توسعه یافته تبدیل شوند.

 برخی با تصور غلط از فناوری، خرید تجهیزات و ماشین آلات و یا حتی مستندات فنی را انتقال فناوری پنداشته اند.در نتیجه با وجود صرف هزینه های گزاف نتوانسته‌اند کوچک ترین نوآوری و یا تغییری در فناوری خریداری شده اعمال کنند و با ظهور فناوری های جدید که محصول ارزان تر و با کیفیت تری نسبت به فناوری وارد شده به بازار عرضــه  می کنند، متحمل خسارات فراوان شده اند. در صنایع مختلف کشور ما این داستان پیوسته تکرار شده است. صنعت نساجی، صنعت لاستیک، صنعت فولاد و به ویژه صنایع شیمیایی و پتروشیمی از مصادیق برجسته انتقال ناقص فناوری هستند. سؤالی که در اینجا به ذهن می رسد، این است که دلایل اصلی این معضل کدامند و راهکارهای رهایی از این مشکلات چیست؟
در اکثر پروژه هاى انتقال فناوری در ایران بیشتر به ابعاد تکنیکى پروژه توجه شده است و در بسیارى موارد ابعاد سازمانى از جمله نیروى انسانى و مهارت هاى مدیریتى بسیار کم مورد توجه واقع شده اند.

اهمیت دانش ضمنى و ارتباط آن با انتقال فناوری

در راستاى دستیابى به موفقیت در انتقال فناوری، دسترسى به سخت افزار آن به تنهایى جوابگو نبوده و لازم است شرکت هاى گیرنده فناوری اقدام به جلب دانش ضمنى آن نیز بنمایند و شرایط سازمانى لازم و سازگار با فناوری تازه وارد را در بنگاه خود ایجاد نمایند.
انتقال دانش ضمنى، انتقال دانشى است که در مغز خبرگان جاى دارد. دانش ضمنى کلید نوآورى و قابلیت انطباق و ارتقاء فناوری و بهبود توانمندى هاى فناورانه است.
انتقال فناوری فرایند پیچیده و دشوارى است و بدون مطالعه و بررسى لازم نه تنها مفید نخواهد بود بلکه ممکن است علاوه بر هدر رفتن سرمایه و زمان، به تضعیف فناوری ملى هم بیانجامد. در انتقال فناوری، فناوری وارداتى باید به گونه اى کسب شود که نه تنها براى تولید کالا و خدمات بلکه زمینه هایی جهت خلق فناوری جدید باشد. انتقال کارآمد فناوری مستلزم درک روش شناسی آن است. عدم درک صحیح از مفهوم و روش شناسی موجب مى شود سیاست هایی براى نیل به هدف طراحى و اجرا شوند که اصولاً با آن همخوانى ندارند. هنگامى که انتقال، آشکارا جذب دانش ضمنى را مدنظر داشته باشد، احتمال کارایى آن افزایش مى یابد. در این صورت توجه به دانش از لایه هاى سطحى آن بالاتر مى رود و معطوف به عمق آن می گردد.
انتقال نوآورانه فناوری در گروى دستیابی به عمیق ترین ابعاد آن است. متأسفانه تجربه نشان داده است که به دلیل عدم توجه متقاضیان، فناوری نهفته در جریان انتقـــال جنبـه هاى نرم افزارى، به درستى به گیرنده منتقل نمى گردد و گیرنده نه تنها در توسعه فناوری فوق که حتى اغلب در بهره بردارى مناسب از فناوری خریدارى شده نیز با مشکل رو برو می شود.
براین اساس و در غیر این صورت فناوری های وارداتی در رفع نیازهای بومی مشکل گشا نبوده و مشکلی بر مشکلات صنعت کشور خواهند افزود.

انتهای پیام